وضعیت اقتصاد جهانی: GDP در آمریکا کاهش و در اروپا افزایش یافت

آمار و ارقام همیشه می‌توانند اوضاع اقتصادی جهان را نشان بدهند. گزارش‌های مختلفی که در پایان ماه جولای منتشر شدند، وضعیت اقتصاد جهانی را به لحاظ قیمت مصرف‌کننده، تولید داخلی، هزینه‌ها، تورم و نرخ بهره مشخص می‌کنند. در این مقاله از توان تحلیل نگاهی به نمودارها و آمارهایی می‌اندازیم که می‌توانند چشم‌انداز صحیحی را از دو فصل نخست سال ۲۰۲۲ در اختیارمان قرار بدهند.

این مطلب ترجمه‌ای است از مقاله «Charting the Global Economy: GDP Declines in US, Rises in Europe» که در تاریخ ۳۰ جولای ۲۰۲۲ (۸ مرداد ۱۴۰۱) در بلومبرگ منتشر شده است. Molly Smith و Vince Golle نویسندگی این مقاله را به عهده داشته‌اند.

بررسی وضعیت اقتصاد جهانی به تفکیک مناطق

اقتصادهای بزرگ طی فصل اخیر با توجه به تولید ناخالص داخلی راه‌شان را از هم جدا کردند. ایالات متحده دومین کاهش متوالی GDP‌ را تجربه کرد. اما منطقه یورو در سمت مقابل نتایج مثبتی را رقم زد که دور از انتظار بود.  

هزینه‌های مصرف‌کننده در ایالات متحده در بازه‌ی زمانی آوریل تا ژوئن کاهش پیدا کرد. اما در اروپا اقتصاد آلمان نتوانست همپای بقیه رشد کند. کره‌ی جنوبی و مکزیک هم در گزارش تولید ناخالص داخلی خود، ارقامی را اعلام کردند که بهتر از حد انتظار بود. با این‌همه صندوق بین‌المللی پول انتظار خود را از رشد جهانی در امسال و سال آینده کاهش داد.

در همین حال، شاخص جهانی تورم همان بالا باقی ماند. به گونه‌ای که ایالات متحده بیشترین افزایش سالانه تورم را در ۴۰ سال گذشته تجربه کرده است. اروپا هم رکورد دیگری را در این میان به ثبت رسانده است.

در ادامه برخی از نمودارهای مربوط به تغییرات اقتصاد جهانی را می‌بییند که این هفته در بلومبرگ منتشر شده است.

آمریکا

پس از کوچک‌ و منقبض شدن اقتصاد در دومین فصل متوالی، نشانه‌های رکود در آمریکا واضح‌تر شد. چرا که تورم بالایی که برای چندین دهه بی‌سابقه بوده است، موجب کاهش هزینه‌های مصرف‌کننده شده است. هم‌چنین افزایش نرخ بهره فدرال رزرو هم مانع از کسب‌وکار و رشد بازار مسکن شده است.

دو شاخص کلیدی نرخ تورم، افزایش بیش‌تر از حد انتظار را نشان دادند. این دو شاخص عبارت‌اند از شاخص هزینه‌های اشتغال و شاخص مصرف شخصی. به این ترتیب نگرانی‌های مربوط به بالا ماندن مستمر قیمت‌ها را تشدید کردند که افزایش شدید نرخ بهره فدرال رزرو را پس از افزایش ۷۵ واحدی این هفته ضروری می‌کند.

افزایش ارزش دلار در ماه جولای بیشترین سطوح خود را در دهه‌های اخیر تجربه کرد. آمریکا هم به صورت تلویحی این امر را تایید کرد. حالا کنترل کمی روی ارز از سوی دولت به چشم می‌خورد که این تغییر، تفاوت چشم‌گیری با رویدادهای پیشین دارد. این امر می‌تواند بر وضعیت اقتصاد جهانی هم اثر بگذارد.  

اروپا

در اروپا، اقتصاد این منطقه سه برابر بیشتر از انتظار اقتصاددانان رشد کرده است. این اتفاق اروپا را در شرایطی مستحکم‌تر نگه می‌دارد. چرا که تورم فزاینده و قطع احتمالی جریان انرژی روسیه به اروپا، این منطقه را برای استقبال از رکود آماده می‌کند. درست است که اقتصاد اروپا طی یک غافل‌گیری رشد کرد، اما اقتصاد شماره‌ی یک این ناحیه یعنی آلمان، راه رکود را در پیش گرفت.

تورم در منطقه اروپا، یک سقف تاریخی جدید را ثبت کرد. بانک مرکزی اروپا نیز اولین بار نرخ بهره را از سال ۲۰۱۱ به این طرف با یک رقم بزرگ افزایش داد که این اقدام در پی افزایش تورم صورت گرفت. قیمت مصرف‌کننده در ماه جولای، ۸.۹٪ نسبت به سال قبل افزایش پیدا کرد. ماه پیش این شاخص ۸.۶٪ را نشان می‌داد که مجددا با افزایش هزینه‌های انرژی و مواد غذایی روندی صعودی به خود گرفت.

هم‌زمان با رشد نگرانی‌های تورم بی‌سابقه و عرضه محدود انرژی روسیه، ممکن است بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا رکود را تجربه کند. همین امر باعث شد که اطمینان کسب‌وکار آلمان بدترین سطح خود را از ماه‌های ابتدایی همه‌گیری به چشم ببیند و کاهش پیدا کند.

آسیا

رشد اقتصادی در کره‌ جنوبی در سه‌ماه پیش شتاب گرفته است. اتفاقی که حاصل افزایش مخارج خانوار و دولت این کشور بوده است. این امر زمینه را برای ادامه‌ی افزایش نرخ‌های بهره از جانب بانک مرکزی فراهم کرد. چرا که کره جنوبی در تلاش است تا تورم را مهار کند و افزایش نرخ بهره راهکاری مرسوم به نظر می‌رسد.

قیمت‌ها در ژاپن افزایش بیشتری را به شکلی گسترده نشان می‌دهند. چرا که افزایش قیمت کالاها و پایین بودن قدرت ین، موجب می‌شود شرکت‌ها هزینه‌های بالاتر را با سرعتی بی‌سابقه به مصرف‌کنندگان منتقل کنند. در ماه ژوئن تغییرات چندین شاخص نشان از آن داشت که تورم در بلندمدت به بالاترین میزان خود رسیده است.

بازارهای نوظهور

در برزیل تورم کمی بیشتر از حد انتظار کاهش پیدا کرد. چرا که ژائیر بولسونارو (Jair Bolsonaro) اقداماتی را برای مقابله با افزایش هزینه‌های زندگی انجام داد. این اقدامات پیش از انتخابات اجرایی شده‌اند و بانک مرکزی نیز آماده است تا نرخ بهره را مجددا افزایش دهد.

اقتصاد مکزیک در سه‌ماهه‌ی دوم سال هم بهبود پیدا کرد. حتی با وجود افزایش قیمت‌ها که بر میزان مصرف اثر می‌گذارد، رشد اقتصادی این کشور بیشتر از حد انتظار بود. گابریل کاسیاس (Gabriel Casillas) اقتصاددان ارشد آمریکای لاتین در موسسه مالی Barclays گفت: «رشد اقتصادی در این کشور تا حدی ادامه دارد. چرا که هنوز به سطح پیش از همه‌گیری نرسیده است.»

دنیا

صندوق بین‌المللی پول تخمین خود را نسبت به وضعیت اقتصاد جهانی برای امسال و سال آینده کاهش داد. IMF هشدار داد که اقتصاد جهان ممکن است به زودی یک رکود آشکار را تجربه کند. رشد اقتصاد جهانی از دید این نهاد، احتمالا به ۳.۲٪ کاهش پیدا می‌کند. این میزان کمتر از پیش‌بینی ۳.۶ درصدی صندوق بین‌المللی پول در ماه آوریل است. هم‌چنین پیش‌بینی IMF از رشد اقتصادی امسال در ماه ابتدایی، ۴.۴٪ بود.

کووید ۱۹، این بیماری همه‌گیر دولت‌های توسعه‌یافته را با کسری‌ بودجه و بدهی‌های عظیمی مواجه کرده است. اما مشکل مهم‌تری در این میان وجود دارد. آن هم چیزی نیست به جز تورم بالا. با توجه به اینکه زنجیره‌های تامین هنوز نتوانسته‌اند به روال عادی برگردند و اختلال در آن‌ها به چشم می‌خورد، این راهکار که برای مبارزه با رکود باید نقدینگی بیشتری را به جامعه تزریق کرد، فشارها را برای تشدید قیمت‌ها مضاعف می‌کند.

به جز فدرال رزرو، بانک‌های مرکزی در خاورمیانه و هم‌چنین در قزاقستان، مجارستان، لسوتو و کلمبیا هم نرخ‌های بهره را افزایش دادند.