رِنج (Range) کشیدن در بورس؛ قدرت‌نمایی بازیگران سهام برای تغییر قیمت‌ها

اگر با سهام‌داران بورسی در ارتباط هستید یا خودتان سهام‌دار هستید، حتما شاهد شکایت برخی سهام‌داران از رفتار برخی دیگر از هم‌قطارانشان و به ویژه سهام‌داران حقوقی بوده‌اید. گاهی با بالا و پایین شدن قیمت یک سهم، سهام‌داران عده‌ای را به مداخله در نوسانات قیمتی یا به اصطلاح رِنج (Range) کشیدن در بورس متهم می‌کنند؛ اصطلاحی که در این مطلب درباره آن صحبت خواهیم کرد.

به طور کلی رنج کشیدن در بورس به این معناست که قیمت سهم را بالاتر یا پایین‌تر از قیمت تابلو هدایت کنند. این عمل ممکن است به صورت رنج مثبت و یا رنج منفی دیده شود. در سهم‌هایی که اصطلاحا کوچک‌تر هستند، این کار توسط سهام‌داران حقیقی انجام می‌شود. اما در سهم‌های بزرگ‌تر،‌ افراد حقوقی این کار را انجام می‌دهند. زمانی که سهام‌داران می‌خواهند سهم را در قیمت خاصی بخرند یا بفروشند به این شیوه متوسل می‌شوند.

مفهوم رنج کشیدن در بورس

به طور کلی رنج کشیدن در بورس به اقداماتی گفته می‌شود که سهم را به سمت قیمت‌های بالاتر یا پایین‌تر سوق می‌دهد. بازیگران بورس هنگامی که موقعیت مناسبی را پیدا کنند، سهم مورد نظر خود را خریداری می‌کنند. آن‌ها پس از این‌که حجم مدنظر خود را خریداری کردند، رنج‌ کشیدن را شروع می‌کنند. به این طریق قیمت سهم را افزایش می‌دهند تا حجم بیشتری خریداری کنند و معمولا موجب ایجاد صف خرید در سهم می‌شوند. در نهایت هم کار را با بالا بردن قیمت نسبت به قیمت بازگشایی به اتمام می‌رسانند.

البته رنج کشیدن تنها برای بالا بردن قیمت انجام نمی‌شود. گاهی نیز سهام‌داران این کار را برای کاهش قیمت انجام می‌دهند که در ادامه بیشتر در این باره صحبت خواهیم کرد.

رنج مثبت چیست؟

ممکن است بازیگر بورس در روز معاملاتیِ پس از خرید خود، جلسه معاملاتی را با صف خرید شروع کند. در این شرایط سهام‌داران با دیدن صف، دست از معامله برمی‌دارند. چیزی که در این میان به وضوح به چشم می‌خورد این است که صف مذکور سنگین نیست. یعنی کافی است عرضه کوچکی در سهم رخ دهد تا صف جمع شود.

فرض کنید خرید و فروش سهام در بازاری عادی انجام می‌شود. در این میان سهام‌داران عمده، سفارش‌های خرید زیادی را ثبت می‌کنند. به این ترتیب رنج کشی می‌کنند. آن‌ها در قیمت‌های بالاتر سفارش‌های فروش زیادی را جمع‌آوری می‌کنند. زمانی که این مسئله چندین بار در روز اتفاق می‌افتد، یک جو روانی در سهام ایجاد می‌شود. یعنی باقی سهام‌داران نیز تمایل به خرید سهم پیدا می‌کنند.

به این ترتیب نماد مذکور به سمت صف خرید سوق پیدا می‌کند و در نتیجه قیمت سهم بالا می‌رود. این عمل رنج کشیدن در بورس نام دارد. به طور ويژه بازیگر با حرکت دادن سهم به قیمت‌های بالا،‌ رنج مثبت می‌کشد.

رنج منفی چیست؟

نقطه مقابل آن‌چه که در بالا به آن اشاره شد، رنج منفی است. مشخص است که در این نوع از رنج کشیدن در بورس، بازیگر می‌خواهد سهام را در قیمت‌های پایین‌تر جمع کند. همچنین ممکن است که بازیگر بورس با این کار بخواهد قیمت سهم را کنترل کند. به این ترتیب قیمت سهم کم می‌شود. زمانی که قیمت به سمت پایین سوق پیدا می‌کند، شاهد رنج‌کشی منفی هستیم.

مثال

فرض کنید آستانه قیمتی یک سهم در یک روز از ۱۰۴ هزار و ۵۰۰  تا ۱۱۴ هزار و ۵۰۰ ریال باشد. حداکثر اندازه‌ سفارش را نیز ۵۰ هزار سهم در نظر بگیرید. فرض کنید در بین سفارش‌ها، سفارش مخفی وجود ندارد. بالاترین قیمت خرید را در تابلو برابر با ۱۱۰ هزار ریال در نظر بگیرید. در سمت فروش نیز کم‌ترین قیمت برابر است با ۱۱۰ هزار و پانصد ریال و حجم کل سفارش‌های خرید ۲۰ هزار تاست. در این شرایط اگر شخصی سفارش خریدی به حجم ۵۰ هزار و در قیمت ۱۱۵ هزار و ۵۰۰ ثبت کند، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

با توجه به شرایطی که بیان شد، در این صورت سهم تمام سهام‌دارانی که قصد فروش داشتند، خریداری می‌شود. اگر خریدار بتواند ثبت سفارش را تا تمام شدن تمام فروشنده‌ها ادامه دهد، موجب ایجاد صف خرید خواهد شد. به این ترتیب توانسته است رنج مثبت بکشد.

اما در نقطه مقابل اگر فروشنده سفارشی را در کم‌ترین قیمت مجاز ثبت کند و این مسئله را تا جایی ادامه دهد که صف فروش تشکیل شود، به این مسئله رنج کشیدن منفی می‌گویند. البته فراموش نکنید که رنج کشیدن در بورس همیشه هم باعث تشکیل صف خرید یا فروش نمی‌شود. بلکه شاید تنها موجب جابجایی قیمت شود.

چرا صف سنگین از همان ابتدا شکل نمی‌گیرد؟

این مسئله امر مهمی است. شاید شما هم از خود پرسیده باشید که چرا بازیگر از همان آغاز صف خرید یا فروش را سنگین نمی‌کند. نکته‌ای که در این‌جا وجود دارد این است که زمانی که صف خرید سنگین باشد، سهام‌داران سهم خود را نمی‌فروشند. نوسان‌گیران سهم نیز که معمولا زود از سهم خارج می‌شوند، برای کسب سود بیشتر در سهم باقی می‌مانند.

زمانی که نوسان‌گیران شاهد کم شدن صف باشند و به این نتیجه برسند که رشد سهم تمام شده است، یا این‌که بازیگر سهم به اهداف خود دست پیدا کرده است، سهم را می‌فروشند. آن‌ها این احتمال را می‌دهند که سهم از روز بعد اصلاح داشته باشد. در این میان بازیگر هم به عمد سهام خود را عرضه می‌کند تا رنج منفی بکشد.

چنان‌چه بازیگر نتواند سایر سهام‌داران را مجاب کند که سهم خود را بفروشند، این احتمال وجود دارد که سهم را رها کند. این فرآیند شاید از چند ساعت تا چند روز به طول بینجامد. اگر بازیگر مجددا نتواند موفقیتی کسب کند، باز هم اقدام به فروش و کشیدن رنج منفی می‌کند. زمانی که این اتفاق می‌افتد، فروشندگانی که برای فروش سهم خود مردد بودند، با یک اقدام هیجانی دست به فروش سهام خود می‌زنند. به این ترتیب این احتمال وجود دارد که سهم تا آستانه صف فروش نیز پیش برود.

وقتی صف سبک، سنگین می‌شود!

وقتی صف سنگین می‌شود، یعنی بازیگر هدف خود را عملی کرده است. به این ترتیب با اردهای مخفی، سهام مورد نظر خود را خریداری می‌کند. بسیار پیش می‌آید که در تابلوی نمادهای مختلف، صف سبکی (مثلا ۲ هزارتایی یا ۲۰ هزارتایی) دیده می‌شود. این صف چندین بار به نزدیکی‌های جمع شدن می‌رسد و دوباره صف تشکیل می‌شود.

این دقیقا همان رنج کشیدن در بورس است که تا کنون از آن سخن گفتیم. بازیگر این عمل را آن‌قدر تکرار می‌کند تا نوسان‌گیران از سهم خارج شوند. به این ترتیب تقریبا دیگر فروشنده‌ای در سهم باقی نخواهد ماند. به این مسئله توجه کنید که معمولا صف‌های سنگین به کمک اردر مخفی تشکیل می‌شوند. یعنی شما تنها درصد کمی از آن را می‌بینید.

اما چنین عملی معمولا در نقاط پیش از مقاومت سهم توسط بازیگر انجام می‌شود. اگر این عمل در سایر نقاط انجام شود، این احتمال وجود دارد که بازیگر در قیمت‌های بالاتر با مشکل روبه‌رو شود. زمانی که بازیگر مطمئن شد که حدود ۸۰ درصد نوسان‌گیران از سهم خارج شده‌اند، شروع به ثبت سفارش می‌کند. به این ترتیب نوسان‌گیران هم شاهد صف میلیونی خواهند بود. یعنی همان صف چندهزارتایی به ناگاه به یک صف میلیونی افزایش پیدا می‌کند. مدت زمان ادامه‌ یافتن این صف به اهداف بازیگر مربوط است. این رنج مثبت و رنج منفی عمیق موجب ایجاد نوعی شکاف در معاملات می‌شود.

هدف از رنج کشیدن در بورس

فرض کنید سهام‌داری حجم زیادی از سهام یک شرکت را به مرور خریداری کرده است. اکنون در نظر دارد سهم خود را در بالاترین قیمت ممکن بفروشد. به این ترتیب با کشیدن رنج مثبت قیمت سهم را بالا می‌برد. زمانی که قیمت در آن نقطه تثبیت شد، صف خرید سنگینی ایجاد می‌شود. سپس سهام‌دار مذکور سفارش‌های خرید خود را حذف و به جای آن سفارش فروش را ثبت می‌کند. به این ترتیب مشخص است که سهام را در قیمتی بالا می‌فروشد؛ قیمتی که خود عامل بالا رفتن آن بوده است. به این ترتیب می‌تواند سود زیادی از فروش سهام خود کسب کند.

این سکه روی دیگری هم دارد که به رنج منفی اشاره دارد. یعنی گاهی یک سهام‌دار حجم نقدینگی بالایی در دست دارد. زمانی که این فرد قصد خرید سهام یک شرکت را دارد، اقدام به کشیدن رنج منفی می‌کند. به این ترتیب قیمت سهام پایین می‌آید. زمانی که قیمت در آن نقطه تثبیت شود، فرد می‌تواند خریدهای خود را در آن ناحیه انجام دهد.

آیا رنج کشیدن در بورس قانونی است؟

طبق قوانینی که در معاملات بورس وضع شده است، ثبت سفارش به منظور قیمت‌سازی تخلف محسوب می‌شود. مجازات این اقدام نیز ممکن است تذکرات کتبی و یا مسدودی حساب کاربر باشد.

جمع‌بندی

رنج کشیدن در بورس به این معناست که قیمت سهم به دست بازیگران بورس به سمت قیمت‌هایی بیشتر یا کمتر از قیمت فعلی آن حرکت داده شود. این تغییر قیمت می‌تواند صف فروش یا خرید را تشکیل دهد. سهام‌دارانی که بخش زیادی از سهام یک شرکت را خریداری کرده‌اند یا افرادی که نقدینگی زیادی دارند، می‌توانند با ثبت سفارش‌های هدفمند، قیمت یک سهم را تغییر دهند. به طور کلی رنج مثبت نشان از بالا بردن قیمت یک سهم نسبت به تابلوی معاملاتی دارد. به همین ترتیب رنج منفی به پایین آوردن قیمت سهام گفته می‌شود. هدف از انجام این عمل، خرید حجم عمده‌ای سهام در قیمت پایین یا فروش بخش زیادی از سهام در قیمت‌های بالاست.