بورس کالا چیست؟ آشنایی با بازارهای بورس کالا، ابزارها و قراردادهای آن

بازار بورس در سال‌های اخیر بیشتر از قبل شناخته شده است. شاید اگر ۱۰ سال پیش با کسی در مورد بورس صحبت می‌کردیم، کمتر متوجه حرف‌های ما می‌شد. اما حالا (به ویژه پس از ورود سهام عدالت به بورس)، بورس و سرمایه‌گذاری در آن به اندازه‌ای همه‌گیر شده است که بیشتر افراد از پیر و جوان گرفته تا زن و مرد یک ذهنیت کلی در مورد آن دارند. اما چیزی که شاید هنوز هم در حاشیه مانده باشد، زیرمجموعه‌های بورس است. پس عجیب نیست اگر هنوز به طور دقیق نمی‌دانیم بورس کالا چیست و چطور می‌توانیم در آن سرمایه گذاری کنیم. توان تحلیل در این مقاله به سراغ آشنایی با بورس کالای ایران رفته است آشنایی با انواع کالاها، بازارها و قراردادهای بورس کالا باعث می‌شود بیشتر باظرفیت‌های این بازار آشنا شوید.

بورس کالا چیست؟

از نام بورس کالا می‌توانیم حدس بزنیم که مفهوم آن چیست. درست مثل بورس سهام که دارایی آن سهام شرکت‌هاست، در بورس کالا هم با کالاهای مختلف سر و کار داریم؛ اما نه هر کالایی. این بستر برای معامله‌ی کالاهای کشاورزی، پتروشیمی و صنعتی فراهم شده است. در این بازار کالاهایی که از قبل تعریف شده‌اند در قالب قراردادهای مشخصی قابل معامله هستند. نکته‌ی مثبت در مورد بورس کالا این است که ابزارهای این بازار به مرور زمان گسترده‌تر می‌شود و به این ترتیب علاقه‌مندان بیشتری را به خوب جذب می‌کند. برای دستیابی به بورس کالا و بازارهای مختلف آن می‌توانید به آدرس https://www.ime.co.ir/ مراجعه کنید.

بورس کالا بر اساس قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی (مصوب اول آذر ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی) در آذرماه سال ۱۳۸۵ تشکیل شد. این بازار پس از تصویب شورای عالی بورس شکل گرفت. در گام اول دو بازار بورس فلزات و کالای کشاورزی در این بستر فعالیت‌شان را آغاز کردند. در مهر ماه ۱۳۸۶ و بعد از پذیره نویسی، بورس کالا به طور رسمی فعالیت خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد. در این بازار هم مثل بورس سهام، خریداران و فروشندگان از طریق کارگزاران معاملات خود را انجام می‌دهند.

حالا که نزدیک به ۱۵ سال از افتتاح این بازار می‌گذرد، می‌توان گفت که این بازار توانسته به بخش مهمی از اهداف خودش دست پیدا کند. این یک گام بزرگ در اقتصاد کشور است و می‌تواند در ادامه بسیار امیدبخش باشد. حرف از اهداف این بازار به میان آمد؛ پس بهتر است اول از همه به این مسئله بپردازیم که هدف بورس کالا چیست و چرا این بازار تشکیل شد.

هدف از تشکیل بورس کالای ایران چه بود؟

شاید بتوان حدس زد منشا پیدایش و تشکیل بورس کالا چیست. از آن‌جا که با گذر زمان، تمام دنیا سعی دارد در مسیر پیشرفت قدم بردارد، در ایران هم تشکیل بورس کالا گامی به سوی رهایی از مشکلات بازارهای سنتی بود. مبادله در بازارهای سنتی به دلایل متعدد همیشه با مشکلات زیادی همراه بوده است. اما معامله کالا در بازارهای مختلف بورس کالا به شکلی قابل توجه عاری از این مشکلات است. این همان مسئله‌ای است که بعد از گذشت چندین سال از تاسیس بورس کالا، هم‌چنان نقطه‌ی قوت این بازار به شمار می‌رود.

مسائل دیگری مثل نوسانات قیمت، وجود ریسک‌های مختلف، نبود سیستم نظارتی، نبود تضمین در خصوص ایفای تعهدات طرفین و مواردی از این دست همیشه گریبان‌گیر معامله‌گران بازارهای سنتی بوده است. بورس کالا برای رفع این مشکلات قدم به میدان گذاشت. و حالا بهتر است چند هدف مهم بورس کالا را با هم بخوانیم:

• کاهش قیمت‌ها در بستری رقابتی
• انجام معاملات مختلف با کمک ابزارهای بورس کالا
• هموار کرد مسیر انجام معاملات نقدی و آتی در چارچوبی مشخص و قانونی
• تنظیم بازار در حوزه‌های مختلف
• کوتاه کردن دست واسطه‌ها
• انجام معاملات و مبادلات مستقیم میان خریدار و فروشنده
• شفافیت معاملاتی
• معامله بر اساس توافق طرفین
• ارائه‌ی تضامین معتبر
• کاهش ریسک معاملاتی
• جلوگیری از نوسان‌های کاذب قیمت
• کنترل ریسک و انتقال آن
• پذیرش کالا در قالب استاندارد و جلوگیری از انجام معاملات کالاهای بی‌کیفیت
• کاهش هزینه‌ها
• و ….

البته این تنها بخشی از اهداف بورس کالاست ولی برای آشنایی با رسالت این بازار باید با جزئیات بیشتری به اهداف آن توجه کرد.

آشنایی با بازارهای بورس کالای ایران

بورس کالای ایران یک بستر گسترده است که بازارها و تالارهای مختلفی دارد. برای آشنایی با بورس کالا باید ابتدا با بازارهای آن آشنا شویم. پس از آن می‌توانیم بهتر متوجه شویم که کارکرد هر بازار چیست و چه کالاهایی در چه بازارهایی معامله می‌شوند.

بورس کالا شش بازار زیرمجموعه دارد. یعنی:

• بازار فیزیکی
• بازار فرعی
• بازار مشتقه
• بازار مالی
• بازار املاک و مستغلات
• بازار مناقصه

که دو بازار آخر یعنی املاک و مستغلات و مناقصه، جدیدتر از چهار بازار دیگر هستند و هنوز در ابتدای راه‌اند. در ادامه‌ی این مقاله با هدف آشنایی با بازارهای بورس کالا نکاتی کلی را بیان خواهیم کرد.

بازار فیزیکی

این بازار شبیه‌ترین بازار به بستر معاملات سنتی است. البته روند تحویل و معامله‌ی کالا در آن پیشرفته‌تر و متفاوت است. در این بازار قوانین و مقررات مشخصی وجود دارد که معاملات باید بر اساس آن انجام شوند. اگر معامله‌ای در استانداردهای تعریف شده بازار بورس کالا نگنجد، از نظر این بازار معتبر نیست و رد می‌شود.

تولیدکنندگان می‌توانند کالاهای تولیدی خود را در این به فروش برسانند. برای این‌ کار باید مدارک لازم را برای پذیرش کالا به بورس تحویل دهند. هیئت پذیرش بورس، مدارک را بررسی می‌کند تا از اعتبار آن‌ها مطمئن شود. پس از آن این هیئت به یک ماه زمان نیاز دارد تا نظر نهایی خود را در خصوص پذیسرش یا عدم پذیرش کالا بیان کند. البته هیئت پذیرش باید دلایل کافی را مبنی بر تایید یا عدم تایید کالای معرفی‌شده مطرح کند. نتیجه‌ی نهایی از طریق بورس به اطلاع متقاضی خواهد رسید.

تالارهای مختلف این بازار نظیر پتروشیمی،‌ صنعت و صادراتی طی روزهای مختلف هفته و از ساعت ۱۰:۳۰ صبح تا ۱۳:۳۰ فعالیت می‌کنند. برای معامله در این بازار لازم است کد معاملاتی مربوط به این بازار را دریافت کنید.

بازار فرعی

یکی دیگر از بازارهای بورس کالا بازار فرعی نام دارد. این بازار هم تقریبا مشابه بازار فیزیکی است. یعنی باز هم با یک قالب استاندارد و سازوکار مشخص سر و کار داریم. اما تفاوت میان بازار فرعی و بازار فیزیکی بورس کالا در چیست؟ قوانین و مقررات آسان‌تر در بازار فرعی باعث می‌شود افرادی که نتوانسته‌اند مجوز حضور در آن بازار را بگیرند، به بازار فرعی مراجعه کنند تا کالاهای خود را در این بستر عرضه کنند. پس می‌توانیم بگوییم بازار فرعی بستری است برای افرادی که به هر دلیلی نتوانسته‌اند مجوز حضور در بازار فیزیکی را بگیرند. البته این نکته را به یاد داشته باشید که این مسئله باعث نمی‌شود اعتبار این بازار خدشه‌دار شود. چرا که هم‌چنان قوانین و مقررات قابل قبولی در این بازار وجود دارد و ناظرانی در آن حاضر هستند که جلوی تخلفات را می‌گیرند.

در این بازار نیز شاهد معامله‌ی کالاهایی مختلف هستیم. این کالا‌ها به صورت دسته‌های اصلی و زیرگروه‌های اصلی و فرعی از هم جدا شده‌اند. هر یک از این کالاها برای پذیرش در بازار فرعی نیازمند اجرای قوانین و ضوابطی مشخص هستند. برای پذیرش در این بازار باید انواع فرم‌های لازم به همراه مدارک موردنیاز به بورس کالا ارائه شود.

بازار مشتقه

بازار مشتقه نیز یکی دیگر از بازارهای بورس کالا است که توانسته است توجه افراد زیادی را به خود جلب کند. اما آیا می‌دانید مهم‌ترین ویژگی بازار مشتقه بورس کالا چیست؟ جذابیت و ویژگی مهم این بازار این است که ابزارهای مالی جدیدی را وارد بورس کالا کرده است. ابزارهایی نظیر قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله. در واقع این دو ابزار بازار مشتقه را به دو زیرمجموعه‌ی آتی و اختیار معامله تقسیم کرده است که قراردادها در قالب فرمتی مشخص در این بخش‌ها منعقد می‌شوند. این امکانات موجب می‌شود طیف جدیدی از سرمایه‌گذاران قدم به بورس کالا بگذارند. در واقع پیدایش بازارهای جدید در بورس کالا به آن دلیل است که افراد بیشتر جذب این بستر شوند و با آن آشنا شوند.

در این بازار، دارایی پایه حرف اول و آخر را می‌زند. چرا که قراردادها بر اساس این دارایی پایه تنظیم و منتشر می‌شوند. حالا این دارایی ممکن است در دسته‌ی محصولات کشاورزی باشد یا جزو فلزات و فرآورده‌های نفتی. محصولاتی مانند زعفران، سکه، پسته و زیره جزو همین دارایی‌های پایه محسوب می‌شوند.

بازار مالی

اما یکی دیگر از مهم‌ترین بازارهای بورس کالا بازار مالی است. همان‌طور که از نام این بازار پیداست، می‌توان فهمید که حوزه‌ی فعالیت این بازار چیست. جذب سرمایه نخستین و مهم‌ترین هدف تشکیل بازار مالی است. این سرمایه به منظور تامین مالی در بخش تولید استفاده می‌شود.

گواهی سپرده کالایی، اوراق خرید دین کالایی، صندوق سرمایه‌گذاری کالایی و سلف موازی استاندارد از جمله ابزارهای بازار مالی بورس کالا هستند.

بازار املاک و مستغلات

این بازار یکی از جدیدترین بازارهای بورس کالاست که در  سال ۱۳۹۹ افتتاح شد. پیش از این تاریخ همیشه جای املاک و مستغلات در این بستر خالی بود. اما اکنون می‌توان معاملات املاک و مزایده‌های دولتی و بانک‌ها را در این بازار انجام داد. از آن‌جا که این بازار هنوز در ابتدای راه است، نیازمند زمان بیشتری است تا امتحان خود را پس بدهد. ولی با این‌همه می‌توان به آینده‌ی آن بسیار امیدوار بود.

این بازار با هدف معاملات اموال غیرمنقول، ایجاد بازار پیش خرید مسکن و صندوق املاک و مستغلات کار خود را آغاز کرده است. اکنون طرح‌هایی نظیر پیش‌خرید متری مسکن نیز در این بورس به چشم می‌خورد. تمام مزایای بورس کالا را یک بار دیگر در ذهن‌تان مرور کنید تا متوجه شوید که اضافه شدن بازار املاک و مستغلات به بورس کالا چه گام مهمی در عرصه‌ی مسکن است.

 عرضه‌کننده‌ی اموال غیرمنقول مطابق اطلاعیه‌ی بورس کالا تا اطلاع ثانوی از پرداخت کارمزد معاف شده است و این مسئله موجب می‌شود تمایل عرضه‌کنندگان به حضور در این بازار بیشتر شود.

بازار مناقصه

این بازار نیز مثل بازار املاک و مستغلات در سال ۱۳۹۹ و پس از تصویب شورای عالی بورس به بازارهای بورس کالا اضافه شد. در این بازار معاملات به روش مناقصه انجام می‌شود. عرضه‌های مناقصه را می‌توانید از طریق سایت بورس کالا دنبال کنید.

به کمک این روش خریداران قدرت بیشتری در معاملات پیدا می‌کنند. چرا که در این روش، این خریدار است که شرایط موردنظرش را به عرضه‌کننده اعلام می‌کند. یعنی خریدار اعلام می‌کند که به فلان کالا با فلان مشخصات نیاز دارد و از عرضه‌‌کننده‌های آن کالا دعوت می‌کند تا با آن‌ها معامله کند. دقت کنید که در چنین بازاری عرضه‌کننده‌ها برای آن‌ که بتوانند نظر خریدار را جذب کنند، معمولا به فکر کاهش قیمت می‌افتند. پس سازوکار این بازار درست برعکس مزایده است که در آن عرضه‌کنندگان قدرت بیشتری دارند.

آشنایی با ارکان بورس کالا

تا این بخش از مقاله فهمیدیم که بورس کالا چیست و شامل چه بازارهایی می‌شود. حالا باید به مشتریان، افراد و به طور کلی ارکان و نهادهایی هم بپردازیم که در این بازار فعالیت می‌کنند. بورس کالا هم مثل سایر بازارهای مالی دو طرف قرارداد دار . یکی خریدار و دیگری فروشنده.

• تولیدکننده، تاجران مواد اولیه یا فروشنده: تولیدکننده‌ها همیشه نگران نوسان قیمت هستند. این مسئله‌ای نیست که در اختیار آن‌ها باشد و آن‌ها هم هیچ تضمینی در مورد آینده ندارند. بازار بورس کالا به این افراد در مورد قیمت کالاها در آینده اطمینان خاطر می‌دهد. پس مهم‌ترین دلیل تمایل تاجران برای ورود به این بازار مصونیت از نوسان‌‌های قیمت است.
• مصرف‌کننده یا خریدار: مصرف‌کننده اصولا به دنبال کیفیت و قیمت مناسب است. در بازار سنتی معمولا این دو نیاز یک‌جا با هم جمع نمی‌شوند و این امر مصرف‌کننده را کلافه می‌کند. بورس کالا دست روی همین نقطه ضعف بازار سنتی گذاشته و توانسته مصرف‌کنندگان را به سمت خود جذب کند؛ جایی که خریدار می‌تواند اطلاعات مختلف را در مورد یک کالا مطالعه کنید و در مورد خرید تصمیم‌گیری کند.
• اتاق پایاپای: که یکی از مهم‌ترین ارکان این بازار به شمار می‌رود. طرفین قرارداد با سپردن وجه تضمین به این اتاق، اطمینان خاطر را فراهم می‌کنند که به مفاد قرارداد پایبند خواهند بود.
• کارگزاری: معامله در هر یک از بازارهای بورس سهام و کالا نیازمند واسطه‌ای معتبر است که از طریق آن می‌توان سفارش‌ها را ارسال و دریافت و سازماندهی کرد. این واسطه همان کارگزاری است.

این عوامل ارکان اساسی معامله در بورس کالا را تشکیل می‌دهند. دقت کنید که خریدار یا فروشنده می‌توانند حقیقی یا حقوقی و حتی غیرایرانی باشد.

معرفی و آشنایی با انواع قراردادهای بورس کالای ایران

در بخش‌های قبلی که مربوط به آشنایی با بازارهای مختلف بورس کالا بود، در لابلای مطالب به انواع قراردادهای بورس کالا اشاره کردیم. در این بخش با جزئیات بیشتری این ابزارها را مرور می‌کنیم.

• قرارداد سلف: یکی از مهم‌ترین ابزارهای بورس کالا، قرارداد سلف است. سلف به معنای پیش‌پرداخت است. خریدار مبلغ قرارداد را در زمان انجام معامله پرداخت می‌کند، ولی کالا را در آینده دریافت می‌کند. به عبارت دیگر با این کار اقدام به پیش‌خرید نقدی می‌کند. جزئیات مربوط به تاریخ و چگونگی دریافت کالا در قرارداد درج می‌شود.
• قرارداد نقدی: پرداخت و تحویل کالا در زمان معامله انجام می‌شود. این قرارداد مشابه همان دادوستد در بازارهای سنتی و مرسوم است.
• قرارداد نسیه: این قرارداد را می‌توان نقطه‌ی مقابل قرارداد سلف دانست. چرا که در آن ابتدا خریدار کالا را تحویل می‌گیرد ولی بخشی از مبلغ را به صورت نقد و مابقی را بعدا پرداخت می‌کنند. مجددا جزئیات مربوط به پرداخت در قرارداد درج می‌شود.
• قرارداد اختیار معامله یا آپشن: این هم یکی دیگر از انواع قراردادهای بورس کالا است که بسیار هم پرکاربرد است. در این قرارداد یکی از طرفین اختیار خرید یا فروش کالا را به طرف دیگر واگذار می‌کند. به این نکته توجه کنید که این کار موجب اجبار خریدار قرارداد خرید نمی‌شود. بلکه مطابق نامش فقط حق اختیار به او واگذار می‌شود. اما فروشنده‌ موظف است در صورت تمایل خریدار برای اجرای قرارداد پیش از انقضای مهلتش، دارایی را معامله کند. در اختیار فروش نیز، اختیار با فروشنده است و خریدار باید خرید کالا را تضمین کند.
• قرارداد آتی: در این نوع از قراردادهای بورس کالا، فروشنده تعهد می‌کند که مقدار مشخصی از یک کالا را در زمان معین به خریدار بفروشد. فروشنده باید کالا را به قیمتی که در حال حاضر تعیین می‌شود، بفروشد. طرف مقابل قرارداد هم باید ضمانت بدهد که کالا را در زمان مقرر خواهد خرید. برای جلوگیری از هر گونه مشکل، طرفین مبلغی را به عنوان وجه تضمین در اختیار اتاق پایاپای قرار می‌دهند. به این ترتیب خیال‌شان بابت طرف مقابل راحت است. وقتی زمان سررسید برسد، پرداخت و تحویل کالا انجام می‌شود.
• قرارداد سلف استاندارد: در این قرارداد عرضه‌کننده میزان مشخصی از دارایی پایه را بر اساس مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد می‌فروشد. سپس باید این میزان را در دوره تحویل، در اختیار خریدار قرار دهد. خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری‌شده را مطابق با قرارداد سلف موازی استاندارد (مواد ۲ و ۳ دستورالعمل اجرایی معاملات سلف استاندارد)، به فروش برساند. این قرارداد به اختصار قرارداد سلف استاندارد نامیده می‌شود.
• صندوق کالایی: صندوق کالایی قابل معامله یکی از مهم‌ترین ابزارهای مالی بورس کالا به شمار می‌رود که به نفع سرمایه‌گذاران است. چرا که آن‌ها می‌توانند بدون دغدغه از مسئولیت نگهداری کالا، مالکیت آن را به عهده بگیرند. به کمک این ابزار، سرمایه‌گذار به جای آن‌ که کالا را خریداری و نگهداری کند یا هزینه‌های جابجایی و انبارداری و زیان‌های احتمالی کالا را متحمل شود، اوراق این صندوق را می‌خرد.
• گواهی سپرده کالایی: گواهی سپرده کالایی هم به منزله‌ی اوراق بهاداری است که مالک آن مقدار معینی کالا را در اختیار دارد. انبارهای مورد تایید بازار بورس، قبوض استاندارد انبار را صادر می‌کنند. این قبوض حکم پشتوانه‌ی اعتبار این قراردادها را دارد.

در قراردادهای بورس کالا چه اطلاعاتی درج می‌شود؟

قراردادهای بورس کالا چارچوب و ساختار مشخصی دارند. در این قراردادها اطللاعات زیر حتما باید وجود داشته باشند:

• نوع قرارداد
• مشخصات کالای مورد معامله
• اندازه و میزان کالا
• واحد اندازه‌گیری کالا
• زمان معامله شامل روز و ساعت و تاریخ
• ابعاد کالا
• استاندارد کالا
• تاریخ تحویل کالابه صورت دقیق
• نوع بسته‌بندی و استاندارد کالا در زمان تحویل
• انبار یا محل تحویل کالا
• واحد پول مورد قبول

اگر در قراردادی این موارد ذکر نشده باشد، آن قرارداد از درجه‌ی اعتبار ساقط است.

در بورس کالا چه محصولاتی معامله می‌شود؟

کالاهای بورس کالا را می‌توان مطابق دسته‌بندی سایت بورس کالا، به این شکل تقسیم کرد:

• کالاهای بازار فرعی شامل (کشاورزی، صنعتی، اموال غیرمنقول، ضایعات و مستعمل، فلزی، شیمیایی، معدنی، پلیمر و فرآورده‌های نفتی که ۹۱ زیرگروه اصلی و ۱۴۱ زیرگروه فرعی دارد.)
• محصولات صنعتی و معدنی شامل (فولاد، مس، آلومینیوم، روی، سرب، فلزات گران‌بها و صنعتی و معدنی و گروه چدن که خود شامل ۲۴ زیرگروه اصلی و ۴۸ زیرگروه فرعی دارد.)
• فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی شامل (گروه فرآورده‌های نفتی و گروه پتروشیمی که متشکل از ۹ زیرگروه اصلی و ۶۱ زیرگروه فرعی است.)
• محصولات کشاورزی (که دارای یک گروه اصلی، ۲۱ زیرگروه اصلی و ۷۶ گروه فرعی است.)
• کالاهای مشتقه و مالی که شامل (زعفران، سکه بهار آزادی، زیره سبز و پسته است. هم‌چنین اوراق سلف موازی استاندارد شرکت‌های مختلف نیز در این بازار داد و ستد می‌شود. )

چطور وارد بورس کالا شویم؟

سوال مهمی که ممکن است تاکنون ذهن شما را درگیر کرده باشد این است که روش معامله در بورس کالا چیست. درست مثل بازار سهام، در این‌جا هم برای ورود به بورس کالا و سرمایه‌گذاری در این بازار به کد معاملاتی مخصوص این بازار نیاز داریم. مثلا برای معامله در بازار آتی باید اقدام به دریافت کد معاملات آتی کنیم. یا برای ورود به بازار فیزیکی، باید کد معاملاتی این بازار را دریافت کنیم و نمی‌توانیم از کد بورس سهام استفاده کنیم. مدارک لازم برای دریافت کد بورس کالا، با توجه به حقیقی یا حقوقی بودن معمولا شامل فرم درخواست کد برای همان بازار، اصل و کپی مدارک شناسایی، ثبت نام در سامانه‌های خواسته شده، پروانه بهره‌برداری، فرم‌ معرفی اطلاعات حساب و … است.

 اما انواع کدهای معاملاتی در بورس کالا عبارت‌اند از:

• کد معاملاتی عام: دارنده‌ی این کد می‌تواند در صورتی که محدودیتی در کالای موردنظرش وجود نداشته باشد، آن را از بورس کالا خریداری کند.
• کد معاملاتی خاص گروه کالا: این کد برای خرید از یک گروه کالایی خاص صادر می‌شود. دارنده می‌تواند تمام کالاهایی پذیرش‌شده در آن گروه را در صورت عدم وجود محدودیت خریداری کند.
• کد معاملاتی خاص کالا: این کد برای خرید یک یا چند کالای خاص صادر می‌شود.

برای ورود به بورس کالا داشتن کد معاملاتی عام لازم است. حقیقی‌ها هم می‌توانند برای خرید کالاهای کشاورزی، ‌سیمان، طلا، کالاهای صادراتی و قبض انبار قراردادهای مشتقه، اقدام به دریافت کد معاملاتی مرتبط، با استناد به دستورالعمل بورس کالا کنند.

راهنمای معامله و خرید از بورس کالا به صورت گام به گام

مزایا و معایب بورس کالا

تا این‌ جا سعی کردیم به طور مفصل توضیح دهیم که بورس کالا چیست و انواع بازارهای آن کدام‌ است. اما شاید هنوز هم مجاب نشده باشید که در این بازار معامله کنید. پس لازم است به برخی از مهم‌ترین مزایای این بازار اشاره‌ای داشته باشیم.

مزایا

• ایجاد اطمینان میان خریدار و فروشنده و جلوگیری از ریسک نکول یا دریافت کالای معیوب
• پرداخت وجه مطمئن تحت نظر قوانین بورس
• قیمت‌های عادلانه و شفاف به دلیل وجود مکانیزم کشف قیمت و بر اساس عرضه و تقاضا
• شفافیت معاملاتی در زمینه‌های مختلف
• جبران خسارت در صورت عدم عمل به تعهدات طرفین. این خسارت از محل تضامین اولیه‌ی فروشنده یا خریدار یا کارگزاران که در ابتدا به اتاق پایاپای ارائه شده است جبران می‌شود.
• تامین مالی بانک‌ها و سهولت بیشتر در اعطای وام به خریداران
• آشنایی فعالان حاضر در بازار با عرضه‌کننده و ایجاد بستری مناسب برای ارائه‌ی کالاهای او
• درک صحیح از وضعیت اقتصادی کشور و اتخاذ تصمیم‌های صحیح بر اساس روند اقتصادی حاکم بر جامعه
• انجام معاملات مکانیزه و پیشگام شدن با تکنولوژی‌های جهانی
• معافیت مالیاتی معادل ۱۰ درصد از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهای پذیرفته‌شده در بورس
• جلوگیری از فرارهای مالیاتی

محدودیت‌ها و معایب

اما بورس کالا معایب و محدودیت‌هایی هم دارد. بیایید چند مورد آن را با هم مطالعه کنیم:

• محدودیت در حجم خرید:‌ حجم خرید نباید کمتر از اندازه‌ای باشد که به تصویب رسیده است.
• محدودیت در قدرت انتخاب خریدار: اجناسی که در قالب سبد عرضه می‌شوند دست خریدار را برای انتخاب کردن می‌بندند.
• محدودیت‌های عرضه‌کننده: عرضه‌کننده باید همواره و به صورت مستمر عرضه‌های خود را انجام بدهد. در غیر این صورت از بورس کالا اخراج می‌شود.

جمع بندی

آشنایی با بورس کالا شامل آشنایی با بازارها، ابزارها و قراردادهای این بازار می‌شود. بازار بورس کالا در واقع شبیه همان بازار سنتی است که از آن کالا و اجناس موردنیاز خود را می‌خریم. با این تفاوت که در این بستر تنها کالاهایی مشخص را می‌توان خریداری کرد. هم‌چنین قوانین و مقررات خاصی در این بازار وجود دارد و ناظری بر این بازار نظارت می‌کند. این مسئله باعث می‌شود قیمت‌ها منصفانه باشد و خریدار و فروشنده از نوسان‌های ناشی از قیمت در آینده در امان بمانند. وجود اتاق پایاپای در این بازار خیال خریدار و فروشنده را راحت می‌کند. طرفین با پرداخت وجوه ضمانت به این اتاق، تضمین می‌کنند که به وظایف‌شان در قبال فرد مقابل عمل خواهند کرد. عرضه‌کنندگان در این بستر می‌توانند کالاهای خود را به صورت مستمر عرضه کنند و خریداران کالاهای خود را از این بازار خریداری کنند.

سوالات متداول با پاسخ‌های کوتاه