اوراق اجاره چیست؟ تأمین مالی از طریق مالکیت مشاع دارایی‌ها
بازار بورس به دلیل وجود ابزارهای کاربردی و متفاوتی که دارد بستری جالب را فراهم کرده است که افراد مختلفی می‌توانند از آن بهر‌ه‌مند شوند. اوراق اجاره یکی از همین ابزارهاست که خودش در زیرمجموعه‌ی اوراق مبتنی بر بدهی یا قرضه قرار می‌گیرد. کارکرد اصلی این اوراق تامین مالی و جمع‌آوری نقدینگی برای شرکت‌هایی است که به یک دارایی یا وجه نقد نیاز دارند ولی به لحاظ مالی انجام این کار برای‌شان مقدور نیست. توان تحلیل در این مقاله توضیح می‌دهد که مزایا و ویژگی های اوراق اجاره سهام در بورس چیست و انواع این اوراق کدام‌اند.
فهرست مطالب با دسترسی سریع
- اوراق اجاره چیست؟
- صکوک اجاره چیست؟
- اوراق اجاره مشاع چیست؟
- دلایل استفاده از اوراق اجاره
- آشنایی با ارکان اوراق اجاره
- دستورالعمل انتشار اوراق اجاره مبتنی بر سهام
- بررسی ریسک و بازده اوراق اجاره
- انواع اوراق اجاره
- تفاوت اوراق مشارکت و اوراق اجاره چیست؟
- جمع بندی
- سوالات متداول با پاسخ های کوتاه
اوراق اجاره چیست؟
اوراق اجاره یکی از اوراق بهادار بازار فرابورس است. در این بازار شاهد ابزاری مثل اوراق خزانه اسلامی و اوراق اجاره هستیم. این نکته را بدانید که این اوراق معمولا از نمونه‌های خارجی الگوبرداری شده‌اند و مطابق با شرع اسلام بومی‌سازی شده و اکنون در بورس ایران قابل استفاده هستند. به همین خاطر از نظر اسلامی مانعی ندارند و تاییدشده هستند.
اوراق اجاره در بورس یکی از انواع صکوک محسوب می‌شوند که در ادامه توضیح می‌دهیم منظور از صکوک چیست. هدف اصلی انتشار این اوراق، تامین مالی در زمینه‌های خدماتی و تولیدی است. سازوکار اوراق اجاره مبتنی بر سهام به گونه‌ای است که خریدار می‌تواند از منافع یک دارایی استفاده کند و در مقابل اجاره‌بهایی را به مالک بپردازد. در واقع می‌توانیم این‌طور در نظر بگیریم که یک شرکت تجیهزاتی را از شخصی اجاره کرده است.
البته پس از انتشار اوراق اجاره، می‌توان با استفاده از وجوهی که سرمایه گذاران تامین کرده‌اند تجهیزات را خریداری کرد و آن‌ها را به شرکتی که به آن‌ها نیاز دارد اجاره دارد. در ساختار اوراق اجاره، این شرکت که به منابع مالی نیاز دارد با نام بانی شناخته می‌شود. بانی می‌تواند تجهیزات را در پایان مدت اجاره با همان قیمت ابتدایی خریداری کند.
ویژگی های اوراق اجاره
پس از آشنایی مقدماتی با اوراق اجاره حالا وقت آن است که بفهمیم ویژگی های این اوراق چیست. می‌توان به صورت خلاصه به این ویژگی های مهم اشاره کرد:
- این اوراق در بازار ثانویه قابل معامله هستند.
- سرمایه‌گذار در هر زمانی که به پول نقد نیاز داشته باشد می‌تواند این اوراق را هم مثل سایر اوراق بهادار بفروشد.
- ارزش اسمی اوراق، یک میلیون ریال است. خریدار با توجه به تعداد اوراقی که مورد نیاز است، باید مبلغ لازم را پرداخت کند.
- انتشار اوراق اجاره سهام در بورس به منظور خرید دارایی‌های ثابت نظیر تجهیزات، زمین و … انجام می‌شود.
- اوراق اجاره مانند اوراق مشارکت، دارای درصد سود ثابتی هستند
- پرداخت سود این اوراق در زمان‌های مشخصی انجام می‌شود.
- اصل بدهی در پایان دوره به صورت یکجا به دارندگان اوراق پس داده می‌شود.
صکوک اجاره چیست؟
صکوک یکی از ابزارهای مالی اسلامی است که دارنده‌ی آن به صورت مشاع مالک یک دارایی یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها و منافع حاصل از آن خواهد بود. این اوراق همان اوراق اجاره هستند که به عنوان زیرمجموعه یا جایگزین اوراق قرضه در نظر گرفته می‌شوند. در این اوراق شرکت یا شخص می‌تواند در ازای پرداخت اجاره به مالک، از دارایی او مطابق یک قرارداد قانونی استفاده کند. در این قرارداد اطلاعاتی نظیر مدت‌زمان اجاره هم درج خواهد شد. فرد اجاره‌کننده می‌تواند اجاره را در ابتدا یا انتهای دوره یا حتی در سررسیدهای ماهانه، فصلی یا سالانه به صاحبش بپردازد.
صکوک گواهی‌هایی با ارزش اسمی برابر است که نشان می‌دهد خریدار آن مبلغ را به ناشر پرداخت کرده است. اوراق صکوک خود چندین زیرمجموعه از جمله صکوک مرابحه یا مشارکت دارند و یکی از مهم‌ترین انواع آن صکوک اجاره یا همان اوراق اجاره است. سرمایه‌های حاصل از فروش این اوراق صرف خرید یک دارایی از بانی می‌شود. سپس همان دارایی مجددا به بانی اجاره داده می‌شود که تامین دارایی و نقدینگی از این طریق انجام می‌شود.
اوراق اجاره مشاع چیست؟
در قانون این‌طور آمده است که صکوک اجاره باید برای خرید دارایی‌های ثابتی مانند ماشین‌آلات و تجهیزات، وسایل حمل‌ونقل مانند کشتی، زمین، ساختمان و تأسیسات منتشر شود. خریدار این اوراق مالک دارایی به حساب می‌رود. اما این مالکیت به صورت مشاع است. یعنی خریدار تنها مالک بخشی از دارایی خواهد بود.
اوراق اجاره اوراق بهاداری هستند که با هدف تامین مالی منتشر می‌شوند. در این اوراق نهاد واسط به نمایندگی از طرف سرمایه گذاران دارایی پایه را خریداری می‌کند و به بانی اجاره می‌دهد. اجاره‌بهای استفاده از دارایی به عنوان سود این اوراق در اختیار دارندگان قرار می‌گیرد.
بهتر است مثالی را در اینجا توضیح بدهیم که به ما کمک می‌کند این مفهوم را بهتر بفهمیم. فرض کنید یک شرکت برای خرید تجهیزاتش به مبلغ زیادی پول نیاز دارد. برای همین تصمیم به انتشار اوراق اجاره‌ی مبتنی بر سهام می‌گیرد. با در نظر گرفتن ارزش اسمی هر ورقه اجاره که برابر است با یک میلیون ریال، می‌تواند حساب کند که برای تامین سرمایه‌ی موردنیازش چند ورقه باید منتشر کند.
در سمت مقابل خریدار تعدادی از این اوراق را می‌خرد. با این کار مالک بخشی از آن دارایی می‌شود. خریداران با هم‌دیگر در مالکیت دارایی شریک هستند. چرا که هر یک در فرایند تامین مالی شرکت کرده‌اند. با خرید این اوراق، مبلغی به عنوان سود در زمان‌های مشخص به دارندگان آن تعلق می‌گیرد.
دلایل استفاده از اوراق اجاره
می‌توان حدس زد که دلیل استفاده از اوراق اجاره چیست و چرا شرکت‌ها اقدام به انتشار این اوراق می‌کنند. بالاتر گفتیم که هدف از انتشار این اوراق تامین مالی است. شرکتی را در نظرتان مجسم کنید که کالاهای خود را تاکنون در بازارهای داخلی می‌فروخته اما الان می‌خواهد اجناسش را از طریق راه آبی به کشورهای دیگر صادر کند. پس حالا دیگر به کشتی‌های باربری نیاز دارد اما بودجه‌ی کافی را برای خرید این کشتی‌ها ندارد. البته ممکن است شرکتی به جای انتشار اوراق اجاره در بورس، وام بانکی بگیرد که این روش هم زمان‌بر است و هم ممکن است به سرانجام نرسد.
انتشار اوراق اجاره، نقدینگی بانی را افزایش می‌دهد.
دریافت وام بانکی به ضامن نیاز دارد و از طرفی دیگر هزینه‌های جانبی را به شرکت تحمیل می‌کند. پس آیا بهتر نیست که شرکت به انتشار اوراق اجاره روی بیاورد؟ به جز این در خیلی از موارد شرکت‌ها قبلا وام‌های بانکی متعددی گرفته‌اند و ممکن است بخواهند روشی جدید را برای تامین مالی امتحان کنند.
آشنایی با ارکان اوراق اجاره
برای اینکه بفهمیم سازوکار اوراق اجاره چیست و چه عواملی در انتشار این اوراق دخیل هستند، باید با ارکان آن آشنا شویم. این ارکان عبارت‌اند از:
- بانی
- نهاد واسط
- عامل فروش
- عامل پرداخت
- متعهد پذیره نویس
- سرمایه گذار
- ضامن
- بازارگردان
در ادامه در مورد هر کدام از این ارکان توضیح کوتاهی را ارائه می‌کنیم.
بانی
بانی را می‌توانیم مهم‌ترین رکن این اوراق بدانیم. چرا که اوراق اجاره وقتی منتشر می‌شوند که شرکت به دنبال تامین مالی است. شرکت یا شخصی که به یک دارایی نیاز دارد ولی توانایی مالی لازم را برای خرید آن دارایی ندارد، بانی نامیده می‌شود. نقش بانی را می‌توانیم مثل مستاجر بدانیم. یعنی کسی که به خانه نیاز دارد ولی توان خرید آن را ندارد و از مالک اجاره‌اش می‌کند. بانی هم به کمک اوراق اجاره می‌تواند به دارایی موردنظرش دسترسی پیدا کند و از آن استفاده کند و در ازای آن اجاره‌بها بپردازد.
نهاد واسط
نهاد واسط همان عاملی است که اوراق اجاره را منتشر می‌کند. این نهاد با توجه به قوانین مثل یک وکیل عمل می‌کند. وکیلی که هم برای بانی خدمت می‌کند و هم برای سرمایه گذار. نهاد واسط بیشترین فعالیتش را تا قبل از انتشار اوراق اجاره انجام می‌دهد. این نهاد قراردادی را با عامل فروش، بازارگردان و متعهد پذیره نویس تنظیم می‌کند. پس از انتشار اوراق هم آن‌ها را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. وظایف مربوط به دریافت سود و تقسیم آن میان دارندگان اوراق هم به عهده‌ی نهاد واسط است. در برخی از مواقع هم پرداخت سود و ارائه‌ی اصل اوراق به عهده‌ی شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار است. تسویه وجوه هم ممکن است به شرکت سپرده گذاری مرکزی واگذار شود.
حالا بیایید با هم مرور کنیم. بانی که به دارایی نیاز دارد به سراغ اوراق اجاره می‌رود. برای این کار به نهاد واسط مراجعه می‌کند. نهاد واسط هم این اوراق را منتشر می‌کند و به سرمایه گذاران می‌فروشد. در ازای این کار مبالغ نقدی از آن‌ها دریافت می‌کند و آن را در اختیار بانی قرار می‌دهد. بانی در زمان‌های مشخصی مبلغی را تحت عنوان اجاره‌بها به نهاد واسط پرداخت می‌کند. نهاد واسط هم این اجاره‌بها را به عنوان سود اوراق اجاره در اختیار سرمایه گذار قرار می‌دهد.
عامل فروش
عامل فروش شخصیتی حقوقی است که پس از هماهنگی با ناشر، اوراق اجاره را می‌فروشد. بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، کارگزاری های بورس و شرکت‌های تامین سرمایه همگی می‌توانند در نقش عامل فروش ظاهر شوند. انتخاب عامل فروش به عهده‌ی بانی است. پس از اینکه بانی عامل فروش را انتخاب کرد، قراردادی میان نهاد واسط و عامل فروش بسته می‌شود. سپس عامل فروش که حکم نماینده‌ی ناشر را دارد، اوراق اجاره را برای فروش در بورس عرضه می‌کند. یعنی نهاد واسط به عامل فروش وکالت می‌دهد تا اوراق را بفروشد.
عامل پرداخت
پرداخت سود و اصل مبالغ اوراق به عهده‌ی عامل پرداخت است. شرکت‌های سپرده گذاری می‌توانند به عنوان عامل پرداخت انتخاب شوند. تمامی وجوهی که بانی به عنوان اجاره‌بها می‌پردازد از طریق عامل پرداخت به سرمایه گذاران منتقل می‌شود. پس از پایان سررسید اوراق اجاره، دارایی مورد اجاره فروخته می‌شود. پس از آن هزینه‌هایی مثل استهلاک دارایی کسر می‌شود و مبلغی که باقی می‌ماند در میان دارندگان اوراق تقسیم می‌شود.
سود ناشی از مالکیت این اوراق و وجه حاصل از تسویه پایان دوره باید به حسابی واریز شود که خریدار به کارگزار اعلام کرده است.
متعهد پذیره نویس
این عامل شخص یا نهادی است که متعهد می‌شود اگر در پذیره نویسی تمام اوراق اجاره فروخته نشود، باقی‌مانده‌ی آن‌ها را خریداری کند.
ارزش اسمی هر برگه اوراق اجاره یک میلیون ریال است.
سرمایه گذار
سرمایه گذاران همان خریداران اوراق اجاره هستند که هم در سود و بهره‌ی این اوراق و هم در تامین مالی سهم دارند. این افراد با خرید اوراق اجاره، سرمایه‌های خود را روی هم می‌گذارند و به بانی کمک می‌کنند تا مبلغ موردنیازش را به دست بیاورد. بانی هم می‌تواند کالا یا وسایل موردنیازش را تهیه کند و سود آن را در بازه‌های زمانی مشخص به دارندگان اوراق بپردازد. این سود همان اجاره‌بهاست که پیش‌تر در موردش حرف زدیم.
ضامن
ضامن فردی است با توانایی مالی بالا که در شرایطی که بانی به تعهداتش پایبند نباشد ایفای نقش خواهد کرد. اگر بانی به هر دلیل از پس پرداخت اجاره‌بها و سود اوراق بر نیاید، ضامن باید این کار را انجام بدهد. برخی از شرکت‌ها به دلیل اینکه رتبه‌های اعتباری بالایی دارند، حتی بدون ضامن هم می‌توانند اقدام به انتشار اوراق اجاره کنند. اما به طور کلی وجود ضامن‌های معتبر می‌تواند ریسک خرید این اوراق را به میزان چشم‌گیری کاهش بدهد.
بازارگردان
بازارگردان هم متعهد می‌شود تا به تنظیم عرضه و تقاضا در بازار کمک کند. او با وجوه نقد زیادی که در اختیار دارد، هر موقع که لازم باشد خرید و فروش‌هایی انجام می‌دهد تا بازار را تنظیم و به روان‌سازی معاملات کند.
دستورالعمل انتشار اوراق اجاره مبتنی بر سهام
انتشار اوراق اجاره دستورالعملی مشخص دارد که شورای عالی بورس و اوراق بهادار و هم‌چنین هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار آن را تصویب و اصلاح کرده‌اند. این دستورالعمل کامل را از لینک زیر دانلود کنید:
اما به طور خلاصه می‌توانیم این دستورالعل را در چند گام زیر بیان کنیم:
- بانی در ابتدا به سراغ مشاور عرضه می‌رود. مشاور با بررسی وضعیت بانی، تخمین می‌زند که آیا او شرایط اولیه را برای انتشار این اوراق دارد یا نه.
- مشاور مستندات لازم را برای انتشار این اوراق به شرکت بورس اوراق بهادار ارسال می‌کند.
- سازمان مدارک و مستندات را بررسی می‌کند و اگر مشکلی نبود موافقت خود را با انتشار اوراق اعلام می‌کند. شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه در این زمان نهاد واسطی را معرفی می‌کند که مسئول انتشار اوراق است.
- مشاور عرضه قراردادها را در فرمت مشخص و قانونی تنظیم می‌کند و پس از تایید ناشر، فرم‌ها را به او تحویل می‌دهد.
- ناشر (نهاد واسط) مدارک را بررسی می‌کند تا مجوز انتشار را صادر کند. اگر مشکلی در حساب‌ها و مسائل مالی وجود نداشته باشد، ناشر اعلامیه پذیره نویسی را منتشر می‌کند.
- پس از مشخص شدن زمان پذیره نویسی، سرمایه گذاران شروع به خرید این اوراق می‌کنند. اگر تمام اوراق در این زمان به فروش نرود، متعهد پذیره نویسی اوراق باقی‌مانده را خریداری می‌کند.
- پس از پایان فرایند عرضه اوراق و تاییدیه تکمیل پذیره نویسی، سازمان بورس اجازه‌ی برداشت وجوه واریزی را به ناشر می‌دهد. ناشر هم این مبالغ را به حساب بانی واریز می‌کند.
- معاملات ثانویه آغاز می‌شود و بانی سود ناشی از استفاده از دارایی جدید را به صورت قسطی تا زمان سررسید به حساب دارندگان اوراق واریز می‌کند.
بررسی ریسک و بازده اوراق اجاره
اوراق اجاره مبتنی بر سهام ریسک بسیار کمی در مقایسه با سرمایه گذاری در سهام شرکت‌ها دارند. می‌توان این ریسک‌ها را در قالب دو گروه ریسک مالی و غیرمالی دسته‌بندی کرد:
- ریسک غیرمالی: ریسک‌هایی مثل استهلاک تدریجی دارایی در اثر استفاده یا تمام شدن و از بین رفتن بخشی از دارایی در دسته‌ی ریسک‌های غیرمالی قرار می‌گیرند. اگر دارایی را بیمه کنیم می‌شود این ریسک‌ها را به میزان زیادی کم کرد. هم‌چنین ریسک قوانین و مقررات این اوراق هم با توجه به مواردی که موقع عقد قرارداد درج می‌شود کم است. نهادهای اسلامی بر عملکرد این اوراق نظارت دارند و از این رو به لحاظ قوانین اسلامی نیز این اوراق قابل اعتماد هستند و در این خصوص ریسکی در آن‌ها به چشم نمی‌خورد.
- ریسک مالی: مهم‌ترین ریسک مالی به جمع‌آوری وجوه نقد برمی‌گردد. این ریسک متوجه سرمایه گذار نیست و بانی و نهاد واسط در معرض آن قراردارند. وجود متعهد پذیره نویس برای پوشش این ریسک اثرگذار است. ریسک نقدینگی و ریسک اعتباری یا نکول (عدم اجرای تعهدات بانی) نیز دیگر ریسک‌های مالی اوراق اجاره هستند. اجاره‌بهای این اوراق ثابت است. حالا اگر نرخ بازده سایر اوراق تغییر کند ممکن است سرمایه گذار اوراقش را در بازار ثانویه بفروشد. با این کار ارزش بازاری اوراق اجاره مبتنی بر سهام هم کم می‌شود و ریسک نرخ بهره به وجود می‌آید.
انواع اوراق اجاره
اوراق اجاره انواع مختلفی دارد که می‌توانیم آن‌ها را در دو گروه دسته‌بندی کنیم. یکی بر حسب نوع قرارداد اجاره که شامل دو مورد زیر هستند:
- اوراق اجاره به شرط تملیک
- اوراق اجاره عادی
گروه دیگر را هم می‌توانیم با توجه به هدف انتشار به سه دسته‌ی مجزا تقسیم کنیم. بر این اساس اوراق اجاره با اهداف زیر منتشر می‌شوند:
- تامین دارایی
- تامین نقدینگی
- خرید مطالبات رهنی
در ادامه نگاهی کوتاه به هر یک از این پنج گروه می‌اندازیم.
اوراق اجاره به شرط تملیک
در این نوع از اوراق اجاره مبتنی بر سهام، نهاد واسط پس از پایان سررسید اوراق، دارایی را به همان قیمت اولیه به بانی می‌فروشد. سپس مبلغ حاصل از این فروش را میان سرمایه گذاران تقسیم می‌کند. به بیان دیگر هم‌زمان با بستن قرارداد اجاره به شرط تملیک، شرکت متعهد می‌شود که در انتهای زمان اجاره، دارایی را خریداری کند. پس اوراق اجاره به شرط تملیک در شرایطی منتشر می‌شوند که بانی نسبت به خرید اوراق در پایان سررسید تعهد بدهد. سرمایه گذاری در این اوراق برابر است با اطمینان از بازگشت اصل سرمایه.
اوراق اجاره عادی
در این اوراق دیگر بانی تعهدی برای خرید دارایی پس از پایان سررسید ندارد. بلکه نهاد واسط خودش اقدام به فروش دارایی می‌کند. ممکن است دارایی با قیمتی بیشتر یا کمتر فروخته شود. پس مشخص است که نمی‌توان برگشت پول را به شکل کامل تضمین کرد.
اگر دارایی با قیمتی بیشتر از قیمت اولیه به فروش برود، سود حاصل از آن نصیب سرمایه گذاران می‌شود. اگر هم قیمت فروش کمتر از قیمت خرید باشد، لازم است که از ضرر رسیدن به سرمایه گذاران جلوگیری شود. برای این منظور از اوراق اختیار فروش استفاده می‌شود. با این کار قیمتی مشخص در هر برگه تعیین می‌شود که باید به سرمایه گذاران پرداخت شود.
این اوراق به دلیل همین مسئله که دارایی ممکن است کمتر از قیمت اولیه به فروش برود ریسک بیشتری نسبت به اوراق اجاره به شرط تملیک دارند. هرچند در ازای این ریسک بالا، بازدهی‌شان هم بیشتر خواهد بود. اوراق اجاره‌ای که در بورس ایران منتشر می‌شوند اوراق اجاره مبتنی بر سهام و به شرط تملیک هستند.
اوراق اجاره تامین دارایی
در یکی از انواع اوراق اجاره، ناشر اوراق، وجوه را از سرمایه گذاران دریافت و جمع‌آوری می‌کند. پس از آن کالای موردنیاز بانی را خریداری می‌کند و آن را به صورت اجاره در اختیار بانی قرار می‌دهد. اگر قرارداد بین بانی و نهاد واسط از نوع اجاره به شرط تملیک باشد، بانی پس از پرداخت آخرین مبلغ اجاره مالک دارایی خواهد شد.
اوراق اجاره تامین نقدینگی
در برخی از موارد هم بانی می‌خواهد با استفاده از اوراق اجاره وجه نقد به دست بیاورد. اوراق اجاره تامین نقدینگی به همین دلیل منتشر می‌شوند. در این روش بانی دارایی‌اش را به ناشر می‌فروشد تا در ازای آن پول نقد دریافت کند. ناشر هم همان دارایی را مجددا به بانی اجاره می‌دهد. در واقع این اوراق مبتنی بر فروش و اجاره‌ی مجدد است. می‌توانیم بگوییم که بانی برای تامین نقدینگی‌اش، دارایی را به عنوان وثیقه نزد ناشر گرو می‌گذارد و سپس ناشر در ازای این کار مبلغی را به او می‌دهد. در ادامه هم دارایی را به صورت اجاره به شرط تملیک در اختیار بانی می‌گذارد که در نهایت بانی مجددا دارایی‌اش را به دست می‌آورد.
اوراق اجاره رهنی
اوراق اجاره رهنی هم یکی دیگر از انواع اوراق اجاره مبتنی بر سهام هستند. در این اوراق موسسه مالی اعتباری یا بانک به عنوان بانی در نظر گرفته می‌شود. نهاد واسط هم اوراق اجاره را منتشر می‌کند و دارایی‌هایی را که بانی به صورت اجاره به شرط تملیک به دیگران اجاره داده است از او خریداری می‌کند. پس واسط به نمایندگی از سرمایه گذاران صاحب دارایی‌هایی می‌شود که بانی قبلا به صورت اجاره به شرط تملیک آن را به گیرندگان تسهیلات واگذار کرده است.
تفاوت اوراق مشارکت و اوراق اجاره چیست؟
برخلاف تصور برخی از افراد اوراق مشارکت و اوراق اجاره در بورس یکسان نیستند. این اوراق در موارد زیر با هم تفاوت دارند:
- اوراق مشارکت به منظور تامین مالی پروژه‌های بزرگ منتشر می‌شوند. این در حالی است که در اوراق اجاره، دارایی‌های پایه شامل زمین، ساختمان، تجهیزات و ماشین‌آلات هستند.
- در اوراق مشارکت پس از پایان دوره، مبلغی اسمی اوراق به سرمایه گذاران پرداخت می‌شود. اما در مورد اوراق اجاره شرایط متفاوت است. به این صورت که دارایی فروخته می‌شود و مبلغ حاصل از آن در اختیار دارندگان اوراق قرار می‌گیرد.
- دارایی‌های پایه اوراق اجاره، ثابت هستند. یعنی ممکن است از بین بروند. اگر دارایی بیمه نشده باشد، ریسک از بین رفتن سرمایه در اینجا به وجود می‌آید. اما در مورد اوراق مشارکت چنین ریسکی وجود ندارد.
جمع بندی
اوراق اجاره یکی از ابزارهای کاربردی در بازار بورس به شمار می‌روند که به منظور تامین مالی منتشر می‌شوند. روند کار به این صورت است که شرکتی برای تهیه‌ی یک دارایی به وجه نقد نیاز دارد. این شرکت بانی نامیده می‌شود. بانی برای تامین مالی اقدام به انتشار اوراق اجاره می‌کند تا با استفاده از وجوه حاصل از فروش این اوراق، دارایی موردنیازش را خریداری کند و در ازای استفاده از آن، اجاره‌بهایی را تحت عنوان سود به دارندگان اوراق بپردازد. از جمله انواع اوراق اجاره می‌توانیم به اوراق اجاره به شرط تملیک اشاره کنیم که در آن‌ها پس از پایان سررسید، بانی مالک دارایی خواهد شد.
سوالات متداول با پاسخ های کوتاه
اوراقی است که برای تامین مالی و خرید دارایی‌های موردنیاز یک شرکت منتشر می‌شود.
این اوراق سود ثابتی دارند و در بازار ثانویه قابل معامله هستند. دارندگان اوراق در بازه‌های زمانی مشخص سودشان را دریافت می‌کنند و هر زمان که مایل باشند می‌توانند اوراق خود را بفروشند. ارزش اسمی این اوراق یک میلیون ریال است.
اوراق اجاره معمولی، اوراق اجاره به شرط تملیک، اوراق اجاره تامین مالی، اوراق اجاره تامین نقدینگی و اوراق اجاره رهنی.
این اوراق هشت رکن اصلی دارند که عبارت‌اند از: بانی، نهاد واسط، عامل فروش، عامل پرداخت، متعهد پذیره نویس، سرمایه گذار، ضامن و بازارگردان.
مخاطرات اوراق اجاره مبتنی بر سهام در دو دسته‌ی ریسک مالی و غیرمالی جای می‌گیرد. ریسک غیرمالی مانند استهلاک تدریجی دارایی است و ریسک غیرمالی مانند نکول بانی است.
اوراق مشارکت برای تامین مالی پروژه‌های بزرگ منتشر می‌شوند و در پایان مبلغ اسمی اوراق به سرمایه گذاران پرداخت می‌شود. اما دارایی پایه اوراق اجاره در انتها به فروش می‌رود و بر این اساس سرمایه گذاران سود می‌برند.
