هوش مالی چیست؟ عیار افراد در مدیریت امور مالی و چالش‌های آن
ممکن است اطراف‌تان آدم‌هایی باشند که چیزهای عجیبی از موقعیت‌سنجی‌شان می‌گویند و به آن افتخار می‌کنند. مثلا یکی می‌گوید من فلان سال چند متر زمین خریدم و دو سال بعد ارزش زمینم ۲۰ برابر شد. یا مثلا یکی دیگر می‌گوید پنج میلیون در بورس سرمایه‌گذاری کردم و ۱۰۰ میلیون سود کردم. آن‌ها به هوش مالی یا اقتصادی‌شان می‌نازند. اما اصلا هوش مالی چیست و چه معنایی دارد؟ آیا هر کجا سود کردیم نشان از هوش مالی بالای ما دارد؟ آیا آدمی که در دوران رونق بورس توانسته سود خوبی بگیرد، در بازار خرسی هم عملکرد قابل قبولی داشته؟ شاید برخی از افراد تنها شانس آورده باشند و در ادامه نتوانسته باشند درآمدشان را حفظ کنند. در این مقاله از توان تحلیل، به مولفه‌های هوش مالی و راه‌های افزایش آن می‌بپردازیم. در پایان می‌توانیم تخمین بزنیم که آیا به لحاظ مالی هوشمندیم یا نیاز به تمرین و یادگیری داریم.
فهرست مطالب این مقاله با دسترسی سریع
- هوش مالی یا Financial IQ چیست؟
- اهمیت هوش مالی در زندگی افراد
- راه‌های افزایش و تقویت هوش مالی
- معرفی چند بازی برای پرورش هوش مالی
- جمع‌بندی
- سوالات متداول با پاسخ‌های کوتاه
هوش مالی یا Financial IQ چیست؟
هیچ‌کس دوست ندارد پولی را که در اختیار دارد به آسانی از دست بدهد. پس لازم است موقعیت‌های سرمایه‌گذاری را بسنجد و روی بهترین‌شان تمرکز کند. زمانی که بازخورد خوبی از این سرمایه‌گذاری حاصل می‌شود، می‌توان دریافت که هوش مالی سرمایه‌گذار بالا بوده است. چرا؟ چون توانسته است پولش را به کار بگیرد و آن را افزایش دهد.
موقعیت‌سنجی کاری نیست که هر کسی از عهده‌ی آن برآید. این کار نیازمند دانش و تجربه است. یعنی با آموزش می‌توان آن را تقویت کرد و کسی مادرزاد با هوش مالی بالا به دنیا نمی‌آید!
هوش مالی همان چیزی است که با نام شم اقتصادی هم از آن یاد می‌شود. اگر بخواهیم این اصطلاح را تعریف کنیم می‌توانیم که بگوییم تصمیم‌ها یا اقدامات موثر برای مدیریت مالی صحیح‌تر و کارآمدتر، هوش مالی نام دارد. این همان تعریفی است که رابرت کیوساکی، نویسنده‌ی کتاب «پدر پولدار، پدر بی‌پول» ارائه کرده است. البته ممکن است تعاریف هرکس متفاوت باشد ولی کلیت امر همین است که بیان کردیم.
تصمیم‌هایی که در موقعیت‌های مختلف می‌گیریم، روی زندگی ما اثر می‌گذارند. همه‌مان کم و بیش چالش‌های مالی مختلفی را تجربه کرده‌ایم. گاهی از آن‌ها سربلند بیرون آمده‌ایم و گاهی نه. کسی که هوش مالی بالایی داشته باشد، اتفاقا به این مشکلات به چشم فرصت نگاه می‌کند.
رابرت کیوساکی عقیده دارد این دقیقا همان نکته‌ای است که افراد پولدار را از افراد فقیر متمایز می‌کند. چرا که پولدارها در گرفت‌وگیرهای مالی، می‌توانند بهتر تصمیم را بگیرند و از این شرایط به نفع خودشان استفاده کنند. آن‌ها یاد گرفته‌اند که چطور مشکلات‌شان را مدیریت کنند و تهدیدها را به فرصت تبدیل کنند. اما افراد فقیر معمولا چنین توانایی‌هایی را ندارند و فقر آن‌ها مدام بیشتر و بیشتر می‌شود. اگر بدانیم چه‌موقع باید پول‌مان را خرج کنیم یا چه موقع باید پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری کنیم، می‌توانیم ادعا کنیم هوش مالی بالایی داریم.
مولفه‌های هوش مالی چیست؟
شما در مورد خودتان چطور فکر می‌کنید؟ آیا هوش مالی بالایی دارید و تا به خاک دست می‌زنید، طلا می‌شود؟ یا در طبقه‌ی افرادی با هوش مالی متوسط یا پایین قرار دارید و در امور مالی همیشه ضعیف عمل کرده‌اید؟ اگر مولفه‌های هوش مالی را بررسی کنیم، بهتر می‌توانیم خودمان را در این زمینه تخمین بزنیم. شاید این موارد از دید افراد مختلف متفاوت باشد. پس ما برای این‌که به یک اتفاق نظر برسیم، به حرفهای کیوساکی گوش می‌کنیم که چند پیراهن بیشتر از ما پاره کرده است. از دید کیوساکی، مولفه‌های هوش مالی پنج مورد است. این موارد اگر تقویت شوند به افزایش هوش مالی منجر خواهند شد. در ادامه این پنج مولفه‌ی هوش مالی را شرح خواهیم داد.
سواد مالی و افزودن اطلاعات در این زمینه، منجر به تصمیم‌گیری‌های بهتر خواهد شد. تصمیم‌گیری‌های بهتر مساوی است با پس‌انداز و درآمد بیشتر.
درآمد بیشتر
در وهله‌ی نخست کسی که درآمد بالایی دارد، از افرادی که در رده‌های پایین‌تر از خودش قرار دارند، جلوتر است. پس او هوش مالی بیشتری دارد که توانسته پول بیشتری به دست آورد. پول درآوردن و کسب درآمد اولین معیار مهمی است که نشان می‌دهد آیا شما هوش مالی بالایی دارید یا نه. به نظر شما کسی که بعد از سی سال کار کردن هنوز درجا می‌زند و چیزی به جز بدهی و دفترچه‌های قسط ندارد، آیا هوش مالی بالایی دارد؟ البته پرواضح است که صرفا نمی‌توان با همین یک فاکتور افراد را از نظر هوش مالی دسته‌بندی کرد.
در نظر داشته باشید که کسب درآمد بیشتر به معنای آن نیست که به سختی و از صبح تا شب کار کنید. اگر این‌طور ادامه دهید از پا می‌افتید و نمی‌توانید از پول‌تان استفاده کنید. به جای سخت کار کردن باید هوشمندانه کار کنید. قبل از این‌که چیزی بخرید روی «خواستن» آن تاکید و اصرار نکنید. ریسک‌های مالی محاسبه‌شده را قبول کنید. اهداف مالی را در سرتان پرورش دهید. نگذارید پول برای زندگی شما تعیین تکلیف کند بلکه شما برای پول خط‌ونشان بکشید و اختیار آن را به دست بگیرید. اگر فرصت سرمایه‌گذاری خوبی به دست آوردید تردید نکنید. وقتی جوانب احتیاط را رعایت کنید، رفته‌رفته راه و چاه را خواهید آموخت.
فقرا و طبقه‌ی متوسط جامعه برای به دست آوردن پول کار می‌کنند. ثروت‌مندان برای پول کار نمی‌کنند. این پول است که برای آن‌ها کار می‌کند.
رابرت کیوساکی
حفظ پول
چه فایده دارد اگر درآمدتان را بالا ببرید ولی نتوانید آن را حفظ کنید؟ کسی که هوش مالی بالایی دارد، نمی‌گذارد درآمد و سرمایه‌اش بیخود و بی‌جهت از دست برود و آن را حفظ می‌کند. اقدام مهم پس از کسب درآمد این است که آن را حفظ کنید. افراد زیادی وجود دارند که بلدند پول به دست آورند، ولی بلد نیستند که آن را حفظ کنند. اگر نمی‌توانید به خوبی از پول خود نگهداری کنید، باید فکری به حال خودتان کنید. ببینید ایراد کارتان کجاست. تا ابد نمی‌توانید این‌گونه پیش بروید. شاید دارید بیهوده هزینه می‌کنید. شاید چیزهایی می‌خرید که واقعا به دردتان نمی‌خورد و فقط از روی هیجان یا احساسات آن‌ها را خریده‌اید. پس علل مشکل‌تان را ریشه‌یابی کنید.
دانش و اطلاعات مالی
مگر می‌شود کسی که هیچ تلاشی برای افزایش اطلاعات و آگاهی خود نمی‌کند، ادعای داشتن هوش مالی کند؟ معلوم است که نه. چرا که اگر چنین بود، اکنون ثروتی بسیار بیشتر از دارایی فعلی‌اش داشت. کسی که سال‌هاست در عرصه‌های مالی فعالیت دارد و به اصطلاح چم و خم بازار را یاد گرفته است، بسیاری از مسائل را بهتر از افراد دیگر می‌داند. این فرد می‌تواند از موقعیت‌هایی پول خلق کند که ممکن است به فکر ما نرسد. هیچ‌گاه دیده نشده کسی از افزایش دانش و آگاهی ضرر کرده باشد. کتاب‌های بسیاری در این زمینه منتشر شده‌اند که می‌توانند راه‌گشا باشند. مقالات و نوشته‌های آموزشی نیز در اینترنت قابل دسترسی هستند. پس از اطمینان از صحت منابع می‌توانید که آن‌ها را مطالعه کنید. با دانش‌تان پلی خواهید ساخت به سوی موفقیت‌های بیشتر.
بودجه‌بندی
ممکن است درآمد داشته باشید ولی دخل‌وخرج‌تان با هم نخواند. این مشکل بسیاری از افرادی است که هوش مالی متوسط یا پایینی دارند. شما دو راه حل پیش رو دارید. یا باید درآمدتان را افزایش دهید. یا باید هزینه‌های خود را کم کنید. که البته گزینه‌ی اول بهتر و منطقی‌تر به نظر می‌رسد. چرا که در بلندمدت و با گذشت زمان هزینه‌ها ناخواسته بالا میروند. در شرایط بحرانی نیازی به آن نیست که خرج‌های خود را بیش از حد کم کنید. بلکه مهم است در مخارج خود اولویت‌ها را به درستی تشخیص دهید و بر مبنای آن عمل کنید. در این صورت در دسته‌ی افرادی با هوش مالی بالا طبقه‌بندی می‌شوید.
کار کردن دلایلی دارد. یکی از مهم‌ترین دلایلش بهبود کیفیت زندگی است. اگر پول زیادی به دست آورید ولی نتوانید تعادلی میان دارایی و بدهی ایجاد کنید، زندگی باکیفیتی هم نخواهید داشت. مهم است تفاوت این دو مفهوم را بدانیم. دارایی تمام پولی است که در اختیار دارید و به دست آورده‌اید. بدهی تمام امور و مسائلی است که باعث می‌شود تا دارایی از دست‌تان برود. مثلا ممکن است گمان کنید که خانه یک دارایی است. اما اگر وام مسکن می‌پردازید، این خانه در واقع بدهی شما محسوب می‌شود. پس باید بدانید دارایی‌های‌تان کدام است و بدهی‌ها چیستند. به این ترتیب برقراری تعادل میان این دو کفه‌ی ترازو آسان‌تر خواهد بود.
اهرم‌سازی و تقویت پول
این فاکتور به استفاده از پول برای بیشتر شدن پول اشاره دارد. اگر فکر می‌کنید هرچه بیشتر پس‌انداز کنید پولدارتر می‌شوید باید بدانید که با این طرز تفکر نه تنها ثروت‌تان افزایش پیدا نمی‌کند، بلکه تورم بلایی دردناک سرتان می‌آورد. پس بهترین کار آن است که مازاد پول‌تان را طوری به کار بگیرید که بیشتر شود. کسی که هوش مالی بالا دارد بلد است چطور این کار را انجام دهد. او به سراغ سرمایه‌گذاری‌هایی می‌رود که می‌داند قدرت کنترل‌شان را دارد. اما کسی که نمی‌داند چطور باید سرمایه‌گذاری کند، اصل سرمایه را نیز از دست می‌دهد. پس سرمایه‌گذاری شما همان‌قدر که می‌تواند ثروت‌تان را چندین برابر کند، می‌تواند آن را چند برابر کمتر هم بکند. این ویژگی همان اهرم‌سازی است و تفاوت میان افرادی با هوش مالی مختلف را نشان می‌دهد.
باید بتوانید سرمایه‌گذاری‌های خوبی انجام دهید. این مسئله به‌ویژه برای دوران بازنشستگی بسیار مهم است. زمانی که پشتوانه‌ای دارید، زندگی بهتری خواهید داشت. کلید موفقیت در این مسیر همان کنترل کردن است. البته نمی‌توانید همه‌چیز را ۱۰۰ درصد کنترل کنید. اما مثلا وقتی می‌خواهید سهام بخرید، بهترین کار آن است که در مورد صنعت مذکور و روند آن تحقیق کنید، اخبار را دنبال کنید، اهداف مالی داشته باشید. باید به اهداف خود پایبند باشید اما فراموش نکنید با تغییر شرایط می‌توانید که تغییراتی در اهداف خود ایجاد کنید. انعطاف‌پذیر بودن نشان از هوش مالی بالای افراد دارد که منجر به سودآوری می‌شود.
اهمیت هوش مالی در زندگی افراد
اگر بگوییم هوش مالی است که می‌تواند فقیر بودن یا ثروت‌مند شدن افراد را تعیین کند، حرف بی‌راهی نزده‌ایم. خودتان کلاه‌تان را قاضی کنید. فرض کنید دو نفر یک مشکل مالی مشابه دارند و هر دو به لحاظ مالی در مضیقه هستند. یکی‌شان زانوی غم بغل می‌گیرد و مدام از زمین و زمان می‌نالد. او فکر می‌کند تمام بدبختی‌های عالم فقط برای اوست. پس در مشکلات مالی‌اش بیشتر و بیشتر غرق می‌شود. این وسط ممکن است حتی از قبل هم کمتر پول خرج کند و زندگی‌اش را دشوارتر از قبل پیش ببرد.
اما نفر دوم چه می‌کند؟ این آدم هم از شرایط موجود راضی نیست. ولی تلاش می‌کند از این بحران رها شود. او با تکیه بر هوش مالی بالایش می‌تواند موقعیت‌سنجی کند و با چند تصمیم درست، کاری کند که ورق بختش برگردد. اهمیت هوش مالی واقعا همین‌قدر پررنگ است.
اگر هوش مالی را یک هنر بدانیم، کسی که هوش مالی بالایی دارد حقیقتا هنرمند است. هنرش هم این است که می‌تواند از بدترین موقعیت‌هایی که در زندگی‌اش پیش می‌آید، بهترین استفاده را بکند و راه‌های تازه‌ای را کشف کند.
ممکن است دوستی داشته باشید که پس از چند سال وضع مالی‌اش خیلی بهتر شده باشد. احتمال دارد در لحظه‌ی اول پیش خودتان بگویید فلانی شانس آورد. اما اگر شانس آورده باشد، ثروت و درآمدش تنها به یک برهه‌ی خاص محدود می‌شود. در حالی که دوام و پایداری او نشان می‌دهد که این آدم طی این سال‌ها هوش مالی خود را افزایش داده است که توانسته چنین موفق شود. آن‌چه از او یک فرد موفق و ثروت‌مند ساخته است، شم بالای اقتصادی اوست که به او می‌گوید کجا و کی هزینه کند، کجا و کی سرمایه‌گذاری کند، کجا و کی پس‌انداز کند و حتی کجا و کی ریسک کند.
راه‌های افزایش و تقویت هوش مالی
افرادی که هوش مالی خود را افزایش می‌دهند، از این طریق همیشه دریچه‌های جدیدی را مقابل خود می‌گشایند. هوش مالی چیزی نیست که از ابتدا در شما وجود داشته باشد. هرچند برخی از افراد ذاتا شم اقتصادی دارند. اما به طور کلی روش‌هایی وجود دارد که هر کسی می‌تواند هوش مالی خود را افزایش دهد. اگر یک نفر دیگر توانسته این کار را بکند، شما چرا نتوانید؟ این عرصه سراسر رقابت است پس اگر درجا بزنید، چیزی نصیب‌تان نخواهد شد. به نظرتان موثرترین راهکار افزایش هوش مالی چیست؟ چند مورد از این راه‌کارها را در ادامه مرور می‌کنیم. توجه کنید که این موارد ترتیب خاصی ندارند و همگی می‌توانند کارساز باشند.
پس‌انداز: منجی روزهای دشوارتان را بشناسید!
بهتر است هر ماه بخشی از درآمد خود را پس‌انداز کنید. به این ترتیب می‌توانید هزینه‌های ناخواسته و غیرضروری را هم مدیریت کنید. اما این به معنای آن نیست که هرچه به دست می‌آورید را پس‌انداز کنید. دقت کنید تنها بخشی از پول را کنار بگذارید و با بقیه‌ی پول‌تان زندگی را بگذرانید. در این حالت یک صندوق ذخیره خواهید داشت برای مواقع اضطراری. پس از مدتی با مبلغی که پس‌انداز کرده‌اید می‌توانید به اهداف کوتاه‌مدت یا بلندمدت خود برسید. این عادت را تکرار کنید. خواهید دید که چطور به افزایش هوش مالی‌تان کمک می‌کند.
برنامه‌ریزی: با چشم باز حرکت کنید
اگر بخواهید بدون هدف پیش بروید، هرگز نمی‌توانید موفق شوید. چرا که هیچ چشم‌اندازی ندارید. در این صورت اصلا نمی‌توانید بفهمید که آیا پیشرفت کرده‌اید یا نه. اما وقتی برنامه‌ریزی می‌کنید، می‌توانید کنترل بهتری روی امور داشته باشید. افرادی که هوش مالی بالایی دارند، برنامه‌ریزهای دقیقی هستند. آن‌ها به برنامه‌ریزی‌های خود پایبند هستند. اهداف باید به صورت کوتاه‌مدت و بلندمدت تعیین شوند. وقتی بتوانید به اهداف خود دست پیدا کنید، تشویق می‌شوید که مسیرتان را ادامه دهید. اگر هم نتوانید به آن‌ها برسید، باید به دنبال رفع نواقص بگردید. این عادت را در خودتان پرورش دهید که می‌تواند در ارتقای هوش مالی بسیار کمک‌کننده باشد.
ارزیابی هزینه‌ها: دخل و خرج‌تان را یکی کنید
گاهی مواقع آدم به خودش می‌آید و می‌بینید هیچ پولی در دست‌وبالش نمانده است. اما این پول‌ها کجا میروند؟ باید به صورت جدی این مسئله را برطرف کنید. لازم است هزینه‌های خود را برآورد کنید تا بتوانید این مشکل را ریشه‌یابی کنید. این مسئله در واقع همان مدیریت مالی است. امری که می‌تواند عیار هوش مالی شما را مشخص کند. بهتر است مخارج خود را در دفترچه‌ای بنویسید و به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه آن‌ها را بررسی کنید. به این ترتیب دید بهتری نسبت به هزینه‌ها خواهید داشت و می‌توانید موارد اضافی را از فهرست‌تان پاک کنید.
بهبود نگرش و طرز تفکر: چشم‌ها را باید شست
باید بتوانید چارچوب فکری خود را تغییر دهید. قرار نیست صبح تا شب کار کنید تا پول بیشتری به دست آورید. این ویژگی یک فرد با هوش مالی بالا نیست. کسب درآمد بیشتر در شرایطی می‌تواند شم اقتصادی شما را نشان دهد که بتوانید تعادل خوبی را در زندگی خود برقرار کنید. متاسفانه برخی فکر می‌کنند هوش مالی یعنی بدون این که تلاش کنند پول زیادی به دست آورند. اما کسی موفق خواهد شد که بتواند مشکلاتش را برطرف و مسیر کسب درآمدش را هموار کند. پس یکی از مهم‌ترین مواردی که به افزایش هوش مالی کمک می‌کند، تصفیه و سلامت دیدگاه است. با ترکیبی از عواملی که در این مطلب می‌خوانید می‌توانید نگرشی بهتر نسبت به مسائل و اهداف خود داشته باشید.
وضعیت بازار بورس ایران را در نظر بگیرید؛ اوایل سال ۱۳۹۹ بازار بسیار پررونق بود. اما پس از مدتی خون به پا شد و بازار طی روزهای متوالی قرمز بود. کسانی که هوش مالی بالایی داشتند حتی در این شرایط نیز، با اقدامات درست، جلوی ضررهای بیشتر را گرفتند.
پس هوش مالی همیشه به معنای کسب سود بیشتر نیست. بلکه اتخاذ تصمیم درست در چالش‌های پیش رو، رکن اساسی آن است.
خریدهای برنامه‌ریزی شده: نگذارید هیجانات و احساسات خرج روی دست‌تان بگذارند
ممکن است خواسته‌های زیادی داشته باشید. اما سعی کنید تمام آن‌ها را بدون برنامه و به صورت یک‌جا خرید نکنید. سعی کنید از خریدهای ناگهانی و هیجانی پرهیز کنید. بهترین کار آن است که برای خریدهای خود برنامه‌ریزی کنید و پس از تامین هزینه اقدام به خرید کنید. اگر هوش مالی بالایی داشته باشید، می‌توانید صبر کنید و با پس‌اندازتان ملزومات را خریداری کنید. این یک راهکار خوب برای افزایش هوش مالی است. نظر شما چیست؟
سرمایه‌گذاری: پول‌تان را به کار بیندازید
پیش‌تر از پس‌انداز حرف زدیم و گفتیم که این کار چه عادت خوبی است. اما از طریق سرمایه‌گذاری است که می‌توانید پس‌اندازتان را چندبرابر کنید. با این روش می‌توانید پول خود را اهرم کنید. پس حتما این کار را در برنامه‌های خود بگنجانید. می‌توانید در بازار سهام، املاک، ارزهای خارجی یا ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کنید. فقط یادتان باشد این سرمایه‌گذاری به گونه‌ای باشد که از کنترل شما خارج نشود. زمانی که کاملا از جوانب مختلف سرمایه‌گذاری آگاه شدید، می‌توانید کارتان را شروع کنید. بازدهی خوب و ثابت داشتن باعث می‌شود به مرور زمان بتوانید تصمیم‌های بهتری بگیرید و بر هوش مالی خود بیفزایید.
بیشتر بخوانید
توجه به ارزش خالص دارایی: فقط به درآمدتان نگاه نکنید
وقتی بدانید چقدر درآمد دارید می‌توانید برنامه‌ریزی کنید. اما این کافی نیست. مهم‌تر از آن این است که ارزش خالص درآمدتان را بدانید تا بتوانید تصویری واضح‌تر نسبت به امور مالی خود داشته باشید. تنها با دانستن درآمد نمی‌توان ارزش واقعی آن را دانست. بلکه باید بدهی‌های خود را از درآمد و دارایی‌تان کم کنید تا بتوانید به ارزش خالص آن پی ببرید. بدهی‌ها همان قبوض، اقساط وام و سایر هزینه‌ها هستند. اگر می‌بینید پس از حساب و کتاب و کسر بدهی از دارایی عدد به‌دست‌آمده منفی است، باید به فکر بیفتید و ساختار مالی‌تان را تغییر دهید. بررسی مستمر خالص دارایی یکی از عادات مهمی است که افراد موفق و ثروت‌مند آن را در دستور کار خود قرار می‌دهند.
محدود کردن کارت‌های اعتباری :در باتلاق اعتبارات فرو نروید
کارت‌های اعتباری می‌توانند که در ایجاد اعتبار شما نقش مهمی داشته باشد. اما زمانی که پای پول خرج کردن وسط می‌آید، سعی کنید تعداد کارت‌های خود را محدود کنید. معمولا کارت‌های اعتباری بیشتر، خریدهای زیادتری را هم به دنبال دارد و خریدار چندان متوجه نمی‌شود که چقدر خرید کرده است. اما در انتها که صورت‌حساب صادر می‌شود، آن موقع می‌توان فهمید که کارت اعتباری چطور می‌تواند که تمام درآمد را ببلعد و خرج بتراشد. همین امر دوباره نشان می‌دهد رعایت اعتدال و برقراری توازن در مسائل مالی تا چه اندازه می‌تواند که در موفقیت افراد در امور مالی موثر باشد.
گرفتن وام تنها در شرایط اضطراری: روی پای خودتان بایستید
نباید گمان کنید برای هر موضوعی بهتر است وام بگیرید. اصلا این‌طور نیست. تعداد دفعات وام گرفتن را محدود کنید. اکنون در دنیا دیده می‌شود که افراد وام می‌گیرند تا کالاهای لوکس و گران بخرند. اگر شما هم بخواهید این کار را بکنید، باید دور پس‌انداز کردن و حفاظت از پول و برنامه‌ریزی را خط بکشید. وام گرفتن یک راه‌حل خوب است اما در مواقع ضروری. آن هم به شرطی که با درآمدتان بتوانید از پس اقساط آن برآیید.
مطالعه: کتاب دوست شماست
قرار نیست همیشه خودتان همه‌چیز را تجربه کنید. چرا که بعضی از مواقع باید بهای سنگینی بدهید تا چیزی یاد بگیرید. پس کتاب بخوانید و از تجربیات دیگران استفاده کنید. به این شکل می‌توانید به لحاظ زمانی هم جلو بیفتید و ذهن‌تان آماده‌ی شرایط مختلف خواهد بود. چند نمونه از کتاب‌های مهم و کاربردی در این زمینه عبارت‌اند از:
- پدر پولدار پدر بی‌پول/ Rich Dad Poor Dad (رابرت کیوساکی/ Robert Kiyosaki)
- یک زندگی مالی دست‌وپا کنید: امور مالی شخصی در دهه‌های سوم و چهارم و زندگی/ Get a Financial Life: Personal Finance in Your Twenties and Thirties (بث کوبلینر/ Beth Kobliner)
- میلیونر اتوماتیک/ Automatic Millionaire (دیوید باخ/ David Bach)
- پول و دگرگونی/ The Total Money Makeover (دیو رمزی/ Dave Ramsey)
این کتاب‌ها می‌توانند ضریب هوش مالی را افزایش دهند. هم‌چنین با خواندن این کتاب‌ها می‌توان تردیدهای مرتبط با مسائل مالی را تا حد مطلوبی برطرف کرد. منابع و کتاب‌های دیگری هم در این زمینه منتشر شده‌اند که قابل دسترسی هستند. می‌توانید مقالات آموزشی را نیز در اینترنت جستجو و مطالعه کنید.
مثل آدم‌های موفق فکر کنید
آن‌ها که موفق‌اند معمولا الگوهای ذهنی ثابتی دارند. این افراد در تلاش‌اند با کمترین سرمایه‌ی اولیه، بیشترین بازخورد را بگیرند. یکی از رموز موفقیت آن‌ها این است که می‌دانند چطور از سرمایه‌ی دیگران در راستای افزایش ثروت خودشان استفاده کنند. نمونه‌ای از چنین مشارکت‌هایی را می‌توان در ادغام شرکت‌ها یا برونسپاری (مثلا برونسپاری یک قطعه از یک دستگاه در خارج از آن کارخانه) مشاهده کرد.
افزایش منابع درآمد: مازاد بودجه برابر است با ثروت بیشتر
باید تلاش کنید فاصله‌ی میان درآمد و بدهی‌ها را افزایش دهید. یکی از روش‌هایی که می‌توانید این کار را انجام دهید، دست‌وپا کردن یک شغل دیگر است. تنها به یک شغل اکتفا نکنید و تلاش کنید از منابع متعددی کسب درآمد کنید. به این ترتیب می‌توانید بودجه‌ی مازاد بیشتری به دست آورید. پس از آن می‌توانید این مبلغ را سرمایه‌گذاری کنید و بهتر نتیجه بگیرید. تمام این مسائل به صورت زنجیروار می‌توانند در بهبود و ارتقای هوش مالی بسیار موثر واقع شود.
بیشتر بخوانید
ثبات مالی: امان از بدهی‌هایی که تمامی ندارند
ثبات مالی نشان از هوشمندی اقتصادی است و به شما آرامش خاطر می‌دهد. اگر نتوانید به این مهم دست پیدا کنید، تصمیمات نادرستی خواهید گرفت. داشتن ثبات مالی به آن معناست که بدهی‌ها و اقساط خود را تا حد امکان کم کنید. خواهید دید که این اتفاق چگونه می‌تواند در ادامه اثر مثبتی روی زندگی شما بگذارد. وام‌هایی با بهره‌ی بالا آفتی هستند که می‌توانند به جان دارایی بیفتند. وقتی این اتفاق بیفتد دیگر نمی‌توانید به آسانی برنامه‌ریزی کنید و کنترل امور را از دست می‌دهید. زمانی که یاد بگیرید در کسب درآمد و البته تکرار و تمرین عادات مالی خوب‌تان استمرار داشته باشید، می‌توانید به هوش مالی بالای خود افتخار کنید.
مشاوران مالی و برنامه‌ریزان: چه کسانی بهتر از این افراد؟
ممکن است در مورد مسائل مالی خود هم‌چنان مردد باشید یا برنامه‌ی خاصی نداشته باشید. مشاوران و برنامه‌ریزان مالی در این شرایط می‌توانند شما را کمک کنند. آن‌ها با دانش تخصصی خود می‌توانند شما را در بهبود شرایط مالی‌تان کمک کنند. هم‌چنین این افراد می‌توانند در برنامه‌های مالیاتی نیز به شما کمک کنند تا بتوانید فعالیت‌هایی را انجام دهید که مشمول تخفیف‌های مالیاتی هستند.
مهم آن است که در مورد امور مالی شخصی خودتان دانش‌تان را افزایش دهید. قرار نیست از تمام وقایع اقتصادی در سراسر دنیا مطلع باشید. به کمک منابع تاییدشده و افراد متخصص می‌توانید که اولین گام‌ها را بردارید. اگر کمی صبور باشید و با برنامه و هدف پیش بروید، نتیجه‌ی کارهای خود را خواهید دید.
معرفی چند بازی برای پرورش هوش مالی
اگر کسی به شما بگوید که می‌خواهد از رمز و راز موفقیتش در امور مالی حرف بزند، ممکن است خمیازه‌ای بکشید و با بی‌میلی و از سر اکراه بقیه‌ی حرف‌هایش را بشنوید! چون شاید پیش خودتان فکر کنید قرار است همان حرفهای تکراری را بشنوید. اما برای این که خواب از سرتان بپرد، چند بازی معرفی می‌کنیم که در عین جالب بودن می‌تواند هوش مالی شما را هم افزایش دهد.
Financial Football (فوتبال مالی)
ترکیب فوتبال و مسائل مالی جالب به نظر می‌رسد. این بازی ویدئویی بر اساس مولفه‌های مالی طراحی شده است. چگونه؟ هر مرتبه یک سوال در حوزه‌ی مسائل مالی از بازیکن پرسیده می‌شود که اگر درست جواب دهد، می‌تواند در بازی پیشرفت کند و به مراحل بعد برود. سطح این بازی از مبتدی تا حرفهای است و به چهار وقتِ پنج الی ۱۵ دقیقه‌ای تقسیم می‌شود. این بازی هم به صورت آنلاین انجام می‌شود، هم می‌توانید نسخه‌ی تحت ویندوز آن را دانلود کنید و هم می‌توانید از طریق دانلود نسخه‌ی IOS آن را اجرا و بازی کنید.
Celebrity Calamity (بدبختی یک آدم مشهور)
در این بازی شما در نقش مدیر مالی یک آدم معروف ظاهر می‌شوید. شما با هوش مالی خود باید به یک ستار‌ه‌ی معروف هالیوود کمک کنید تا پول خود را بی‌محابا و بدون برنامه خرج نکند. باید حواس‌تان باشد که هنرپیشه‌ی معروف را بدبخت نکنید! درست است که این فقط یک بازی است ولی شما می‌توانید مهارت‌های بودجه‌بندی را از این طریق و در بستری جذاب و متفاوت به دست آورید. در این بازی یک تابلوی امتیازات وجود دارد که از طریق آن می‌توانید عملکرد بقیه‌ی شرکت‌کنندگان را هم ببینید و خودتان را با آن‌ها مقایسه کنید.
Bite Club (باشگاه نیش/ گزش)
در این بازی شما مسئول یک باشگاه هستید. باشگاهی که مخصوص خون‌آشام‌هاست. در این محیط بامزه در زمینه‌های مدیریت بدهی، پس‌انداز و هزینه‌های آینده مهارت‌هایی را خواهید آموخت. هم‌چنین در نقش صاحب باشگاه باید برای پس‌انداز دوران بازنشستگی‌تان هم تلاش کنید.
The Stock Market Game (بازی بازار سهام)
این بازی توسط انجمن بازارهای مالی و صنعت اوراق بهادار آمریکا ارائه شده است. نهادی که در آموزش سرمایه‌گذاران به صورت تخصصی عمل می‌کند. در این بازی شرکت‌کنندگان به صورت مجازی با سرمایه‌ی اولیه‌ای که در اختیارشان قرار می‌گیرد سرمایه‌گذاری می‌کنند. آن‌ها از این طریق می‌توانند هوش مالی خود را افزایش دهند و با انجام تصمیمات صحیح، سبد خود را مدیریت کنند. این بازی می‌تواند یک آزمون جالب برای تازه‌کاران و افراد کم‌تجربه در بورس باشد که معمولا در آغاز ورود به این بازار سردرگم هستند.
Countdown to Retirement (شمارش معکوس برای بازنشستگی)
شما در این بازی باید به اندازه‌ای پس‌انداز کنید که بتوانید در سنین طلایی عمر خود بهترین شرایط را تجربه کنید. این بازی یک تقلید از زندگی واقعی است که با شروع نخستین شغل در زندگی آغاز می‌شود. هم‌زمان که درآمد بیشتری کسب می‌کنید، چالش‌های متفاوتی را نیز تجربه خواهید کرد. شاید در این بازی چیزهایی یاد بگیرید که در دنیای واقعی هم به دردتان بخورد.
جمع‌بندی
هوش مالی آن‌قدر اهمیت دارد که لازم است با آموزش آن را افزایش دهیم. برای تعریف این اصطلاح می‌توانیم به همان مفهوم هوش در معنای کلی‌اش متوسل شویم. برخی از افراد می‌توانند در مسائل مالی هوشمندی به خرج دهند. آن‌ها بلدند چطور این مسائل را مدیریت کنند و از این طریق به نتایج خوبی برسند. تمامی اقداماتی که در فرایند مدیریت امور مالی دخیل هستند، به هوش مالی دلالت دارند. اگر مدام در سرمایه‌گذاری‌ها و سایر امور مالی خود شکست می‌خورید، باید به دنبال علت آن باشید. آموزش ندیدن و عدم برخورداری از اطلاعات کافی، عدم توانایی در مدیریت سرمایه، عدم برقراری تعادل میان درآمدها و هزینه‌ها و مواردی از این دست همگی می‌توانند دلایل شکست شما باشند.
سوالات متداول با پاسخ‌های کوتاه
توانایی افراد برای مدیریت امور مالی و غلبه بر چالش‌های موجود به منظور کسب درآمد بیشتر، هوش مالی نام دارد.
روش‌های مختلفی برای این کار وجود دارد. مثلا افراد می‌توانند روی این مسائل تمرکز کنند: درست خرج کردن، پس‌انداز کردن، سرمایه‌گذاری با پذیرش ریسک‌های محتمل، مطالعه‌ی بیشتر، کمک گرفتن از مشاوران مالی، پرهیز از دریافت وام‌های متوالی، مطالعه‌ی الگوهای ذهنی افراد ثروت‌مند و موفق، انجام برخی فعالیت‌ها مانند بازی‌های موجود در زمینه‌ی مدیریت امور مالی و توجه به ارزش خالص دارایی.
۱- درآمد بیشتر. ۲- توانایی حفظ پول ۳- به‌دست‌آوردن اطلاعات و افزایش دانش مالی ۴- اهرم کردن پول و کسب سود از این طریق ۵- بودجه‌بندی و ایجاد تعادل و تناسب میان دارایی و بدهی.
بله. با تمرین، آموزش و مطالعه.
