رکود اقتصادی چیست و چطور در این دوران سرمایه‌گذاری کنیم؟
فرقی نمی‌کند فعال عرصه تجارت و اقتصاد باشید یا نه؛ رکود به هر حال زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این مسئله را در سالی که گذشت به وضوح مشاهده کردیم؛ چرا که کرونا منجر به رکود اقتصادی در سراسر جهان شد. با این همه، ممکن است به درستی ندانیم که معنای رکود اقتصادی چیست. زمانی که بحران و کسادی سراسر جامعه را دربرمی‌گیرد، رکود اقتصادی اتفاق می‌افتد. شرایطی که نقطه مقابل آن، دوران رونق و شکوفایی را در یک کشور رقم می‌زند. رکود مسئله‌ای است که رخ دادن آن امری طبیعی در اقتصاد و تجارت به شمار می‌رود. شرایط بدتر جایی اتفاق می‌افتد که علاوه بر رکود اقتصادی، رکود تورمی نیز رخ می‌دهد؛ یعنی جایی که باید هم با تورم کنار آمد و هم با رکود اقتصادی.
بحران‌هایی که در برهه‌ای از زمان رخ می‌دهند، می‌توانند به معنای نشانه‌ای برای آغاز رکود باشند. دولت‌ها به منظور مقابله با این شرایط، سیاست‌های مختلفی را پیاده‌سازی می‌کنند. اما در همین دوران نیز می‌توان اقدامات مثبتی انجام داد. سرمایه‌گذاری در رکود مسئله‌ای است که افراد مجرب می‌توانند از طریق آن به سود برسند. اجازه بدهید اول کمی در مورد چیستی رکود اقتصادی و تورمی صحبت کنیم تا در ادامه روش سرمایه‌گذاری در این شرایط را نیز توضیح دهیم.
- رکود اقتصادی چیست؟
- دلایل ایجاد رکود اقتصادی چیست؟
- روش‌های سرمایه‌گذاری در رکود اقتصادی و تورم چیست؟
- تفاوت رکود تورمی با رکود اقتصادی چیست؟
- بهترین راه‌کارهای سرمایه‌گذاری در دوران تورم چیست؟
رکود اقتصادی چیست؟
در دورانی که میزان تجارت و هم‌چنین حجم تولید کم می‌شود، شاهد رکود هستیم. در این برهه از زمان، اشتغال در وضع نامناسبی به سر میبرد و نرخ بهره نیز کم می‌شود. هم‌چنین سایر هزینه‌ها نیز کم می‌شود و قیمت فروش اجناس پایین خواهد آمد. در شرایطی که بازار پر از کالاهایی است که خریدار ندارد، با کاهش تولید مواجه می‌شویم. به این ترتیب کارخانه‌ها تعطیل می‌شوند و افراد زیادی بیکار می‌شوند. این مسئله موجب می‌شود که فروش کالاها بیش از پیش سخت شود.
در شرایطی که توضیح دادیم، افراد توان پرداخت بدهی‌های خود را نخواهند داشت و مثلاً قیمت سهام در بازار بورس با افت محسوسی مواجه می‌شود. ورشکستگی موسسات نیز امری طبیعی است که در ادامه‌ی این جریان اتفاق می‌افتد.
به زبان ساده، دوران رکود، برهه‌ای از زمان است که در آن اقتصاد به شکل انقباضی درمی‌آید و از حجم آن کم می‌شود. از جمله ویژگی‌های این دوره می‌توان به رشد اقتصادی منفی اشاره کرد.
در یک تعریف دیگر هم می‌توان گفت این دوره به بازه‌ای اطلاق می‌شود که در آن فعالیت‌ها به شکلی قابل توجه کم می‌شود و این مسئله بر رشد تولید ناخالص داخلی، نرخ اشتغال، ساختمان‌سازی، درآمدهای واقعی، قیمت‌های عمده و خرده‌فروشی، تولیدات صنعتی و بورس اثر می‌گذارد.
فرق کساد و رکود اقتصادی چیست؟
گاهی به جای رکود، از واژه کسادی هم استفاده می‌کنند. دقت کنید زمانی که در چند دوره سه ماهه رشد اقتصادی با روند نزولی مواجه شود، این مسئله حاکی از کسادی وضعیت است. این دوران معمولا شش الی ۱۸ ماه به طول می‌انجامد. اما چنان‌چه شرایط مذکور بیش از این به طول انجامد، از آن با نام رکود اقتصادی یاد می‌شود. چنان‌چه رشد اقتصادی غیرمنفی اما روند آن آهسته باشد، می‌گوییم توقف رکودی رخ داده است. از آن‌جا که کسادی، رکود و توقف رکودی نه فقط بر بازارهای مالی که بر تمام جامعه اثر می‌گذارند، نمی‌توان از آن‌ها با نام بحران مالی نام برد.
دلایل ایجاد رکود اقتصادی چیست؟
رکود اقتصادی می‌تواند بی‌نهایت دلیل اقتصادی و حتی ریشه‌های اجتماعی-سیاسی داشته باشد، اما مهم‌ترین دلایل ایجاد آن به شرح زیر است:
عوامل ناشی از متغیرهای اقتصادی جهانی
کاهش قیمت جهانی نفت، فلزات و مواد خام از جمله مهم‌ترین دلایلی است که می‌تواند منجر به کاهش رشد اقتصادی شود. در کشور ما به دلیل تحریم‌هایی که وجود دارد، این مسئله موجب کاهش بیشتر منابع مالی دولت شده است. کاهش قیمت اقلام صادراتی ایران نظیر فولاد، سنگ آهن و مس موجب شده است که درآمدهای ارزی دولت و شرکت‌های خصوصی با کاهش بی‌سابقه‌ای مواجه شوند. این عوامل خود به تشدید رکود اقتصادی دامن می‌زنند. در همین راستا می‌توانید مقاله «قیمت جهانی نفت چگونه بر سهام تاثیر می‌گذارد؟» را نیز مطالعه کنید.
عدم توازن در عرضه و تقاضا
با مشاهده عدم تعادل میان عرضه و تقاضا، زنگ خطر رکود اقتصادی به صدا در می‌آید. هنگامی که ارتباط منطقی و معناداری میان نیازهای مردم و تولیدات تولیدکنندگان وجود نداشته باشد، رشد اقصادی کم می‌شود. ارتباط میان عرضه و تقاضا عاملی موثر بر نرخ تورم و نرخ بهره است. در شرایط تورمی، با کاهش ارزش پول مواجه می‌شویم و قیمت کالاها افزایش پیدا می‌کند. از آن‌جا که نرخ پایین تورم موجب ایجاد و افزایش فعالیت‌های اقتصادی می‌شود، می‌توان گفت این امر پدیده‌ای کاملا منفی به حساب نمی‌رود. البته که عدم همراهی نرخ بالای تورم با تقاضای بالا، مشکلات اقتصادی پدید می‌آورد و این مسئله رکود را به دنبال دارد.
کاهش میزان عرضه و تقاضا در اثر سیاست‌های پولی انقباضی
راه‌حل‌های غیرتورمی مقابله با رکود در کوتاه‌مدت موثر نخواهند بود. به این ترتیب سیاست‌های انقباضی کاهش تقاضا را مخصوصا در بازار سرمایه به دنبال داشته است. مسئله‌ای که اکنون نیز شاهد آن هستیم، کمبود نقدینگی در سمت تقاضا در بازار بورس است که موجب افت شاخص بورس می‌شود.
هم‌چنین در پی رشد قیمت ارز در سال‌های پیشین، شرکت‌ها با سود فراوانی مواجه شدند. این مسئله خود موجب بالا رفتن انتظار سرمایه‌گذاران شد و به کاهش نسبت P/E انجامید. در نهایت سهام‌داران برای خرید سهام در قیمت‌های بالاتر تمایلی نشان نمی‌دهند و رقابتی در این بازار صورت نمی‌گیرد.
افزون بر این موارد، بالا بودن نرخ سود بانکی که از دوران انبساط پولی به جا مانده است، هم‌چنان پابرجاست. این مسئله موجب کاهش تقاضا در بازار سرمایه می‌شود. در سمت دیگر کاهش تسهیلات بانکی نیز موجب ایجاد مشکلاتی در چرخه تولید شده است. مسئله‌ای که خود به رکود اقتصادی بیش از پیش دامن می‌زند.
بیشتر بخوانید
کاهش تقاضا به دنبال سیاست‌های مالی دولت
با توجه به آن‌چه تا کنون گفته شد، به نظر شما نقش این عامل در بروز رکود اقتصادی چیست؟ رکود در بخش مسکن نخستین اثر این پدیده است. بهتر است به طرح مسکن مهر اشاره کنیم که خود پیامدهای مثبتی به دنبال داشت. اما تقاضا برای دریافت مسکن هم‌چنان کمتر از میزان عرضه بود. به این ترتیب نقدینگی فراوانی صرف ساخت خانه‌هایی شد که مشتری ندارند. در نتیجه پیمان‌کاران با مشکل نقدینگی مواجه شدند.
در این میان دولت از ابزارهایی نظیر کسری بودجه و استقراض از بانک مرکزی استفاده نکرد؛ چرا که این ابزارها خود تورم‌زا هستند. اما افزایش هزینه‌های عمومی اعم از یارانه‌های نقدی و بالا رفتن حقوق کارکنان، موجب شد که هزینه‌های عمرانی به منظور ایجاد رونق اقتصادی کاهش پیدا کند. یعنی دولت با روی آوردن به سیاست‌های غیرتورمی و هم‌چنین کاهش درآمدهای حاصل از نفت و افزایش فشار هزینه‌های جاری، با کاهش نقدینگی مواجه شد که این امر در دامن زدن به رکود اقتصادی نقش پررنگی ایفا می‌کند.
جدا از مواردی که ذکر آن‌ها رفت، کاهش درآمد صنایع و بخش خصوصی در پی بودجه‌های سال‌های پیشین نیز عامل دیگری در این میان به شمار می‌رود. افزایش قیمت خوراک صنایع پتروشیمی، عوارض شرکت‌های سنگ آهنی و مسائلی از این دست، سودآوری صنایع بزرگ کشور را به حاشیه برد. افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده و سخت‌گیری‌های مالیاتی نیز موجب فشارهای بیشتری در بخش خصوصی بود.
نوسان‌های نرخ بهره و تورم
اما در خصوص نرخ‌های بهره باید گفت بالا بودن این نرخ موجب بالا رفتن هزینه‌های تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌شود و در نهایت سرعت رشد اقتصاد را کند می‌کند. در سمت مقابل پایین بودن این نرخ به منزله آن است که شرکت‌ها می‌توانند وام‌های بیشتری دریافت کنند و در نتیجه از این مبالغ در سرمایه‌گذاری‌های خود استفاده کنند. نوسان‌های نرخ بهره و تورم می‌تواند چشم‌اندازی از سلامت اقتصادی را نشان دهد. اما ارتباط این مسئله با رکود اقتصادی در چیست؟ در نظر بگیرید که وقوع زلزله چگونه می‌تواند زیرساخت‌های تولید مواد خام مهمی نظیر نفت را از بین ببرد. در نتیجه قیمت عرضه کالاهایی که نفت در تولید آن‌ها دخیل است افزایش پیدا می‌کند. همین مسئله کاهش تقاضا را به دنبال دارد. در نهایت آن‌چه رخ می‌دهد رکود اقتصادی است.
دریافت وام در دوران رونق اقتصادی
تا به این‌جا دریافتیم زمانی که رشد اقتصادی کاهش پیدا می‌کند، رکود رخ می‌دهد. اما در برخی از مواقع نیز ممکن است در دوران رونق اقتصادی، شاهد رکود باشیم. در نظر بگیرید که با توجه به رونق اقتصادی، شرکت‌ها وام‌های بیشتری دریافت کنند. آن‌ها به این طریق می‌خواهند از رونق اقتصادی استفاده کنند و به سودآوری برسند. به این ترتیب زیر بار بدهی‌های سنگین می‌روند. اما چنان‌چه بازده آن‌ها کمتر از حد انتظارشان باشد، توان بازپرداخت‌شان نیز کم خواهد شد. به این ترتیب فعالیت‌های اقتصادی شرکت، قربانی بازپرداخت مبالغ وام می‌شود. یعنی منابع مالی به جای آن‌که صرف امور اقتصادی شود، باید به منظور بازپرداخت وام‌های بانکی مورد استفاده قرار گیرد.
احساس و هیجان
زمانی که افراد از وقوع رکود اقتصادی می‌ترسند، سرمایه‌گذاری و میزان مصرف خود را کم می‌کنند. به این ترتیب خود به ایجاد رکود دامن می‌زنند. بنابراین تولیدکننده‌ها نیز باید هزینه‌های خود را کم کنند تا بتوانند برای عبور از این دوران منابع مالی موردنیاز را در اختیار داشته باشند. این مسئله به ایجاد یک دور باطل می‌انجامد. چرا که کم شدن هزینه‌ها، خود موجب کاهش دستمزدها و کاهش بیشتر تقاضا می‌شود.
روش‌های سرمایه‌گذاری در رکود اقتصادی چیست؟
سرمایه‌گذاری در رکود مسئله‌ای است که شاید بسیاری از افراد آن را ناموفق بدانند اما بزرگان بازار سرمایه از هر فرصتی برای کسب سود بهره می‌برند. برای سرمایه‌گذاری، نخست باید استراتژی معاملاتی خود را تعیین کنید. آیا با دید بلندمدت سرمایه‌گذاری می‌کنید یا کوتاه‌مدت؟ هم‌چنین میزان سرمایه‌ای که در دست دارید نیز می‌تواند در این میان موثر باشد.
رونق، رکود و تورم مسائلی هستند که در هر اقتصادی رخ می‌دهند. به این دلیل لازم است که پیش از وقوع این پدیده‌ها خود را برای سرمایه‌گذاری در این شرایط آماده کنیم. در دوران رونق و رکود شرایط بسترهای مالی و بازارهای مختلف نظیر مسکن، طلا و سکه متفاوت خواهد بود. پس باید بنا به شرایط موجود، گام‌های بعدی خود را برنامه‌ریزی کنیم. در ادامه چند راه‌کار و نکته مهم را در این خصوص بیان خواهیم کرد که به شما کمک می‌کند حتی در شرایط رکود نیز پله‌هایی را برای کسب سود ایجاد کنید.
افزایش پس‌انداز در دوران رکود
به هر طریق، رکود اقتصادی نیز مزایایی برای سرمایه‌گذاران با خود به همراه می‌آورد. کاهش هزینه‌ها در این دوران منجر به افزایش پس‌انداز می‌شود. پس‌انداز در این دوران موجب می‌شود که بتوانید سرمایه‌گذاری در تورم را در دستور کار خود قرار دهید. اگر در ادامه رونق اقتصادی رخ دهد، تورم بالا می‌رود و هزینه‌های زندگی نیز در پی این مسئله افزایش پیدا می‌کند. در این میان می‌توان به شغل دوم و یا مشاغل پاره‌وقت نیز روی آورد.
خرید دارایی‌های ارزان
مهم‌ترین نتیجه رکود اقتصادی چیست؟ بله، قیمت‌های ارزان. این بهترین فرصت برای خرید دارایی‌هایی است که در دوران رونق اقتصادی می‌تواند منجر به سودآوری شود. البته فراموش نکنید که بهتر است دارایی خود را در بسترهای مختلف سرمایه‌گذاری کنید. چرا که در غیر این صورت ممکن است ارزش سرمایه‌تان کم شود و این مسئله به لحاظ روانی موجب عدم مدیریت و کنترل صحیح می‌شود.
اوراق بهادار
از جمله راه‌کارهای سرمایه‌گذاری در دوران رکود می‌توان به خرید اوراق مختلف اشاره کرد. اسناد خزانه و اوراق مشارکت دو مورد از مهم‌ترین و رایج‌ترین اوراقی به شمار می‌روند که به منظور سرمایه‌گذاری می‌توان آن‌ها را خریداری کرد. سرمایه‌گذاری در این اوراق ریسک بسیار کمی دارد؛ بدیهی است که به همین دلیل، سود سرمایه‌گذاری نیز کمتر است. در شرایطی که رکود اقتصادی بر جامعه حاکم است، سود تضمینی این اوراق می‌تواند راه‌کاری جالب و جذاب باشد. البته که با توجه به گزینه‌های دیگر، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار بهترین راه سرمایه‌گذاری در دوران رکود نیست. چرا که می‌توان در بازارهای دیگر سودهای بالاتری به دست آورد.
بیشتر بخوانید
سهام صنایع خاص
زمانی که رکود اقتصادی بر جامعه حاکم است، بازار سهام نیز راکد می‌شود. در دوران تورم نیز شاهد روندی عکس این قضیه هستیم. اما با تمام این تفاسیر، در دوران رکود اقتصادی نیز می‌توان به سراغ صنایع خاص رفت. منظور صنایعی است که نیازهای روزانه را تامین می‌کنند؛ صنایعی هم‌چون مواد غذایی و خوراکی و شوینده‌ها. با خرید سهام این شرکت‌ها می‌توان سودآوری معقولی در دوران رکود اقتصادی به دست آورد. البته برخی با این استدلال به سراغ سهام سایر صنایع نمی‌روند. این امر اشتباه است. چرا که اگر استراتژی بلندمدت دارید، می‌توانید در دوران رکود سهام را خریداری کنید و پس از عبور از این دوران به سودآوری برسید.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری
اکنون که می‌خواهیم بدانیم بهترین راه سرمایه‌گذاری در دوران رکود اقتصادی چیست، باید به صندوق‌های با درآمد ثابت نیز اشاره‌ای داشته باشیم. سود این صندوق‌ها در مقایسه با دیگر صندوق‌ها کمتر است اما در عوض ریسک کمتری دارند. همین مسئله موجب می‌شود که سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها در دوران رکود اقتصادی یکی از بهترین گزینه‌ها باشد.
سود بانکی
درست است که سود بانکی کم است و به همین دلیل کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد اما در شرایطی که رکود بر جامعه حکم‌فرماست، می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌ها باشد. زمانی که افراد دانش سرمایه‌گذاری در سایر بازارهای مالی را نداشته باشند و ریسک‌گریز باشند، می‌توانند با سپرده‌گذاری پول خود در بانک، سودی را در دوران رکود به دست آورند. هرچند با توجه به سایر روش‌ها، سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری در رکود اولویت بیشتری دارند.
سرمایه‌گذاری بلندمدت در بازارهای مسکن، طلا، سکه، ارز و بورس
پس از گذر از دوران رکود، معمولا شاهد جهش قیمت خواهیم بود. به این ترتیب اگر در دوران رکود، با دید بلندمدت به سرمایه‌گذاری در این بازارها روی بیاوریم، می‌توانیم سود قابل‌توجهی به دست آوریم. فقط نباید توقع داشت که در کوتاه‌مدت از سرمایه‌گذاری خود نتیجه بگیریم.
تفاوت رکود تورمی با رکود اقتصادی چیست؟
در رکود تورمی که به آن ایستایی تورمی نیز گفته می‌شود، شرایطی رخ می‌دهد که هم تورم و هم رکود اقتصادی بر جامعه حاکم است. به لحاظ اقتصادی نیز رشد منفی اقتصاد در دو دوره‌ی سه ماهه پیاپی منجر به رکود می‌شود. در این دوره تولید، درآمد، اشتغال و تجارت به شکل معناداری کم می‌شود. رکود تورمی در کشورهایی که صادرات منابع طبیعی در آن‌ها زیاد است، بیشتر دیده می‌شود.
در شرایطی که رکود و تورم هر دو در اقتصاد یک کشور بیداد می‌کنند، مشکلات فراوانی رخ می‌دهد. در نتیجه این تلاقی، بیکاری افزایش پیدا می‌کند و افزایش قیمت‌ها نیز در پی تورم سر به فلک می‌کشد.
رکود تورمی شرایطی است که در آن هم‌زمان باید هم از پس بیکاری برآمد و هم با قیمت‌های بالای ناشی از تورم دست‌وپنجه نرم کرد.
بیشتر بخوانید
این مسئله به وضوح نشان می‌دهد که وقوع چنین پدیده‌ای تا چه حد مسئله‌ساز است. مشکل از جایی پررنگ‌تر می‌شود که کاهش نقدینگی که راه‌کاری برای کاهش تورم است، خود عاملی است که رکود را تشدید می‌کند. هم‌چنین تزریق منابع مالی و نقدینگی که راه حلی برای مقابله با رکود است، موجب ایجاد تورم می‌شود. به این ترتیب رکود تورمی را می‌توان به باتلاقی تشبیه کرد که با اقدامات نادرست، جامعه را بیشتر و بیشتر در خود فرو میبرد.
تا این‌جا دریافتیم که رکود اقتصادی چیست و همراهی آن با تورم چه پدیده‌ای را رقم می‌زند. بگذارید چرخه معیوبی را که در اثر وقوع رکود تورمی شکل می‌گیرد، توضیح دهیم. زمانی که صادرات نفت کم شود، پولی در دست دولت نخواهد بود. به این ترتیب پول کمتری وارد جامعه و زندگی مردم می‌شود. تولید داخلی نیز در پی واردات ضعیف می‌شود. از سوی دیگر، هزینه تولید نیز در شرایط تحریم افزایش پیدا می‌کند.
با کاهش صادرات، ارز کمتری وارد کشور می‌شود. پس قیمت ارز در مقایسه با پول رایج داخلی بالاتر می‌رود. در نتیجه هزینه واردات افزایش پیدا می‌کند و قیمت کالاها نیز زیاد می‌شود. تولیدکنندگان در این شرایط برای ادامه تولیدات با معضلاتی مواجه هستند. به این ترتیب رکود در تولید اتفاق می‌افتد. هم‌چنین کالاهایی هم که تولید می‌شوند به دلیل تقاضای کم به فروش نمی‌رسند. چرا که پولی در دست مردم نیست.
این کاهش در قدرت خرید، موجب تغییر الگوی مصرفی مردم می‌شود. به این ترتیب مردم تمایل کمتری برای مصرف دارند. پس از یک طرف رکود داریم و از سمت دیگر تورم. این چرخه‌ی معیوبی است که در رکود تورمی می‌تواند تیشه به ریشه‌های اقتصاد یک جامعه بزند.
عوامل بروز رکود تورمی چیست؟
رکود تورمی مسئله‌ایست که برخی معتقدند در پی عوامل اقتصادی رخ می‌دهد. ویژگی‌های هر اقتصاد، سیاست‌های پولی و مالی که به کار گرفته می‌شوند، ساختار بودجه‌بندی، کشش‌پذیری سرمایه‌گذاری در برابر نرخ بهره و الگوهای مصرف همگی در این مسئله اثرگذارند. بارها مشاهده شده است که برخی از عوامل در یک کشور منجر به رکود تورمی شده‌اند ولی در کشور دیگر باعث اتمام این وضعیت شده‌اند.
برخی از اقتصاددانان نیز عوامل دیگری را در بروز این مسئله دخیل می‌دانند. آن‌ها معتقدند مسائل سیاسی- اجتماعی می‌تواند به رکود تورمی دامن بزند. افزایش هزینه تولید از دید این گروه، عامل اصلی رکود تورمی است. این مسئله هم بنا به دلایل اقتصادی رخ می‌دهد و هم دلایل سیاسی. زمانی که مدیران و مسئولان به صورت پیاپی تغییر می‌کنند و تصمیم‌ها به درستی اتخاذ نمی‌شوند، افزایش هزینه تولید امری بدیهی است. این مسئله سردرگمی مدیران شرکت را در پی دارد. هم‌چنین زمانی که پروژه‌های شرکتی بیش از حد طول می‌کشند، بروز رکود تورمی مسئله‌ای است که دیر یا زود اتفاق می‌افتد.
معمولا کشورهایی که بیشترین درآمد آن‌ها مانند ایران، به صادرات نفت مربوط است، با رکود تورمی مواجه می‌شوند. اما چگونه چنین مسئله‌ای اتفاق می‌افتد؟ صادرات فراوان نفت و گاز درآمد بالایی را برای کشورها رقم می‌زند. به این ترتیب میزان تقاضا نیز افزایش پیدا می‌کند. تقاضا به اندازه‌ای بالا می‌رود که برای پاسخ‌گویی به آن باید به واردات کالاهای خارجی روی آورد. در نتیجه این امر تولید داخلی کم و بیکاری زیاد می‌شود. با توجه به همین مسئله می‌توان دریافت که منابع طبیعی چگونه می‌تواند منجر به چنین اتفاق نامطلوبی شوند. راه‌حل مقابله با این شرایط، کاهش وابستگی اقتصادی به منابع طبیعی هم‌چون نفت و گاز است.
رکود تورمی در ایران و تاثیر تحریم‌ها
در کشور ما نیز، شرایط به همین صورت است. ایران مدت‌های مدیدی یکی از قطب‌های صادرکننده منابع نفت و گاز بوده است. در این سال‌ها، بالا رفتن قیمت نفت پول فراوانی را به دولت تزریق کرده است. همین امر موجب خرج کردن سریع پول شده و دولت حجم پول در گردش را در جامعه افزایش داده است. افزایش قیمت نفت، ارائه وام‌های ارزان را از جانب دولت به همراه داشت. هم‌چنین با ایجاد طرحی نظیر مسکن مهر، فرصت‌های شغلی زیادی فراهم شد. در نتیجه پول زیادی وارد جامعه شد. با افزایش تقاضا، به منظور برقراری توازن میان عرضه و تقاضا، واردات پررنگ‌تر از گذشته شد. در نتیجه به جای تولیدکنندگان داخلی، شاهد افزایش دلالان بودیم. وام‌هایی که دولت ارائه می‌داد به دلالان کمک می‌کرد تا امورات خود را راحت‌تر انجام دهند. در چنین شرایطی طبیعی است که کارآفرینان، عطای ماندن در کشور را به لقای آن بخشیدند.
بهترین راه‌کارهای سرمایه‌گذاری در دوران تورم چیست؟
در بخش‌های پیشین توضیح دادیم که بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری در دوران رکود اقتصادی چیست. حال می‌خواهیم به گزینه‌های ممکن برای سرمایه‌گذاری در دوران تورم نیز نگاهی کوتاه داشته باشیم. همین ابتدا این را بدانید که سرمایه‌گذاری در این شرایط با ریسک بالاتری همراه است. پس لازم است در این مسیر از افراد متخصص و متبحر کمک بگیرید.
بهر‌ه‌برداری سود سرمایه‌گذاری‌های پیشین
اگر در دوران رکود اقتصادی به فکر سرمایه‌گذاری بوده‌اید، در دوران تورم می‌توانید حاصل آن را ببینید. البته همان‌گونه که پیش‌تر هم به آن اشاره کردیم، لازمه این مسئله صبوری است و نمی‌توان در کوتاه‌مدت انتظار بازدهی داشت.
سرمایه‌گذاری در زمان مناسب
در زمان تورم باید به نقطه ورود خود به بازارهای مالی دقت کنید؛ یعنی زمانی که میانگین قیمت‌ها هنوز جای رشد دارد. مثلا در شرایطی که قیمت مسکن به بالاترین میزان خود رسیده است، بدیهی است که موقعیت مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیست. چرا که سرمایه‌گذاری در این شرایط می‌تواند موجب ضرر و زیان شود.
ورود به بازار سرمایه
پیش‌تر گفتیم که در دوران رکود می‌توان سهام برخی از شرکت‌های خاص را خریداری کرد. اما در دوران رونق اقتصادی بهتر است صنایعی را مدنظر قرار دهید که در پی رونق اقتصاد کلان، سودآوری بیشتری خواهند داشت. رونق اقتصادی می‌تواند به دلایل متعددی از جمله لغو تحریم‌ها رخ دهد. با توجه به این مسئله می‌توانید به سراغ صنایعی بروید که رونق اقتصادی روی آن‌ها اثر بیشتری دارد. به این ترتیب با سرمایه‌گذاری در این صنایع در دوران رونق اقتصادی می‌توان به سودآوری دست پیدا کرد. مجددا به این مسئله دقت کنید که مهم است که نقطه ورود خود را به درستی تشخیص دهید.
ورود محتاطانه به بازار مسکن، سکه و ارز
سرمایه‌گذاری در بازارهای مسکن، سکه و ارز، نقدینگی بیشتری را می‌طلبد. به همین دلیل لازم است که دست‌به‌عصاتر حرکت کنید. بهترین سرمایه‌گذاری در دوران تورم به وضعیت و ثبات اقتصاد کلان بستگی دارد. هم‌چنین پیش‌بینی آینده نیز در این میان موثر است. درک شرایط تورمی و پیش‌بینی خروج از این وضعیت یک نکته کلیدی است که می‌تواند در امر سرمایه‌گذاری به شما کمک کند.
جمع‌بندی
در شرایطی که رشد اقتصاد طی چند دوره منفی می‌شود، تولیدات داخلی و قیمت کالاها کاهش پیدا می‌کند، عرضه و تقاضا هم‌خوانی ندارند و به طور کلی اقتصاد در بحران به سر میبرد، شاهد رکود اقتصادی هستیم. کاهش میزان عرضه و تقاضا، نوسان‌های نرخ ارز، دریافت وام در شرایط رونق اقتصادی، احساس و هیجان از عواملی هستند که به ایجاد رکود دامن می‌زنند. البته در همین حال هم می‌توان دست به سرمایه‌گذاری زد. در دوران رکود اقتصادی، می‌توان با خرید اوراق بهاداری که اکنون قیمت آن‌ها بسیار کاهش پیدا کرده، چشم‌اندازی به دوران پس از رکود داشت. دورانی که قیمت همین اوراق بهادار بیشتر خواهد شد و صاحبان این اوراق از این رشد قیمت به سود خواهند رسید. هم‌چنین با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت، مسکن، سکه، و حتی به کمک سود بانکی هم می‌توان به سودآوری در این دوران امیدوار بود.
اما در شرایطی که رکود بر جامعه حاکم است، ممکن است شاهد بروز تورم نیز باشیم. در این صورت با پدیده‌ای سروکار خواهیم داشت که به رکود تورمی معروف است. کشورهایی که صادرات آن‌ها به منابعی هم‌چون نفت و گاز وابسته هستند، بیشتر با چنین پدیده‌ای مواجه می‌شوند. مشکل بزرگ در این میان از جایی آغاز می‌شود که دولت‌مردان می‌خواهند سیاست‌هایی را برای جلوگیری از این رکود به‌کار گیرند. اما اقداماتی که موجب از بین رفتن رکود می‌شود، به افزایش تورم دامن می‌زند. در سمت دیگر هم سیاست‌هایی که با تورم مقابله می‌کنند، به افزایش رکود می‌انجامند. در نتیجه برون‌رفت از این شرایط، نیازمند راه‌کارهای تخصصی‌تر است تا بتوان کشور را از این بحران خارج کرد.
