نگاهی به وضعیت بازارهای مالی دنیا در سال ۲۰۲۲ | انتظار چه رکودی را داشته باشیم؟
وضعیت کنونی بازارهای مالی از جمله بازار سهام و بازار رمزارزها بسیاری را به فکر فرو برده است که پایان این داستان به کجا ختم می‌شود. هم‌زمانی مسائلی مانند کووید ۱۹، جنگ روسیه و اوکراین، افزایش نرخ‌های فدرال رزرو و تورم همگی دست به دست هم داده‌اند تا بازارها شاهد یکی از بدترین شرایط خود در طول تاریخ باشند. در این مطلب از توان تحلیل با نگاهی به گذشته، یک بررسی کلی خواهیم داشت تا بفهمیم که شرایط کنونی تا چه اندازه با آنچه پیش‌تر اتفاق افتاده است، مشابهت دارد.
آنچه در ادامه می‌خوانید ترجمه‌ی مقاله‌ای از زبان Andy Serwer و به قلم خود اوست که در یاهو فایننس در روز ۱۴ می ۲۰۲۲ (۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱) منتشر شده است. او در این مقاله نگاهی به وضعیت بازار داشته است و شرایط کنونی را با شرایطی که پیش‌تر در بازارها اتفاق افتاده است بررسی می‌کند.
همان‌طور که جک کافرتی (Jack Cafferty) همکار سابقم در سی ان ان (CNN) می‌گفت، با وجود رشد کم بازار سهام در روز جمعه ۱۳ می ۲۰۲۲ اوضاع خوب نیست. اعدادی را می‌بینید که بیان‌گر شرایط خوبی نیستند: این بدترین شروع سالانه بازار از سال ۱۹۳۹ است. شرکت‌های بزرگ فناوری تریلیون‌ها دلار از ارزش بازارشان را از دست داده‌اند. اگر به پرتفوی‌تان نگاهی بیندازید مغزتان سوت می‌کشد!
با این‌همه، شرایط بد بازار به صورت یکسان در تمام بخش‌ها توزیع نشده است. در حالی که شاخص داو جونز (DJI) تا تاریخ ۱۴ می ۱۱٪ کاهش داشته است (اوج بازار در روز سوم ژانویه بود؛ یعنی اولین روز معاملاتی سال)، شاخص نزدک (IXIC) که وزن شرکت‌های فناوری در آن زیاد است افت ۲۵درصدی طاقت‌فرسایی داشته است.
به نظر چندان هم بد نیست، در خانه بمانیم و به تقلید از جامعه سهام یا SPAC (شرکت‌های چک سفید یا شرکت با هدف ویژه تملک) بخریم. اما شرایط رمزارزها وخیم‌تر است. مثلا: Peloton (PTON) در یک نقطه ۶۰٪ کاهش داشته است. SPACS به طور متوسط کاهشی ۴۳ درصدی داشته است و بیت کوین حدودا ۵۵٪ از اوج خود در نوامبر سقوط کرده است. به هر طریق اتفاقی در بازارها پیش می‌آید که بتواند آدم را به جنون بکشد!
شرط‌بندی‌ها و پیش‌بینی‌های پرریسک بیشترین آثار را به دنبال دارند. چند نفرمان آن سکه‌های درخشان (اشاره به رمزارزها) را خریدیم تا مقابل چشم‌مان بسوزند؟ یا برعکس، چند نفرمان برای خرید اجزای شاخص داوجونز مثل Chevron ، HONیا P&G عجله کردیم؟ Chevron نسبت به سال گذشته ۴۳٪ افزایش داشته است. همان سهمی که وارن بافت هم آن را خریده است. در حالی که دو سهم دیگر در مقایسه با سال گذشته کاهشی تک‌رقمی داشته‌اند. اما نه، ما محکوم بودیم به بلندپروازی و حالا داریم سقوطی وحشتناک را تجربه می‌کنیم.
حرف بافت شد. خنده‌‌دار است که چقدر تکرار وقایع برای او و سهام‌داران برکشایر قابل پیش‌بینی و تکراری بوده است. مثل تمام حباب‌ها و جنون‌های بی‌شمار بازار در گذشته، برکشایر بازار را پشت سر گذاشت. نسل دیگری از مخالفان هم‌چنان مُصر بودند که بافت بد سرمایه‌گذاری کرده و سرمایه‌اش را از دست داده است. اما نه، این‌طور نبود.
شرایط جدید به نفع برخی سهام خاص است
حالا نگاهی داشته باشیم به وضعیت سخت بازار این روزها: همه‌گیری مستمر کووید، تهاجم پوتین به اوکراین و هم‌چنین افزایش ملی‌گرایی و افول جهانی‌گرایی، همگی زنجیره‌های تامین را تحت فشار و آزار قرار می‌دهند. در نتیجه تورم را بالا می‌برند. در همین حین فدرال رزرو نرخ‌ها را افزایش داده و حجم سبد سهام را کم کرده است تا از گرم شدن بیش از حد اقتصاد جلوگیری کند.
قصدم این نیست که بگویم این وقایع برای همیشه برای بازار سهام بد است. اما حداقل این شرایط جدید به نفع گروه خاصی از سهام است. گروهی مانند تولیدکنندگان نفت و گاز یا شرکت‌هایی که در ایالات متحده تولیداتشان را انجام می‌دهند و می‌فروشند. یک نشانه‌ی کنایه‌دار از این مسئله در همین هفته این بود که آرامکو عربستان از اپل پیشی گرفت و به عنوان ارزش‌مندترین شرکت جهان در رده‌ی نخست ایستاد.
سونالی پیر (Sonali Pier) مدیر عامل PIMCO و مدیر پرتفوی سوالی با این مضمون می‌پرسد: «در حالی‌که فدرال رزرو مشغول افزایش نرخ‌هاست، نگرانی‌های زیادی پیش آمده است. حتی اگر رکود اقتصادی سال ۲۰۲۲ را مسئله‌ی اصلی ندانیم، اوضاع پس از سال ۲۰۲۳ و بعد از آن چگونه خواهد شد؟ حقیقتا به همین خاطر است که می‌بینیم برخی از سرمایه‌گذاران از سرمایه‌گذاری‌های دوره‌ای به سمت سرمایه‌گذاری‌های غیردوره‌ای تغییر رویه می‌دهند و نگران شرکت‌هایی هستند که حاشیه‌ی کسب‌وکار پایین‌تری دارند. کار این شرکت‌ها زیر فشار تورم سخت است. در نتیجه می‌توانید ببینید که سهام تدافعی ترجیح داده می‌شوند.»
تریسی مک میلیون (Tracie McMillion) رئیس استراتژی تخصیص دارایی‌های جهانی ولز فارگو می‌گوید: «ما در اغلب مواقع سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ در معرض ریسک بیش از حد بودیم. تا اینجای سال هم از ریسک‌مان عقب‌نشینی کرده‌ایم. به لحاظ تخصیص طبقات دارایی و جغرافیایی در خرید سهام محافظه‌کارتر شده‌ایم. بیشتر به سمت ایالات متحده متمایل شده‌ایم. به سمت شرکت‌هایی با سرمایه بالا و متوسط رفته‌ایم و از شرکت‌هایی با سرمایه‌ی فاصله گرفته‌ایم.»
دوباره برگردیم سراغ پوتین. همان‌طور که در وال استریت همه می‌گویند، پوتین فردی مستبد، لجام‌گسیخته و نامتعادل است که با سلاح‌های هسته‌ای که در دست دارد جنگ جهانی سوم را نشانه گرفته است. طبیعی است که بخواهید ریسک‌تان را کم کنید. با در نظر گرفتن این مسائل کیست که انتظار رشد سهام را داشته باشد؟
آیا رکود در پیش است؟
می‌دانم که اوضاع می‌تواند به ناگهان تغییر کند. شاید اصلا وضعیت بازار در روز جمعه سرآغاز همین مسئله بود. اما بیایید فرض کنیم این‌طور نیست. آیا این فروریختن و بحران بازار و افزایش تورم منجر به رکود می‌شود؟ لزوما چنین نیست. رویدادهای ناگواری مثل سقوط سهام و افزایش قیمت‌ها و هم‌چنین شوک‌های ناشی از قیمت نفت (و همان‌طور که دیدیم) همه‌گیری‌ها می‌توانند باعث رکود شوند. اما این‌ها اجتناب‌ناپذیر نیستند. مثلا هیچ‌کدام از سقوط ناگهانی سال ۲۰۱۰، بازار نزولی آگوست ۲۰۱۱، فروش آبشاری در آگوست ۲۰۱۵ و افت ۱۹.۷۳ درصدی بازار در پاییز سال ۲۰۱۸ باعث رکود نشدند.
ترکیدن حباب فناوری در سال ۲۰۰۰ و رکود اقتصادی متعاقب آن از مارس تا نوامبر سال ۲۰۰۱ می‌تواند نزدیک‌ترین شرایط موازی با معضل فعلی ما باشد. همان‌طور که اشاره شد سقوط بازار سهام اغلب نمی‌توانند تاثیر سیستماتیک کافی برای سقوط کل اقتصاد را داشته باشند. اما بحران سال ۲۰۰۰ توانست این کار را بکند. البته که این رکود در پی حملات ۱۱ سپتامبر تشدید شد.
اما احتمالا این بار عوامل خارجی جدی‌تری هم داریم: کووید، پوتین، مشکلات زنجیره تامین و تورم. تمام این‌ها در کنار بازاری زیان‌ده و ریزشی، به اندازه‌ای هستند که منجر به انقباض اقتصاد جهانی شوند.
صرف‌نظر از این مسئله، در طول این فصل ناامیدکننده و ناخوشایند به احتمال فراوان شاهد عواقبی خواهیم بود. صندوق قابل معامله Cathie Wood’s Ark Innovation در روز جمعه رشد زیادی داشت. اما با این‌همه هنوز هم ۵۴٪ در سال جاری کاهش پیدا کرده است. این اواخر هم بیشتر از ۷۵٪ از سقف قیمتی‌اش در فوریه ۲۰۲۱ کاهش پیدا کرده است. هرچند گزارش‌های اخیر این صندوق نشان می‌دهد که جریان‌های ورودی قوی بوده است. هم‌چنین Wood’s این اواخر در حال خرید سهام رکودی کوین بیس (COIN) است.
پس از آن تایگر گلوبال (Tiger Global) را داریم که مطابق گزارشات سالیانه‌اش ۱۷ میلیارد دلار ضرر کرده است. یعنی حدود دو سوم از سودش را از زمان راه‌اندازی‌اش در سال ۲۰۰۱ از دست داده است. به گفته‌ی فایننشال تایمز، سایر صندوق‌ها هم‌چون Coatue Management که تحت مدیریت Tiger Cub است (مدیران صندوقی که زمانی برای شرکت Julian Robertson’s Tiger Management کار می‌کردند) هم مطابق گزارشات اوضاع خوبی ندارد. چرا که مبالغ زیادی را صرف سهامی هم‌چون پلوتون و زوم کرده است که در طی دوران خانه‌نشینی کرونا افت قیمت داشتند.
از سلیکون ولی (Silicon Valley) هم گزارش می‌رسد که عرضه‌های اولیه عمومی سرمایه‌گذار خطرپذیر برجسته یعنی اندرسون هورویتز (Andreessen Horowitz) هم چندان وضعیت خوبی ندارد.
از مجموع ۱۷ شرکت پرتفوی اندرسون که با ارزش اولیه‌ی یک میلیارد دلاری یا بیشتر تقریبا در ۱۸ ماه گذشته وارد بازار شدند، همه‌ی آن‌ها به جز یکی از شرکت‌ها زیر قیمت پیشنهادی‌شان معامله می‌شوند. و حتی مورد عجیب‌تر مربوط به Airbnb است که بر اساس گزارش Crunchbase از قیمت بسته شدن روز اولش هم کمتر است.
و در نهایت ختم کلام اینکه بازار ممکن است هر لحظه مجددا به سمت بالا حرکت کند اما این برای من یک مسئله‌ی ساده و معمولی نیست.
