تغییر کارگزار ناظر بورس و آموزش نحوه انتقال سهام به کارگزاری جدید

یکی از مهم‌ترین مسائلی که در بازار بورس با آن سروکار داریم، انتخاب کارگزار است. کارگزار همان نهاد یا در واقع عاملی است که پل میان سرمایه‌گذاران و بازار سهام است. ممکن است در ابتدا به صورت تصادفی و یا بدون تحقیق یک کارگزار را انتخاب کنید ولی بعدا بخواهید که کارگزارتان را تغییر بدهید. آشنایی با روش تغییر کارگزار ناظر سهام در بورس به شما کمک می‌کند که دارایی‌های خودتان را از کارگزار قبلی به کارگزار جدید منتقل کنید. توان تحلیل در این مقاله توضیح می‌دهد که نحوه تغییر کارگزار ناظر سهام چگونه است و چطور می‌توان این کار را برای تغییر کارگزار ناظر سهام عدالت انجام داد.

کارگزار ناظر یعنی چه؟

بیایید اول از همه مفهوم کارگزار و نقش آن را در بورس به صورت خلاصه بررسی کنیم. کارگزار بستری را فراهم می‌کند که با استفاده از ابزارها و امکانات آن می‌توانیم معاملاتی را در سهام مختلف انجام بدهیم و خرید و فروش کنیم. برای فعالیت در بورس حتما لازم است در سامانه سجام به آدرس https://www.sejam.ir/ ثبت نام کنید و پس از آن یکی از کارگزاری‌های مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار را انتخاب و از خدمات آن استفاده کنید.

از جمله خدماتی که یک کارگزاری ارائه می‌دهد می‌توان به مشاهده و مدیریت سبد سهام، مشاهده‌ی میزان دارایی و تراز مالی، بسته‌های آموزشی، اطلاع‌رسانی‌ها و خدماتی مانند این اشاره کرد. در انتخاب یک کارگزاری خوب، فاکتور سرعت مهم‌ترین مولفه‌ای است که می‌تواند عامل جذب یا دفع کاربران باشد.

اما منظور از کارگزار ناظر سهام در بازار بورس چیست؟ برای اینکه بخواهیم دارایی‌های خود را دادوستد کنیم باید این کار را تحت نظر نهادی انجام بدهیم که به آن کارگزار ناظر می‌گویند. برای واضح‌تر شدن این توضیح، این را بدانید که سهام‌داران می‌توانند هم‌زمان در چندین کارگزاری ثبت نام و کد بورسی دریافت کنند؛ اما نمی‌توانند هم‌زمان یک نماد را از طریق دو کارگزاری مختلف بفروشند.

مثلا اگر از کارگزاری اول نماد ذوب را خریده‌اید، کارگزار ناظر این نماد همان کارگزاری اول خواهد بود. اگر بخواهید دارایی خود را بفروشید، باید از طریق همین کارگزاری اول اقدام کنید و امکان انجام این کار از طریق کارگزاری دوم وجود ندارد. حتی اگر این دارایی را بفروشید و از طریق کارگزاری دیگری آن را مجددا بخرید، کارگزار ناظر باز هم همان کارگزار اولی خواهد بود که اولین بار سهم را از طریق آن خریده‌اید و در کارگزار دوم نمی‌توانید سهم خریداری‌شده را ببیبنید. برای انجام این کار می‌توانید اقدام به تغییر کارگزار ناظر سهم کنید که در ادامه نحوه انجام آن را توضیح خواهیم داد.

دلایل تغییر کارگزار ناظر سهام در بورس

سوال مهمی که اینجا پیش می‌آید این است که اصلا چرا باید در بازار بورس کارگزار ناظر سهام را تغییر بدهیم. دلایل لزوم این کار می‌تواند متفاوت باشد. ممکن است یک کارگزاری اپلیکیشنی با رابط کاربری قابل قبول طراحی کرده باشد یا کارگزاری دیگر سرعت بسیار بالایی داشته باشد. یا ممکن است خدمات آنلاین یک کارگزاری دلیلی باشد که برخی بخواهند با آن کار کنند. در پایین می‌توانید چندین دلیل مهم برای تغییر کارگزار ناظر سهام در بورس را بخوانید:

• سرعت و دسترسی به سامانه
• برخورداری از پشتیبانی
• قطعی کمتر سامانه
• امکان استفاده از حساب پشتیبان
• امکان دریافت اعتبار
• وجود اپلیکیشن‌های کاربردی با رابط کاربری ساده
• ارائه‌ی تخفیف‌های مختلف
• دریافت امتیازهای تشویقی
• برنامه‌ها و کلاس‌های آموزشی
• دسترسی راحت به شعبه‌های کارگزاری

تغییر کارگزار ناظر پس از افزایش سرمایه

یکی از دلایلی که افراد اقدام به تغییر کارگزار ناظر می‌کنند مربوط به افزایش سرمایه و حق تقدم است. برخی از موارد ممکن است پس از افزایش سرمایه، حق تقدم به شما تعلق گرفته باشد ولی نتوانید این سهام را در پرتفوی خود ببینید. در این شرایط تغییر کارگزار ناظر سهام راهی است که پیش پای شما وجود دارد.

زمانی که برای اولین بار سهمی را از طریق یک کارگزاری می‌خرید، آن کارگزار به عنوان کارگزار ناظر سهم در نظر گرفته می‌شود.

بعضی از مواقع هم پیش می‌آید که سهمی را خریداری کرده‌اید ولی به هر دلیلی نمی‌توانید آن را در پرتفوی سرمایه‌گذاری‌تان ببینید. در این شرایط هم باید به سراغ تغییر کارگزار ناظر سهام بروید. با انجام این کار می‌توانید سهام موردنظرتان را در سبد سهام‌تان ببینید و اگر درخواست فروش دارید اقدامات لازم را انجام بدهید.

تغییر کارگزار ناظر سهام عدالت

هم‌چنین در مورد کارگزار ناظر سهام عدالت هم امکان تغییر وجود دارد. منتهی دقت کنید که نباید پیش از این در کارگزاری دیگری سهام‌تان را فروخته باشید. کارگزار ناظر سهام عدالت همان کارگزاری است که در اولین بار به آن مراجعه کرده‌اید تا دارایی سبدتان را ببینید. اما ممکن است اکنون بخواهید به کارگزار دیگری مراجعه کنید و از طریق آن کارگزار دارایی خودتان را معامله کنید. معمولا اگر به سایت کارگزاری‌ها مراجعه کنید، دکمه‌ای تحت عنوان «تغییر کارگزار ناظر» وجود دارد که با فشردن آن و وارد کردن کد اعتباری که به شماره همراه‌تان پیامک می‌شود، می‌توانید در اسرع وقت کارگزارتان را تغییر بدهید.

اگر یک سهم را از دو کارگزار مختلف بخرید، کارگزار ناظر هر دو یکی خواهد بود و کارگزاری به عنوان کارگزار ناظر در نظر گرفته می‌شود که اولین مرتبه از طریق آن اقدام به خرید سهم کرده‌اید.

روش‌های تشخیص کارگزار ناظر سهام

خیلی‌ها ممکن است چندین سال قبل سهامی را خریده باشند و الان ندانند که اصلا کارگزار ناظر سهام‌شان کیست. یا به هر دلیل دیگری ممکن است این مسئله را فراموش کرده باشند. برای اینکه از کارگزار ناظر سهم خود مطلع شوید، می‌توانید به یکی از دو روش زیر اقدام کنید:

• مراجعه به سایت شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه
• مشاهده‌ی گواهینامه نقل و انتقال و سپرده سهام

در دو بخش بعدی، این دو روش را توضیح می‌دهیم.

روش اول

ابتدا به آدرس https://csdiran.ir/ مراجعه کنید. در همان صفحه‌ی اصلی مطابق تصویر زیر به بخش درگاه یکپارچه ذینفعان مراجعه کنید.

پس از ورود به این سامانه، می‌توانید فهرست تمام دارایی‌های خود را مشاهده کنید. در ستونی که در تصویر مشخص است می‌توانید کارگزار ناظر را مشاهده کنید.

روش دوم

در این روش باید گواهینامه نقل و انتقال و سپرده سهام را مشاهده کنید. برای این منظور لازم است که سهام‌دار، کد کارگزار خریدار یا فروشنده را که در آخرین گواهی‌نامه نقل و انتقال و سپرده سهامی که پیش از تاریخ ۱۳۷۸/۰۹/۱۶ صادر شده است را با کدهای کارگزاری در سایت سمات مطابقت دهد.

اگر کد کارگزار درج شده در آخرین گواهی‌نامه نقل و انتقال و سپرده سهام پیش از تاریخ مذکور و برابر با ۹۹۹، ۸۸۸، ۷۷۷، ۶۶۶ یا ۱۱ باشد، سهام‌دار نمی‌تواند از این طریق از کارگزار ناظر خود آگاه شود. پس باید به روش قبلی عمل کند.

مراحل تغییر کارگزار ناظر سهام در بورس

در همان ابتدا گفتیم که می‌توانید در چندین کارگزاری ثبت‌نام و فعالیت کنید. با این یادآوری سه گام اساسی را که برای تغییر کارگزار ناظر لازم است با هم بررسی می‌کنیم.

سه روش برای تغییر کارگزار ناظر و انتقال سهام به کارگزار جدید

سه روش قابل اجرا برای این کار عبارت‌اند از:

• فروش سهام
• مراجعه حضوری و غیرحضوری به کارگزاری
• مراجعه حضوری به دفاتر شرکت سپرده گذاری مرکزی

این سه روش را به اختصار در ادامه بررسی می‌کنیم.

فروش سهام

از میان سه روشی که در بالا به آن اشاره کردیم، این روش غیرمنطقی‌ترین روش است. اما با این حال ممکن است عده‌ای بخواهند به آن عمل کنند. در این روش تمام سهام مربوط به نمادی را که می‌خواهید کارگزار ناظر آن را تغییر بدهید می‌فروشید و وجه حاصل را به کارگزاری جدید منتقل می‌کنید. سپس مجددا سهام‌تان را در کارگزاری جدید می‌خرید. مشکلی که در این میان وجود دارد این است که ممکن است طی این جابجایی، قیمت آن سهم بالا برود و خرید آن دیگر منطقی نباشد. یا ممکن است صف خرید در آن سهم تشکیل شده باشد و علیرغم تلاش‌تان نتوانید سهم‌تان را دوباره بخرید.

مراجعه‌ی حضوری و غیرحضوری به کارگزاری

در این روش پس از مراجعه به کارگزاری، فرم تغییر کارگزار ناظر بورس را برای هر دارایی که مدنظرتان است تکمیل کنید. بعد از آن برگه‌ی خرید سهم را ارائه کنید. در این روش دیگر نیازی به فروش دارایی نیست. برگه خرید سهم را یا می‌توانید از کارگزاری قبلی بگیرید یا با مراجعه به دفاتر پیشخوان آن را دریافت کنید. هم‌چنین می‌توانید پس از وارد شدن به درگاه یکپارچه ذینفعان، از طریق منوی گزارش دارایی، گواهی سهام موردنظرتان را دریافت کنید.

پس از انجام این کار به کارگزار جدیدتان مراجعه کنید و درخواست‌تان را ثبت کنید. البته این مراحل به صورت غیرحضوری هم قابل انجام است. اگر به روش غیرحضوری اقدام می‌کنید، پس از بارگذاری و ارسال تصویر گواهی سهام، معمولا ظرف مدت دو روز کاری سهام به کارگزاری جدید منتقل می‌شود.

البته یک راه دیگر هم وجود دارد. می‌توانید قبل از ثبت درخواست، بخشی از سهام موردنظرتان را از طریق کارگزاری جدید بخرید. بعضی از کارگزاری‌ها امکانی دارند که می‌توانید مشخص کنید آخرین معامله نماد در کدام کارگزاری انجام شده است. به این ترتیب معمولا بعد از یک روز کاری، تغییر کارگزار ناظر انجام می‌شود. برای محاسبه سود و زیان دارایی مذکور هم می‌توانید تراکنش را به صورت دستی در پرتفوی لحظه‌ای ثبت کنید. یعنی باید اقدام به ثبت تراکنش دستی خرید کنید.

مراجعه حضوری به دفاتر شرکت سپرده‌گذاری مرکزی

با مراجعه‌ی حضوری به دفاتر شرکت سپرده گذاری مرکزی اصل شناسنامه و کارت ملی‌تان را ارائه بدهید. لازم است آخرین برگه‌های سهم را نیز با خودتان به همراه داشته باشید. پس از آن فرم درخواست تغییر کارگزار ناظر بورس را تکمیل کنید.

اگر در نمادی دارایی نداشته باشید ولی درخواست تغییر کارگزار ناظر را ثبت کنید، درخواست‌تان به حالت رزرو باقی می‌ماند و زمانی که اولین خرید را در آن نماد انجام بدهید، ناظر سهام شما همان کارگزاری خواهد بود.

نحوه تغییر کارگزار ناظر به صورت آنلاین

بیشتر کاربران ترجیح می‌دهند تغییر کارگزار ناظر سهام را به صورت غیرحضوری و آنلاین انجام بدهند. برای انجام این کار وارد سایت کارگزاری جدیدتان بشوید. سهام موردنظرتان را انتخاب و روی گزینه تغییر کارگزار ناظر کلیک کنید. جایگاه این گزینه در کارگزاری‌های مختلف متفاوت است و از این رو نمی‌توان به صورت دقیق آن را مشخص کرد.

با ثبت درخواست ممکن است از شما خواسته شود که مشخص کنید آیا آخرین معاملات‌تان را در همین کارگزاری انجام داده‌اید یا نه. اگر در این کارگزاری معامله‌ای نداشته‌اید و از طریق سامانه سمات گواهی تغییر کارگزار ناظرتان دریافت کرده‌‌اید، گزینه‌ی مرتبط را انتخاب کنید. در انتها هم فایل مربوط به گواهی تغییر ناظر را در قسمت مشخص‌شده بارگذاری کنید.

بعد از تغییر کارگزار ناظر چه باید کرد؟

با انجام مراحل بالا می‌توانید معاملات‌تان را از طریق کارگزار جدید دنبال کنید. البته این به آن معنا نیست که دیگر نمی‌توانید با کارگزار قبلی‌تان کار کنید. هر دو کارگزاری هم‌چنان برای شما فعال هستند و از هر کدام که بخواهید می‌توانید استفاده کنید. اما مسئله‌ی مهم این است که به کارگزار ناظر سهام توجه کنید. یعنی برای خرید و فروش یک نماد مشخص فقط از طریق یک کارگزاری اقدام کنید تا مشکلی برای‌تان پیش نیاید.

تغییر کارگزار به معنای تغییر کد بورسی نیست. کد بورسی مثل کد ملی منحصر به فرد است و تغییر نمی‌کند.

وقتی در کارگزاری جدید ثبت‌نام می‌کنید، باید در آن کارگزاری احراز هویت را انجام بدهید. این کار به صورت حضوری و از طریق دفاتر پیشخوان دولت انجام می‌شود. البته سامانه‌ی سجام این امکان را فراهم کرده است که احراز هویت را به صورت غیرحضوری انجام بدهید. به این نکته هم توجه کنید که تغییر کارگزار ناظر هیچ هزینه و کارمزدی ندارد.

در چه شرایطی نمی‌توان کارگزار ناظر را تغییر داد؟

در بعضی از موارد شما درخواست تغییر کارگزار ناظر سهام را ثبت می‌کنید ولی با خطا مواجه می‌شوید. دلایلی که مانع از انجام این کار می‌شوند این‌ها هستند:

• ممکن است با پیغام عدم دارایی در نماد موردنظر مواجه شوید. در این حالت احتمال دارد سهام‌تان ر از طریق کارگزاری دیگری فروخته باشید یا دارایی‌تان با کد بورسی غیرفعال‌تان خریداری شده باشد. بعد از اطمینان از اینکه کد بورسی‌تان در درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه ثبت شده است، می‌توانید فرایند تجمیع کد را انجام بدهید.
• سهامی که فریز باشند امکان تغییر کارگزار ناظر را ندارند. زمانی که مشتری برای خرید سهم از کارگزاری اعتبار می‌گیرد، ممکن است کارگزار سهم مشتری را فریز کند تا او نتواند پیش از تسویه‌ی بدهی‌اش سهام را بفروشد یا به کارگزار دیگری مراجعه کند.
• هم‌چنین وقتی مشتری به کارگزار ناظرش بدهکار باشد، تا قبل از تسویه وجوه نمی‌تواند تغییر کارگزار ناظر را انجام بدهد.  

جمع بندی

وقتی برای اولین بار سهمی را می‌خرید، کارگزاری که از طریق آن اقدام به خرید کرده‌اید به عنوان کارگزار ناظر در نظر گرفته می‌شود. ممکن است سهم الف را از کارگزاری الف خریده باشید و سهم ب را از کارگزاری ب. در این صورت کارگزار ناظر سهم الف، کارگزاری الف خواهد بود و در مورد سهم ب، کارگزار ناظر کارگزاری ب خواهد بود. اما گاهی بنا به دلایلی مثل نارضایتی از خدمات کارگزاری فعلی یا عدم نمایش دارایی در پرتفوی لازم است که تغییر کارگزاری ناظر را در دستور کار قرار بدهید که نحوه انجام این کار به صورت حضوری و آنلاین است. هم می‌توانید از طریق مراجعه‌ به سایت کارگزاری یا مراجعه‌ی حضوری به دفتر کارگزاری این کار را انجام بدهید. هم می‌توانید به دفاتر شرکت سپرده گذاری وجوه مراجعه و فرم مربوط به تغییر کارگزار ناظر را پر کنید.

سوالات متداول با پاسخ های کوتاه