آموزش اندیکاتور تراکم/توزیع یا A/D؛ وقتی حجم و قیمت با شما حرف می‌زنند
شناسایی سهام مناسب نیازمند توجه به عوامل مختلف و متعددی است. یعنی نمی‌توان تنها با تکیه بر یک یا دو فاکتور در مورد خرید یا عدم خرید یک سهم تصمیم گرفت. به همین دلیل است که به ابزارهای تحلیل روی می‌آوریم تا خیال‌مان از این بابت آسوده‌تر باشد. در اهمیت این ابزارها هیچ شکی وجود ندارد. اما باید کارایی آن‌ها را بدانیم تا بتوانیم به درستی از آن‌ها استفاده کنیم. در ادامه‌ی مباحث مربوط به آموزش اندیکاتورهای تکنیکال توان تحلیل، این بار سراغ اندیکاتور A/D یا Accumulation/Distribution Indicator (اندیکاتور تراکم/توزیع) رفته‌ایم تا کاربردها، مزایا و محدودیت‌های این ابزار را بشناسیم. در این آموزش، فرمول و مثال‌هایی از A/D را بیان خواهیم کرد که کمک می‌کنند نحوه‌ی عملکرد این ابزار را بهتر درک کرده و بتوانید از سیگنال‌های آن در معاملات خود استفاده کنید. هم‌چنین تفاسیر مربوط به خط اندیکاتور A/D را نیز بررسی خواهیم کرد.
فهرست مطالب این آموزش با دسترسی سریع
اندیکاتور تراکم/توزیع یا A/D چیست؟
اولین سوال در آموزش اندیکاتور تراکم/توزیع این است که اصلا این اندیکاتور چیست و چه کاربردی دارد. ابتدا این را بدانید که مارک چایکین سازنده‌ی این اندیکاتور است. او به وسیله‌ی این اندیکاتور درصدد بود تا جریان پول ورودی و خروجی را تخمین زند. این ابزار به دو عامل مهم تکیه می‌کند تا بتواند اطلاعات مفیدی را در اختیار ما قرار دهد. اما این دو عامل کدام‌اند؟ یکی حجم و دیگری قیمت. اندیکاتور accumulation distribution با توجه به این دو فاکتور از انباشته شدن یا توزیع دارایی خبر می‌دهد. به بیان ساده‌تر این ابزار روندهای صعودی و نزولی و به طور کلی حرکت سهام را در نظر می‌گیرد تا بر این اساس ما را از ورود یا خروج پول در سهام مطلع کند.
با همین سازوکار، این اندیکاتور می‌تواند تایید روند و تغییر احتمالی حرکت سهم در آینده را با توجه به اطلاعاتی که اکنون در دست دارد، پیش‌بینی کند. زمانی که انباشت دارایی یا پول اتفاق می‌افتد، نشان از آن دارد که سهام‌داران در این سهم سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این یعنی خرید بیشتر که خود مساوی است با افزایش قیمت. در سمت مقابل تراکم زمانی اتفاق می‌افتد که سهام‌داران پول خود را از سهم خارج می‌کنند. پس فروش بیشتری اتفاق می‌افتد و متعاقبا با کاهش قیمت دارایی مواجه خواهیم بود. هم‌چنین تغییرات حجم سهم می‌تواند بیان‌گر آن باشد که آیا روند ادامه خواهد داشت یا خیر.
بیشتر بخوانید
زمانی که قیمت سهم در محدوده‌ی بالایی دوره بسته می‌شود و با حجم بالایی همراه است، این مسئله موجب ایجاد جهشی بزرگ در نمودار اندیکاتور می‌شود. اما اگر حجم کم باشد، تغییر چندانی در نمودار اندیکاتور مشاهده نمی‌شود. یعنی حجم می‌تواند نقشی موثر در شکل‌گیری خط اندیکاتور A/D داشته باشد. به همین ترتیب اگر قیمت در محدوده‌ی پایین دوره بسته شود، حجم و جایگاه بسته شدن سهم است که می‌تواند وضعیت خط A/D را تعیین و میزان نزول آن را مشخص کند. پس صرفا نمی‌توان با افزایش یا کاهش قیمت نتیجه‌گیری کرد.
آموزش محاسبه اندیکاتور A/D یا تراکم/توزیع با فرمول
برای آشنایی با نحوه رسم و محاسبه اندیکاتور تراکم/توزیع یا A/D بد نیست نگاهی به فرمول آن بیندازیم. برای انجام محاسبات ابتدا لازم است ضریب فزاینده جریان پول را به دست آوریم. این ضریب به کمک این فرمول به دست می‌آید:
در این تصویر متغیرها به شرح زیر هستند:
- MFM: ضریب فزاینده جریان پول
- Close: قیمت بسته‌شدن سهم
- Low: قیمت پایین در دوره‌ی مورد نظر
- High: قیمت بالا در دوره‌ی موردنظر
پس از انجام این محاسبات به حجم جریان پول نیز نیاز داریم. برای محاسبه‌ی این حجم باید ضریب فزاینده جریان پول را در حجم دوره ضرب کنیم.
حجم جریان پول = حجم دوره × ضریب فزاینده جریان پول
حال می‌توانیم اندیکاتور A/D را به کمک این فرمول محاسبه کنیم:
اندیکاتور تراکم/توزیع = تراکم/توزیع قبلی + CMVF
که در این فرمول، منظور از CMVF حجم جریان پول در دوره کنونی است. برای رسم و محاسبه خط اندیکاتور A/D نیز لازم است چهار گام زیر را طی کنیم:
- ابتدا باید ضریب فزاینده را به دست آورید. برای انجام این کار به قیمت بسته‌شدن و هم‌چنین بیشترین و کمترین قیمت در دوره‌ی اخیر نیاز دارید.
- در این مرحله باید حجم جریان پول را محاسبه کنید. با ضرب حجم دوره فعلی در ضریب فزاینده می‌توانید که این فاکتور را محاسبه کنید.
- در این بخش باید حجم جریان پول را به آخرین ارزش محاسبه‌شده تراکم/توزیع اضافه کنید. برای انجام نخستین محاسبات از حجم جریان پول به عنوان ارزش اولیه استفاده کنید.
- با پایان هر دوره زمانی، حجم جریان پول جدید را از مقدار پیشین کم یا به آن اضافه کنید. این فرایند را تکرار کنید. به این ترتیب می‌توانید اندیکاتور تراکم/توزیع را مطابق این فرمول به دست آورید.
روش تفسیر و سیگنال‌گیری با استفاده از اندیکاتور A/D
تا زمانی که سیگنال‌گیری توسط اندیکاتور تراکم/توزیع را آموزش ندیده باشیم، این ابزار نمی‌تواند در شناسایی سهام به ما کمک کند. پس با این دیدگاه به سراغ تفسیر این اندیکاتور می‌رویم تا با سیگنال‌هایی که صادر می‌کند آشنا شویم. به طور کلی این سیگنال‌ها به دو دسته‌ی گاوی (صعودی) و خرسی (نزولی) تقسیم می‌شوند.
عمده‌ی کاربرد اندیکاتور A/D به شناسایی واگرایی‌ها و تایید روندها ختم می‌شود.
- سیگنال‌های گاوی
این سیگنال‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که نمودار قیمت دارایی شیب نزولی پیدا کند یا این که سهم در یک روند نزولی قرار داشته باشد اما خط اندیکاتور A/D به سمت بالا حرکت کند. این وضعیت را می‌توانید در سمت راست شکل زیر ملاحظه کنید؛ جایی که میان خط اندیکاتور و قیمت سهم فاصله افتاده است.
این سیگنال با افزایش فشار خرید همراه است. این امر نشان از کاهش قدرت فروشنده‌ها دارد. با مشاهده‌ی این سیگنال معمولا تغییر روند سهم از نزولی به صعودی اتفاق می‌افتد.
- سیگنال‌های خرسی
این سیگنال‌ها زمانی تشکیل می‌شوند که اندیکاتور accumulation distribution به سمت پایین در حرکت است ولی نمودار قیمت در مسیری رو به بالا حرکت می‌کند. در این مواقع فشار فروش رو به افزایش می‌رود و شاهد تراکم دارایی هستیم. معمولا با وقوع چنین اتفاقی می‌توان از نزولی شدن قیمت در آینده اطلاع یافت.
- تشخیص واگرایی
به منظور تشخیص سیگنال‌های نزولی یا صعودی، باید روند حاکم بر دارایی را به خوبی تشخیص داد. زمانی که این مسئله انجام شد می‌توانید به دنبال واگرایی بگردید. پس از تشخیص واگرایی نزولی یا صعودی بهتر است یک یا دو هفته صبر کنید تا سیگنال‌ها شکل بگیرند. در الگوهای نزولی، حواس‌تان به سیگنال‌های مسطح یا سیگنال‌هایی که فاقد واگرایی آشکار هستند باشد. چرا که در چنین مواردی این احتمال وجود دارد که در آینده هیچ تغییری صورت نگیرد.
استفاده از اندیکاتور A/D با مثال
برای کاربردی‌تر شدن مفاهیم اندیکاتور A/D بهترین کار آن است که آموزش را با ذکر چند مثال ادامه دهیم. در تصویر زیر می‌توانید نمودار سه‌ماهه‌ی یک سهم را مشاهده کنید. این تصویر به وضوح قدرت روند صعودی را به نمایش می‌گذارد. هم‌چنان که روند صعودی پیش می‌رود، خط اندیکاتور A/D نشان از استمرار روند دارد. در تاریخ ۱۱ آگوست می‌توان آغاز افت جزئی قیمت را مشاهده کرد اما حتی پس از این تاریخ هم خط اندیکاتور هم‌چنان از قدرت روند خبر می‌دهد. اما پس از این اتفاق سهم مجددا روند حرکت خود را از سر گرفته است.
به عنوان یک مثال دیگر از کاربرد اندیکاتور A/D به شکل زیر نگاه کنید. این تصویر یک نمودار دوماهه را نشان می‌دهد. خط اندیکاتور A/D در این نمودار هم روند صعودی و هم روند نزولی را تایید کرده است. در بخش سمت راست نمودار می‌بینید که نمودار قیمت شروع به پیروی از خط A/D کرده است و هم‌زمان با آن به سمت پایین در حال حرکت است.
به عنوان مثال آخر نیز نگاهی به نمودار دوماهه‌ی زیر و خط اندیکاتور A/D بیندازید.می‌بینید که اندیکاتور و نمودار قیمت شانه‌به‌شانه‌ی هم حرکت کرده‌اند. روند نزولی در تصویر مشخص است. خط اندیکاتور A/D با تایید فشار فروش، نمودار قیمت را نیز با خود به سمت پایین سوق داده است. در نهایت خط A/D روند نزولی را در آخرین روزهای بازه زمانی تایید کرده است.
مزایا، معایب و محدودیت‌های اندیکاتور A/D
در پایان آموزش اندیکاتور تراکم/توزیع اشاره‌ای هم به مزایا و معایب آن خواهیم داشت. در ادامه این موارد را به صورت خلاصه با هم بررسی می‌کنیم.
مزایا
- رصد جریان پول عمومی: خط اندیکاتور accumulation distribution می‌تواند به عنوان معیاری برای سنجش جریان پول عمومی باشد. زمانی که این خط رو به بالا می‌رود، نشان از تمایل بیشتر و فشار خرید است. در سمت مقابل پایین آمدن خط تراکم/توزیع حاکی از افزایش فشار فروش است. پس صعودی شدن خط اندیکاتور A/D به منزله‌ی روند صعودی و نزولی شدن آن به معنای روند نزولی است.
- تایید: از خط A/D برای تایید قدرت و تخمین پایداری روند فعلی استفاده می‌شود.
معایب
- گپ معاملاتی: اندیکاتور A/D شکاف‌های معاملاتی را در نظر نمی‌گیرد. به همین دلیل این شکاف‌ها در نمودارهای حاصل مشاهده نخواهند شد. از آن‌جا که خط A/D بر اساس قیمت پایانی محاسبه می‌شود، پس اگر رو به بالا بوده باشد ولی قیمت پایانی در میانه‌ی مسیر بسته شود، فاصله‌ی میان آن ها نادیده گرفته می‌شود.
- دشواری در درک تغییرات جزئی: مشکل دیگری که وجود دارد این است که برخی از مواقع نمی‌توان به آسانی تغییرات اندک جریان حجم را شناسایی کرد. در یک روند نزولی نرخ تغییر ممکن است که کند باشد اما شناسایی این امر تا زمانی که خط تراکم/توزیع صعودی نشود دشوار است.
- عدم توجه به تغییرات دوره‌ای قیمت: این مسئله نیز یکی از محدودیت‌های این اندیکاتور به شمار می‌رود. اندیکاتور تراکم/توزیع تغییرات قیمت را از یک دوره به دوره دیگر مدنظر قرار نمی‌دهد. بلکه تمرکزش تنها بر روی محلی است که سهم در محدوده بازه زمانی کنونی در آن نقطه بسته می‌شود. این امر می‌تواند به صورت ناهنجاری و بی‌نظمی‌هایی در نمودار بروز پیدا کند.
تفاوت اندیکاتور تراکم/توزیع (A/D) با اندیکاتور OBV در چیست؟
حال که به انتهای آموزش اندیکاتور تراکم/توزیع رسیده‌ایم، ممکن است این سوال در ذهن شما به وجود آمده باشد که این ابزار چه تفاوتی با اندیکاتور OBV دارد. این مقایسه طبیعی به نظر می‌رسد. چرا که OBV نیز بر حجم و قیمت تکیه دارد.
تنها شباهت این دو ابزار همان استفاده از حجم و قیمت است که به آن اشاره کردیم. اندیکاتور OBV به دنبال کشف این مسئله است که آیا قیمت بسته‌شدن فعلی سهم بالاتر از قیمت بسته‌شدن قبلی است یا خیر. اگر بیشتر باشد، حجم دوره به آن اضافه می‌شود و اگر این قیمت کمتر از قیمت پیشین باشد، حجم دوره از اندیکاتور کسر می‌شود. پس مبنای این ابزار به مقایسه‌ای میان قیمت فعلی و قیمت قبلی برمی‌گردد.
اما اگر نگاهی به فرمول اندیکاتور A/D که در بالا آموزش داده شد بیندازید، می‌بینید که این ابزار قیمت بسته شدن قبلی را در محاسباتش لحاظ نمی‌کند. بلکه به جای آن از یک ضریب استفاده می‌کند که بر اساس جایگاه قیمت بسته‌شدن در محدوده‌ی دوره موردنظر محاسبه می‌شود. در نتیجه درست است که این دو اندیکاتور هر یک مبانی مشترکی دارند اما نحوه‌ی محاسبه‌ی متفاوتی دارند و همین موضوع منجر به آن می‌شود که خروجی‌ها و سیگنال‌های متفاوتی نیز تولید کنند.
جمع‌بندی
اندیکاتور تراکم/توزیع یکی از اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال است که به دو فاکتور حجم و قیمت توجه دارد. این اندیکاتور با تکیه بر همین دو عامل، می‌تواند سیگنال‌های سودمندی صادر کند و هم‌چنین روند قیمت را در آینده پیش‌بینی کند. از جمله کاربردهای این ابزار این است که با توجه به حرکات قیمت و حجم می‌تواند از تراکم یا انباشته شدن دارایی خبر دهد. زمانی که شاهد انباشت دارایی هستیم، می‌توانیم بفهمیم که میل به خرید سهم زیاد است. افزایش فشار خرید مساوی است با افزایش قیمت سهام. در سمت دیگر افزایش تراکم یعنی افزایش میل به فروش بیشتر. مسئله‌ای که با افت قیمت دارایی همراه است و با نزولی شدن خط اندیکاتور A/D بروز پیدا می‌کند. پس شناسایی قدرت عرضه و تقاضا نیز دیگر کاربردی است که می‌توان از این اندیکاتور انتظار داشت.
سوالات متداول با پاسخ‌های کوتاه
یکی از ابزارهای تجمعی تحلیل تکنیکال است که بر مبنای حجم و قیمت کار می‌کند. سپس با انجام محاسبات از انباشت یا توزیع دارایی خبر می‌دهد. انباشت به منزله‌ی افزایش فشار خرید و بالا رفتن قیمت سهم است. اما تراکم به معنای فشار فروش و کاهش قیمت است.
از این اندیکاتور می‌توان به طور کلی در شناسایی قدرت روند و هم‌چنین پیش‌بینی تغییر جهت حرکت در آینده استفاده کرد. در حقیقت تغییرات حجم می‌تواند مشخص کند که آیا روند حاکم بر دارایی پرقدرت خواهد بود یا ضعیف.
در این اندیکاتور از ضریب فزاینده پولی استفاده می‌شود که به جایگاه بسته شدن قیمت توجه دارد. یعنی بسته‌شدن قیمت در محدوده بالایی یا پایینی محدوده قیمت می‌تواند به ترسیم خط اندیکاتور کمک کند. پس اگر قیمت سهم در محدوده‌ی بالایی بسته شود و حجم معاملات هم زیاد باشد، شاهد جهشی بزرگ در نمودار اندیکاتور خواهیم بود. اما اگر این مسئله با کاهش حجم معاملات همراه باشد، نباید انتظار تغییرات عمده‌ای در خط A/D داشت.
به سادگی و به شکل کلی می‌توان گفت اگر شیب خط اندیکاتور A/D رو به پایین باشد، روند نزولی تایید می‌شود. اما مثبت بودن شیب این خط مهر تاییدی است بر روند صعودی.
مهم‌ترین سیگنال‌های این اندیکاتور یکی واگرایی و دیگری تایید روند و شناسایی قدرت و پایداری آن است. اگر حرکت نمودار قیمت با حجم‌های بالایی همراه باشد، می‌توان به قدرت روند پی برد. اما اگر حجم پایین باشد، حرکات قیمتی در نمودار خط اندیکاتور A/D تاثیرگذار نخواهند بود.
هم‌چنین اگر قیمت سهم نزولی باشد ولی اندیکاتور رو به بالا حرکت کند، یک واگرایی رخ می‌دهد که نشان از برگشت قیمت دارد. اما اگر قیمت سهم صعودی باشد و اندیکاتور رو به پایین در حرکت باشد، به زودی سهم را نیز با خود به سمت پایین می‌کشد.
سیگنال‌هایی که می‌توان پس از آموزش اندیکاتور A/D دریافت کرد، مفیدند و اطلاعات خوبی در اختیار ما قرار می‌دهند. با آگاهی از فشار خرید یا فروش، می‌توانیم تصمیمات به‌موقعی در خصوص ماندن در دارایی یا فروش آن بگیریم. هم‌چنین به کمک این اندیکاتور می‌توان جریان عمومی پول را پیگیری کرد و دریافت که آیا سهام‌داران به سهم موردنظر ما توجه دارند یا نه.
در کنار مزایایی که این اندیکاتور دارد، باید به معایب آن نیز اشاره کرد. مهم‌ترین مسئله‌ای که در این اندیکاتور به چشم می‌خورد، عدم توجه به گپ‌های قیمتی است. یعنی اگر سهمی به هر دلیل بسته شود و چند روز بعد مجددا باز شود، فاصله‌ی میان این دو اتفاق در خط اندیکاتور A/D نمایان نمی‌شود. بلکه به صورت یک خط صاف خواهد بود.
هم‌چنین شناسایی دشوار تغییرات جزئی حجم و عدم توجه به تغییرات قیمت از یک دوره به دوره بعدی نیز محدودیت دیگری است که در این اندیکاتور به چشم می‌خورد.
