پول هوشمند در بورس؛ نشانه آغاز یک حرکت طلایی
بازارهای مالی در سال‌های اخیر از واسطه‌ها و همچنین ابزارهای مالی جدیدی بهره‌مند شده‌اند. به این ترتیب تحولات چشم‌گیری در این بسترها به چشم می‌خورد. در پی این امر، واسطه‌های مالی خاصی هم‌چون بانک‌ها تا حدودی از حالت انحصاری گذشته خارج شده‌اند. صندوق سرمایه‌گذاری مشترک و شرکت‌هایی که سرمایه متغیر دارند، از جمله واسطه‌هایی هستند که در بازار سرمایه حرف‌هایی برای گفتن دارند.
این واسطه‌ها در میان سرمایه‌گذاران جایگاه خوبی دست و پا کرده‌اند. به بیان دیگر می‌توان گفت سرمایه‌گذاران عطای سود‌های ناچیز بانکی را به لقای آن بخشیده و به سراغ بسترهایی با ریسک بالاتر رفته‌اند. آن‌ها همچنین با دوری از بازارهایی که قدرت نقدشوندگی پایینی دارند، بسترهایی مانند بورس را که قدرت نقدشوندگی بالایی دارد، ترجیح داده‌اند. بنابراین می‌توان گفت سرمایه‌گذاران به مرور هوشمندتر شده و دارایی خود را به بازارهایی برده‌اند که نفع بیشتری برای آنان به همراه دارد. این سرمایه‌گذاری‌ها را می‌توان در مبحث پول هوشمند در بورس و سهام بررسی کرد.
با توجه به اهمیت پول هوشمند در بازار سرمایه، در ادامه مفهوم این عبارت و چگونگی جریان و تشخیص آن در بورس را بیان خواهیم کرد.
مفهوم پول هوشمند در بورس
در حقیقت عوامل زیادی در بازارهای مالی وجود دارند که می‌توانند سرمایه‌گذاران را به خود جذب کنند. این عوامل می‌تواند شامل جریان نقدینگی، قدرت نقدشوندگی و همچنین ریسک‌های موجود در بازار باشند. با در نظر گرفتن این فاکتورها، بازار سهام در میان سایر رقبای خود جایگاه بهتری دارد. چرا که جریان نقدینگی در این بازار به صورت پیوسته است. به گونه‌ای که حتی شروع تحریم‌ها در کشور نیز نتوانست مانع از این جریان شود.
درست است که در آغاز اثر این مسئله در بازارهای مختلف به وضوح مشخص بود؛ اما در ادامه با وجود جریان نقدینگی و قدرت نقدشوندگی بالا، در نهایت سرمایه‌گذاران به سمت این بازارها متمایل شدند. همچنین قوانین جدیدی مبنی بر عدم توقف نمادها نیز در سازمان بورس و اوراق بهادار تصویب شده است که نقش موثری در افزایش نقدشوندگی این بازار دارد. همین امر موجب سرازیر شدن نقدینگی‌ها به یازار سهام و وجود پول هوشمند در بورس شد که خود اثرات مهمی را به دنبال داشت. نتیجه چنین امری رشد چشم‌گیر بازار در سال ۹۸ بوده است.
اما این بازار در عین جذابیت، برای بسیاری از افراد هم‌چنان ناشناخته است. تشخیص بهترین زمان برای ورود به بورس و سرمایه‌گذاری در آن کار آسانی نیست. آیا تمام سرمایه‌گذاران این توانایی را دارند که کارایی و بازدهی سهام مختلف را پیش‌بینی کنند؟ دقیقا در همین نقطه است که می‌توان از پول هوشمند در بورس سخن گفت.
فرضیه اثر پول هوشمند به بررسی رفتار سرمایه‌گذاران می‌پردازد. این فرضیه با در نظر گرفتن جابجایی سرمایه در بین سهام مختلف در بورس چنین بیان می‌کند که بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازارها، عملکردی هوشمندانه‌تر دارد. یعنی سرمایه‌گذاران در این بازار به درجه‌ای از آگاهی رسیده‌اند که می‌توانند سهام و صندوق‌های پربازده‌تر را به شکلی حرفه‌ای انتخاب کنند. در واقع می‌توان گفت آن‌ها در امر سرمایه‌گذاری بسیار هوشمندانه عمل می‌کنند.
ویژگی پول هوشمند در بازار سهام چیست؟
پول هوشمند دارای قدرت زیادی است. چرا که سرمایه‌گذاران عمده این پول را در اختیار دارند. آن‌ها می‌توانند قبل از دیگران جریان سرمایه را شناسایی، ایجاد و یا پیش‌بینی کنند. پول هوشمند قادر به جریان‌سازی در بازارهای سرمایه است. به این ترتیب می‌تواند قیمت سهام مختلف را دستخوش تغییرات عمده‌ای کند. با این تفاسیر مشخص است که تشخیص جریان پول هوشمند که به صورت حساب‌شده به بازار تزریق شده است، از جمله شیوه‌هایی است که سرمایه‌گذاران از آن برای سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند.
این پول باعث بالا رفتن بازدهی و حجم معاملات می‌شود. اما مسئله مهم شناسایی به موقع جریان پول هوشمند است. مهم آن است که در زمان مناسب به سهام ارزشمند ورود کنیم یا آن را بفروشیم. پیش از این‌که بتوانیم راهکارهایی در این باره ارائه دهیم، لازم است که نشانه‌های ورود پول هوشمند سهام و همچنین تحرکات مرتبط با آن را شناسایی کنیم.
جریان پول هوشمند سهام
در بازارهای سرمایه نظریه‌های متعددی وجود دارد. یکی از این نظریه‌ها، به چهار مرحله جریان پول هوشمند اشاره دارد. این چهار مرحله عبارت‌اند از: فاز خاموشی، فاز آگاهی، فاز شیدایی و در نهایت فاز سقوط. در نتیجه این چهار مرحله شاهد جمع‌آوری، افزایش قیمت، توزیع و کاهش قیمت در یک دارایی خواهیم بود.
در فاز نخست جریان پول هوشمند در بورس، صاحبان این پول، به سراغ یک دارایی یا سهم مشخص می‌روند. چنین مسئله‌ای معمولا در زمانی اتفاق می‌افتد که بازار عاری از جذابیت‌های معمول است. همچنین میزان خرید سهام‌داران حقوقی نیز منفی است. به علاوه تقاضا پایین و فشار عرضه بالاست. در چنین شرایطی که قیمت‌ها به کف رسیده‌اند، جمع‌آوری سهام توسط سهام‌داران حقوقی اتفاق می‌افتد. در این موقعیت، پول هوشمند به دنبال دست‌کاری بازار برای تصاحب میزان سهام بیشتر در پایین‌ترین قیمت ممکن است.
بیشتر بخوانید
مرحله نخست: خاموشی
در این مرحله از پول هوشمند سهام، بازیگران اصلی و همچنین افرادی که پول هوشمند را در اختیار دارند با تکیه بر اطلاعاتی که از شرکت‌ها دارند، دست به خرید می‌زنند. آن‌ها اطلاعاتی درباره تغییرات صورت‌های مالی یا همچنین مسائل بنیادی در شرکت‌ها دارند. اما برای این‌که مطمئن شوند خرید خود را در پایین‌ترین قیمت انجام داده‌اند، دارایی مورد نظر خود را در حجم‌های سنگینی خریداری نمی‌کنند که قیمت یک‌باره بالا نرود.
حتی بارها شاهد آن بوده‌ایم که سهام‌داران حقوقی، با کد بورسی حقوقی خود اقدام به فروش سهامی در قیمت پایین می‌کنند. سپس با کد بورسی حقیقی‌شان، آن سهام را خریداری می‌کنند. به این ترتیب می‌توانند پول هوشمند را وارد معاملات سهام کنند. مشخص است که جمع‌آوری سهام، ممکن است یک یا چند روز و حتی چند ماه به طول بینجامد.
سهام‌داران حقوقی برای انجام این کار گاهی در ساعات بازگشایی بازار خرید خود را انجام می‌دهند. سپس در ساعات پایانی دست به فروش سهام می‌زنند. آن‌ها هم‌چنان که قیمت سهم را پایین نگه می‌دارند، حواس‌شان به این مسئله است که در مجموع میزان خرید‌شان بیش از میزان فروش شود.
قیمت سهم در فاز نخست تقریبا ثابت است. حجم خرید هم پایین خواهد ماند. یعنی شاهد ورود پول گنگ یا نادان به بازار نیستیم. درست در این زمان است که معامله‌گران مجرب درمی‌یابند که بهترین فرصت برای خرید و تکمیل دارایی، همین موقع است.
مرحله دوم: آگاهی
اما هدف پول هوشمند در این مرحله چیست؟ در واقع بالا بردن قیمت سهام به منظور فروش آن در آینده هدفی است که پول هوشمند در بورس آن را دنبال می‌کند. در حقیقت صاحبان پول هوشمند، سرمایه نهادی و بنیادی خود را به بازار بورس تزریق می‌کنند. آن‌ها با ایجاد جریان پول هوشمند در بورس، سهام مورد نظر خود را در قیمت‌های پایین و در حجم بالا خریداری می‌کنند. به این ترتیب با کمیاب نشان دادن سهم مذکور در بازار، موجب افزایش تقاضای القایی می‌شوند.
وظیفه پول هوشمند در این زمان آن است که میزان تقاضا را بالا ببرد. این امر به کمک خرید مستمر و همچنین بالا رفتن قیمت در پی کمبود عرضه صورت می‌گیرد. به این ترتیب موجی ایجاد می‌شود که موجب تحریک هیجانی دیگر سرمایه‌گذاران خواهد بود. در پی این مسئله خریداران خرد در صدد خرید سهام مذکور برمی‌آیند. اما افرادی که حجم معاملات را رصد می‌کردند، هم‌زمان با سهام خود، پا به فاز سوددهی می‌گذارند.
مرحله سوم: شیدایی
در فاز پیشین، بیشتر سرمایه‌گذاران سهام مذکور را یک موقعیت مناسب برای سرمایه‌گذاری می‌دانند. پس از این‌که چنین باوری در بین آن‌ها ایجاد شد، قیمت‌ها در مقایسه با زمان ورود پول هوشمند سهام بالاتر می‌رود. هرچه تعداد سرمایه‌گذاران در این سهام بیشتر باشد، افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت‌ها در پی آن بیشتر رخ می‌دهد. در این‌جا شاهد آغاز فاز سوم هستیم. در این شرایط است که سرمایه‌گذاران بی‌تجربه می‌خواهند از هر فرصتی استفاده کنند تا سهام مذکور را خریداری کنند. دقت کنید که در این مرحله، قیمت در مقایسه با زمان ورود پول هوشمند سهام، چند برابر شده است.
پس از این مسئله و افزایش حجم معاملات و همچنین ارزش معاملات، شاهد انتقال مالکیت سهام به خریداران خرد هستیم. البته این مسئله به صورت یک‌باره انجام نمی‌شود. یعنی صاحبان پول هوشمند، سهام خود را در حجم‌های زیاد نمی‌فروشند تا کاهش یک‌باره قیمت رخ ندهد. یعنی آن‌ها بخشی از دارایی خود را در همان ساعات آغازین بازار می‌فروشند. سپس در ساعات پایانی مجددا خرید را انجام می‌دهند. اما حواس‌شان به این مسئله است که در مجموع میزان فروش‌شان بیش از میزان خرید شود.
به همین خاطر است که قیمت سهام که اکنون بالاست، در یک محدوده مشخص درجا می‌زند و تغییر چندانی در آن حس نمی‌شود. اما در این میان صاحبان پول گنگ یا نادان که نمی‌توانند خروج پول هوشمند سهام را پس از رشد قیمت‌ها تشخیص دهند، با امید به افزایش قیمت‌ها، هم‌چنان به خرید ادامه می‌دهند. به این ترتیب با وجود فروش سهام از جانب صاحبان پول هوشمند، حجم معاملات هم‌چنان بالا می‌ماند. یعنی در این زمان معامله‌گران مجرب، با دنباله‌روی از رفتار پول هوشمند در بورس، سود را شناسایی می‌کنند و سهام خود را به صورت تدریجی می‌فروشند.
مرحله چهارم: سقوط
به هر حال هر اوجی سقوطی را نیز در پی دارد. در این مرحله، صاحبان پول هوشمند در بورس بخش عمده‌ای از دارایی خود را فروخته‌اند. آن‌ها با هدف ریزش قیمت‌ها، عرضه سهام را در حجم بالا انجام می‌دهند و راه خروج از بازار را در پیش می‌گیرند. در چنین شرایطی، آخرین خریداران که دیگر شانسی برای خروج در قیمت‌های بیشتر ندارند، از این رقابت بازنده بیرون می‌آیند. چرا که با مشاهده این وضعیت، تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات آنان با ترس همراه می‌شود. یعنی با وحشت سهام خود را می‌فروشند که این امر خود به کاهش بیشتر قیمت دامن می‌زند.
با این توضیحات معلوم شد که در برابر پول هوشمند در بورس، پول گنگ یا نادان قرار دارد. پول نادان در اختیار سرمایه‌گذارانی است که تجربه و دانش کافی را برای حضور در بازار و به طور کلی سرمایه‌گذاری در این بستر ندارند. آن‌ها قادر به پیش‌بینی و شناسایی تحرک‌های سرمایه‌گذاری نیستند. به این ترتیب معمولا پا به بازی‌هایی می‌گذارند که برد-برد نیست. یعنی ممکن است با مشاهده ورود پول هوشمند، بدون آن‌که تحلیلی داشته باشند، به خرید سهامی تمایل پیدا کنند که قیمت آن به طور غیرطبیعی افزایش داشته است. اما سرمایه‌گذاران حرفه‌ای، در بهترین زمان ممکن پول هوشمند در بورس را شناسایی می‌کنند و با آن همراه می‌شوند.
فیلتر تشخیص پول هوشمند در بورس
فیلترهای کاربردی بازار سهام، از جمله ابزارهایی هستند که در تشخیص به موقع و شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا بازدهی بالاتری داشته باشند. به این ترتیب استفاده از فیلتر حجم یکی از شیوه‌هایی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند به کمک آن ورود پول هوشمند را به بازار بورس تشخیص دهند. به کمک این فیلتر می‌توان سهامی را که نقدینگی به آن وارد شده است، شناسایی کرد.
در حقیقت اگر نوسان قیمت را به تنهایی رصد کنیم، تصویر روشنی از وضعیت سهام در بازار نخواهیم داشت. به همین دلیل باید در کنار این مسئله، حجم معاملات را نیز در نظر گرفت. چرا که این باور وجود دارد که افزایش قیمت باید با افزایش حجم معاملات همراه باشد. اگر قیمت به طور عمده رو به بالا در حرکت باشد، حجم معاملات در روزهای مثبت بازار باید سنگین‌تر باشد. به همین ترتیب منطقی است که در روزهای منفی حجم‌های سبک‌تر مشاهده شود.
با مقایسه میانگین حجم معاملات هفتگی و ماهانه با حجم معاملات روزانه می‌توان ورود و خروج پول هوشمند در بورس را رصد کرد. نمودارهای میله‌ای و سایر اندیکاتورها برای این منظور طراحی شده‌اند. آن‌ها می‌توانند حجم معاملات و همچنین جهت بازار را پیش‌بینی کنند. به این ترتیب با مقایسه حجم معاملات روزانه با دیگر بازه‌های زمانی مختلف، می‌توان به این امر پی برد که آیا سهمی از بازار جا مانده است یا خیر.
اما فراموش نکنید حجم معاملات بالا تنها نشانه ورود پول هوشمند سهام نیست. چرا که فروش‌های سنگین و خروج پول هوشمند نیز می‌تواند چنین معاملات سنگینی را رقم بزند. همچنین با بررسی میانگین ارزش معاملات روزانه در بازار و مشاهده دو یا سه برابر شدن آن در زمانی کوتاه، می‌توان به وجود پول هوشمند پی برد.
تنها با بررسی حجم معاملات می‌توان ورود یا خروج پول هوشمند را شناسایی کرد؟
با این‌همه نمی‌توان تمام سهامی را که بر اساس این فیلترها مشخص می‌شوند، حائز اهمیت و ارزش دانست. برای خرید این سهام، باید شرایط تکنیکال سهم را بررسی کرد. یعنی در هر حال نیاز به تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی و همچنین مهارت تابلوخوانی حس می‌شود. مجموعه‌ای از عوامل فوق به همراه تمایل به خرید سهم یا فشار برای فروش آن می‌تواند به کمک سرمایه‌گذار بیاید. در این صورت است که می‌توان به سرمایه‌گذاری در این بازار امیدوار بود. پس کسب مهارت‌هایی که از آن‌ها یاد شد، از جمله ملزومات سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود.
به این ترتیب اگر می‌خواهید با جریان پول هوشمند در بورس همراه شوید، باید جریان‌های همگرایی یا واگرایی سهام را بشناسید. همچنین باید با ساختار بازار و رفتار پول هوشمند سهام آشنایی کافی را داشته باشید. به این ترتیب می‌توانید بهترین استراتژی‌های ممکن را در دستور کار قرار دهید. به همین دلیل است که سرمایه‌گذاران تازه‌کار که می‌خواهند قدم در بسترهای مالی بگذارند، اما شناخت چندانی از شیوه معاملات و سایر عناصر موجود در بازار ندارند، لازم است که مهارت‌های لازم را به دست آورند. آن‌ها همچنین می‌توانند به مشاورهایی رجوع کنند که می‌توانند با هدف‌گذاری برای آن‌ها، موجب سودآوری شوند.
لزوم کسب آگاهی در بازار سرمایه
گاهی پیش می‌آید که اطلاعات نادرستی در اختیار سهام‌داران قرار می‌گیرد. چنین مسئله‌ای به دلیل ناآگاهی است. اما گاهی هم ارائه چنین اطلاعاتی کاملا آگاهانه است. چرا که برخی می‌خواهند از سرمایه‌گذاران تازه‌کار پلی برای رسیدن به مقاصد خویش بسازند. از جمله این منابع اطلاعاتی می‌توان به سایت‌ها، گروه‌های تلگرامی و سایر شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد. متاسفانه برخی از این منابع دنبال‌کنندگان فراوانی نیز دارند. باید همواره به این امر آگاه بود که پیروی از چنین منابعی همیشه نتایج خوبی در پی نخواهد داشت. چرا که این احتمال وجود دارد که این منابع اطلاعات را به صورت نادرست یا ناقص در اختیار مخاطبان خود بگذارند.
در نتیجه مسئله‌ای که حائز اهمیت است این است که شما در مقام یک سرمایه‌گذار و سهام‌دار باید به مشاورینی مراجعه کنید که معتبر هستند. باید بدانید که تخصص مشاور شما چیست و به چه کسانی مشاوره می‌دهد. مشاور با آگاهی از میزان سرمایه‌ای که شما در اختیار دارید، می‌تواند راه درست را در سرمایه‌گذاری به شما نشان دهد و راهنمایی‌تان کند.
نکاتی در مورد پول هوشمند
- به دلیل عدم آگاهی سهام‌داران غیرحرفه‌ای از ورود و خروج پول هوشمند، گاهی ریزش‌های سهم به عنوان اصلاح در نظر گرفته می‌شود. به این ترتیب سهام‌داران ممکن است منتظر رشد قیمت پس از هر اصلاح یا ریزش باشند. اما ممکن است این مسئله هرگز رخ ندهد و سهام‌داران خرد از این مسئله متضرر شوند. به این ترتیب آن‌ها فاکتور ارزشمند زمان را از دست داده‌اند و خود را از فرصت‌های بهتر سرمایه‌گذاری محروم کرده‌اند.
بیشتر بخوانید
- سهام‌داران خرد معمولا در قیمت‌های بالاتر به سهام ورود می‌کنند. به این ترتیب با توجه به افت قیمت سهام و روند نزولی نقدینگی، شانس خروج از سهم کم خواهد بود. این مسئله به قدرتمندتر شدن پول هوشمند در بورس کمک می‌کند. این چرخه چندین مرتبه تکرار می‌شود.
- نباید فراموش کرد که ورود پول هوشمند به بازار امری مستمر نیست. چنین اتفاقی در یک سهم معمولا یک الی دو بار در سال رخ می‌دهد. البته تشخیص این روند برای سهام‌داران عادی کار آسانی نیست.
- به طور کلی پول هوشمند زمانی به بازار تزریق می‌شود که سهم در کف قیمتی خود قرار دارد. یعنی درست زمانی که هیچ‌گونه امیدواری در سهم مشاهده نمی‌شود. مشخص است که در این شرایط، تقاضای خریدی نیز در سهام دیده نمی‌شود. به همین دلیل پای پول هوشمند به ماجرا باز می‌شود تا فشار فروش را کم کند و در نتیجه موجب افزایش قیمت سهام شود.
- با آگاهی از این مطلب که صاحبان پول هوشمند چه کسانی هستند و در کجا اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند، می‌توان سودآوری خوبی به دست آورد.
جمع‌بندی
به طور خلاصه پول هوشمند را می‌توان برای توصیف شرایطی به کار برد که طی آن سرمایه‌گذاری‌های کلانی در یک سهم اتفاق می‌افتد. معمولا سرمایه‌گذاران بزرگ این پول را به بازار تزریق می‌کنند و در زمان مناسب آن را از بازار خارج می‌کنند. به این ترتیب چنین مسئله‌ای جهت‌گیری دستوری بازار را در پی دارد.
به طور کلی زمانی که بازار با امیدواری‌های بزرگی روبه‌رو باشد، پول هوشمند از جانب سهام‌داران خرد زودتر به بازار یا سهام تزریق می‌شود. چرا که سهام‌داران به دنبال کسب سود هستند و این احتمال را می‌دهند که سرمایه‌گذاری در چنین سهمی سودآوری خوبی را به همراه خواهد داشت. هدف اصلی پول هوشمند در بورس، تاثیر بر قیمت سهام است.
