چطور زمان خود را در بورس مدیریت کنیم؟
مدیریت زمان در بورس از آن جهت مهم است که اکنون افراد زیادی در این بازار فعال هستند. در ماه‌های اخیر عده زیادی اقدام به دریافت کد بورسی کرده‌اند و اکنون مشغول سرمایه‌گذاری و دادوستد سهام هستند. بازار بورس برای بسیاری از افراد شغل دوم محسوب می‌شود. افزون بر این، حضور موثر در بازار بورس زمان زیادی می‌طلبد. به این دلیل افراد نمی‌توانند به شغل اول خود برسند و حتی از انجام برخی از فعالیت‌های روزمره خود نیز باز می‌مانند. این مسائل موجب می‌شود که اهمیت مدیریت زمان در بورس را بهتر متوجه شویم. به این ترتیب خواهیم توانست در کنار معاملات و فعالیت‌های بورسی، امور دیگر خود را به شیوه‌ای متعادل انجام دهیم و پیش ببریم.
راهکارهای مدیریت زمان در بورس
در اینجا قصد داریم هفت راهکار مهم را به منظور مدیریت زمان در بورس معرفی کنیم.
راهکار اول: شغل خود را حفظ کنید
فرض کنید شخصی شغلی دارد و ماهانه ۵ میلیون تومان حقوق دریافت می‌کند. در نظر بگیرید که این شخص در زمستان سال ۱۳۹۸، سرمایه‌ای بالغ بر ۳۰ میلیون تومان را وارد بازار کرده و سرمایه او طی مدت کوتاهی پنج برابر شده است. با هر مثبت پنجی که در سهم اتفاق می‌افتد، ۷.۵ میلیون تومان به سرمایه این فرد اضافه می‌شود. این شخص روزی تصمیم می‌گیرد که از شغلش استعفا دهد. دلیلیش هم این است که با یک روز فعالیت در بورس می‌تواند مبلغی بیشتر از حقوق یک ماهش را به دست آورد.
در پاسخ به حرکت این فرد چه باید گفت؟ طبیعتا بازار بورس همیشه این‌گونه نخواهد ماند. روزهایی نیز وجود خواهند داشت که به جای مثبت پنج، سهم‌ها در منفی پنج معامله خواهند شد. در آن صورت حتی نمی‌توان برای مخارج روزانه نیز سهمی را نقد کرد.
بررسی یک فرمول در خصوص مدیریت زمان در بورس
بیایید با هم به این فرمول نگاهی بیندازیم.
محاسبه ارزش ریالی شغل
P/E بازار × ۱۲ × حقوق ماهانه = ارزش ریالی شغل
این فرمول چه چیزی را بیان می‌کند؟ این‌طور در نظر بگیرید که ۱۰۰ سهم ۲۰۰ تومانی خریده‌اید. حال قیمت هر سهم ۲۰ هزار تومان شده است. تا کنون سود خوبی کسب کرده‌اید اما هم‌چنان فقط ۱۰۰۰ سهم دارید. تنها راهی که می‌توان به کمک آن بر تعداد سهام افزود، این است که درآمد نقدی داشته باشید. چنین درآمدی ممکن است از حقوق ثابت یا سود تقسیمی شرکت حاصل شود.
نسبت P/E در بازار اکنون چیزی حدود ۲۲ است. یعنی اگر ۲۲ میلیون تومان سرمایه وارد بازار کنید، ۱ میلیون تومان سود نقدی کسب خواهید کرد. در ابتدای این بخش، شخصی را با حقوق ماهیانه ۵ میلیون تومان در نظر گرفتیم. ارزش شغل این شخص طبق فرمول بالا برابر است با ۲۲ × ۱۲ × ۵ یعنی ۱ میلیارد و ۳۲۰ میلیون تومان.
این امر به آن معناست که اگر این فرد این مبلغ را در بازار بورس سرمایه‌گذاری می‌کرد، در پایان سال می‌توانست معادل حقوق امروز خود سود نقدی دریافت کند. به همین ترتیب می‌توانست سهم‌های بیشتری خریداری کند. اما آیا اگر به رقم ۱.۳ میلیارد تومان رسید، باید دیگر دست از کار کردن بکشد؟ طبیعتا پاسخ منفی است. چرا که حقوق ثابتی که دریافت می‌کند با سود تقسیمی بازار یکسان است و می‌تواند منجر به دو برابر شدن قدرت خرید شود.
توصیه ما به چنین اشخاصی این است که نه بورس را رها کنند و نه شغلشان را. بلکه با مدیریت زمان در بورس می‌توان در هر دو زمینه فعالیت کرد. زمانی می‌توان شغل را رها کرد که حقوق، معادل درصد ناچیزی از درآمد نقدی باشد. مثلا با سرمایه‌ای بالغ بر ۱۳۰ میلیارد تومان، سرمایه فرد مذکور یک‌هزارم این رقم است.
راهکار دوم: تعدد منابع درآمد، اصلی مهم در زندگی
همه ما در زندگی خود با چنین حالاتی رو به رو شده‌ایم که احساس خستگی و ناراحتی مفرطی از کارکردن داشته‌ایم. قطعا در برهه‌ای از زمان دلمان خواسته است کتاب بخوانیم، به سفر برویم، تفریح کنیم، و کمی از دغدغه‌های روزمره خلاص شویم.
بازار بورس فرصتی ایجاد کرد که برخی از افراد، سودهایی کسب کنند و حتی در اندیشه ترک شغل خود نیز باشند. چرا که سود حاصل از آن کافی و مطلوب است و در ماه‌های اولیه امسال، حتی از انتظارات هم فراتر بود. به این ترتیب برخی از افراد با خیال راحت تصمیم گرفتند که بازار را به عنوان تنها منبع درآمد خود انتخاب کنند.
اما اکنون روزهایی را از سر گذرانده‌ایم که بازار سراسر منفی بوده است. بسیاری از سرمایه‌گذاران هرچه را که به دست آورده بودند از دست دادند و باید منتظر بمانند تا روال بازار مجددا تغییر کند. با این روند، افراد باز هم به شغل اول خود روی آورده‌اند و امیدشان این است که سر ماه حقوق خود را دریافت می‌کنند.
این مسائل نشان می‌دهد که با مدیریت زمان در بورس باید میان حرفه و سرمایه‌گذاری تعادل برقرار کرد. اگر فقط یک منبع درآمد دارید، خطر همیشه در کمین شماست. با کوچک‌ترین تلنگری، موقعیت شما به خطر خواهد افتاد. اما اگر چندین منبع درآمد داشته باشید، ریسک کار به مراتب کمتر خواهد بود.
حفظ سرمایه به کمک مدیریت زمان در بورس امری است که باید به آن بسیار توجه کرد.
برای مطالعه بیشتر
راهکار سوم: تنها نظاره‌گر نباشید
گفتیم که سرمایه‌گذاری در بورس امر وقت‌گیری است. چرا که باید سهم‌های زیادی را تحلیل کنید، تصمیم‌های مختلفی بگیرید، اخبار و مسائل دیگر را رصد کنید و حواستان شش‌دانگ به همه چیز باشد. اما برخی از افراد تنها به سبد سهام خود و مثبت‌ها و منفی‌های بازار نگاه می‌کنند. این افراد سهم‌های مختلفی را جستجو می‌کنند، به نقشه بازار نگاهی می‌اندازند و در شبکه‌های اجتماعی پست‌های مرتبط با بورس را لایک می‌کنند. شاید حوصله‌شان سر برود و دنبال کسی باشند که بخواهند در مورد سهمی با او بحث کنند. البته در نهایت دوباره برمی‌گردند سر پرتفوی خودشان و این چرخه بیهوده هم‌چنان ادامه خواهد داشت.
نگاه کردن به پرتفوی، بررسی نقشه بازار، بحث و جدل در مورد سهم‌های مختلف و کارهایی از این قبیل تا کنون برای هیچ کس سودآفرین نبوده است. نباید تصور کرد که در این حالت وقت خود را برای بازار و سرمایه‌گذاری گذاشته‌ایم؛ بلکه تنها چیزی که در این میان از دست رفته است، زمان ارزشمند ما بوده است.
برنامه‌ریزی برای مدیریت زمان در بورس
برای این‌که بتوانیم با مدیریت زمان در بورس، میان کار و زندگی خود به تعادل برسیم، باید برنامه‌ای منظم داشته باشیم. زمانی که وقت آزاد دارید، به سامانه کدال بروید، صورت‌های مالی شرکت‌ها را ببینید، نسبت‌های مالی را تحلیل کنید، چارت‌ها را مقایسه کنید و نهایتا در مورد یک سهم به نتیجه برسید. دست آخر تنها چند دقیقه زمان نیاز دارید تا سهمی را در ساعات معاملاتی بازار خریداری کنید.
اگر به فکر مدیریت زمان در بورس هستید، تنها کافی است که برای بورس وقت بگذارید. البته برای کسب سود، نه برای سرگرمی و انجام کارهای بیهوده.
راهکار چهارم: دید بلندمدت برابر است با سود بیشتر
باز هم به یک مثال توجه کنید. فرض کنید در سال ۹۲ شخصی ۱۰۰ میلیون تومان سهام در اوج بازار و مثبت‌ترین روزهای سال خریداری کرده است. این پول، مبلغی مازاد بود که او به آن نیاز نداشت. سال بعد سال خوبی نبود. این فرد بخش اعظم دارایی خود را از دست داد و تصمیم گرفت دیگر کاری با سرمایه‌گذاری و خرید و فروش سهام نداشته باشد.
هفت سال بعد یعنی در سال ۱۳۹۹، زمانی که شاخص بورس به نزدیک ۲ میلیون واحد رسیده بود، این شخص دوباره یاد بورس می‌افتد. به صفحه کارگزاری خود مراجعه می‌کند و با چند میلیارد تومان سود مواجه می‌شود.
این مثال، تخیلی یا فرضی نیست. چنین چیزی در واقعیت هم اتفاق می‌افتد. می‌توانید در اطراف خود نمونه‌های واقعی را ببینید.
مدیریت زمان در بورس با دید بلندمدت
اگر شاغل هستید نباید به فکر معاملات روزانه و کوتاه‌مدت باشید. باید با دید بلندمدت سرمایه‌گذاری کنید؛ یعنی بیش از پنج سال. به این ترتیب وقتتان آزاد خواهد بود و سود خوبی هم نصیبتان می‌شود.
تنها کافی است که کمی از تحلیل بنیادی سر در بیاورید. در این صورت به قطع باور خواهید داشت که تنها با یک مثبت یا منفی، آینده شما رقم نمی‌خورد. بدون شک پنج سال دیگر از تورم نیز جلو زده‌اید.
راهکار پنجم: تورم و بورس با هم گره خورده‌اند
شاید برخی گمان کنند که بورس نمایان‌گر اقتصاد کشورهاست. یعنی اگر یک کشور اقتصادی پویا داشته باشد بورس خوبی خواهد داشت. اگر اقتصاد حال و روز مساعدی نداشته باشد، اوضاع بورس نیز چندان تعریفی نخواهد داشت.
بیایید نگاهی به شاخص بورس توکیو (TOPIX) بیندازیم. این‌گونه در خواهیم یافت که چنین نظری در مورد ارتباط بورس و اقتصاد نادرست است. همه می‌دانیم که اقتصاد ژاپن تا چه میزان شکوفا و مولد است. اما بر خلاف چنین امری بورس توکیو برای سرمایه‌گذاران چندان جذابیتی ندارد.
یکی از دلایل این امر، تورم پایین در کشور ژاپن است. ممکن است فکر کنید که تورم برای سرمایه‌گذاران مورد مطلوبی نیست؛ چون موجب می‌شود تمام سود از دست برود. اما این تفکر اشتباه است.
در ایران پایه پولی به طور متوسط سالیانه ۲۵ درصد رشد می‌کند. به همین دلیل است که قیمت زمین، ملک، و سایر موارد به صورت متوسط سالانه ۲۵ درصد بالا می‌رود. یعنی اگر با پول خود زمین بخرید، به طور متوسط قادر خواهید بود تورم را پوشش دهید.
حال فرض کنید در این زمین گیاهان دارویی کاشته‌اید. هر سال معادل قیمت فروش ۱۰ درصد از زمین، می‌توانید گیاهان دارویی برداشت کنید. این گیاهان هم سالانه ۲۵ درصد گران می‌شوند. به همین ترتیب شما هر سال زمین خود را با فروش محصول، ۱۰ درصد گسترش می‌دهید.
در این مثال شما علاوه بر خرید زمین، محصولی تولید می‌کنید؛ به همین دلیل می‌توانید از تورم جلو بزنید. اگر تنها زمین بخرید و کار دیگری نکنید، فقط از تورم بهره برده‌اید. اما با کاشت گیاه در آن، افزون بر دارایی ثابت که گران می‌شود، محصولات‌تان نیز سودآوری خواهند داشت و در نتیجه از تورم جلو خواهید زد.
رابطه میان تورم و مدیریت زمان در بورس
این مسائل چه ارتباطی با مدیریت زمان در بورس دارد؟ در غیاب تورم، فروش سهام توجیه‌پذیر است. البته باید نقاط خروج را به دقت بررسی کنید. اما زمانی که تورم حاکم است، نگه داشتن پول نقد از ارزش دارایی می‌کاهد. افراد زیادی با همین تفکر، دارایی خود را به بازار بورس تزریق و سرمایه‌گذاری می‌کنند. در شرایط تورمی، نقد کردن دارایی و خروج از بورس کار دشوارتری است.
راهکار ششم: با کسب دانش سود بیشتری کسب کنید
افراد زیادی هستند که از ماهیت بورس لذت می‌برند، نه از سود نهفته در آن. چنین افرادی سرمایه‌گذاری و خرید و فروش سهام را دوست دارند و به این کار به چشم یک بازی جذاب نگاه می‌کنند. اما حتی کسی هم که عاشق بازی‌های رایانه‌ای است، تمام زمان خود را به مبارزه مشغول نخواهد بود؛ بلکه باید شخصیت‌ها و تسلیحات خود را تغییر دهد و بهروزرسانی کند. به این ترتیب جذابیت بازی بیشتر خواهد شد.
اگر شما هم چنین اعتیادی در زمینه بورس دارید، به گونه‌ای که نمی‌توانید به امور دیگر خود برسید، باید به فکر بهروزرسانی باشید. مطالعه و کسب آگاهی منجر به بهروزرسانی دانش شما خواهد شد. در دوره‌های آموزشی شرکت کنید؛ کلیپ‌های مرتبط با مفاهیم و اصطلاحات بورس را ببینید؛ به این ترتیب خود را در همه سطوح ارتقا دهید. البته مطالعه اخبار شبکه‌های مجازی و یا بررسی سیگنال‌های منتشر شده، هیچ‌گاه شما را به یک تحلیل‌گر تبدیل نخواهد کرد. شما باید دانش خود را در بازارهای مالی ارتقا دهید.
راهکار هفتم: علاقه و شغل خود را به هم نزدیک کنید
اگر شغل دیگری دارید اما از بورس بیشتر از سایر مشاغل لذت می‌برید، یک شغل مرتبط با بورس برای خود دست‌وپا کنید. می توانید تلاش کنید تا ارتباطی میان زمینه کاری خود و بورس پیدا کنید تا زمانی که برای بورس می گذارید به نوعی زمانی باشد که برای کارتان صرف می کنید.
زمینه برای کار زیاد است. شاید شما بتوانید یک تحلیل‌گر خوب شوید، شاید بتوانید سبدگردان ماهری شوید، یا اصلا می‌توانید منشی یک شرکت سرمایه‌گذاری شوید یا حتی در کارگزاری‌ها مشغول شوید. وقتی شغل شما با بورس مرتبط باشد، دیگر نیازی به آن ندارید که با مدیریت زمان در بورس، فعالیت‌های کاری و بورسی خود را از هم جدا کنید.
چند ترفند برای مدیریت زمان در بورس
در این مطلب هفت راهکار مرتبط با مدیریت زمان در بورس را ارائه کردیم. به مواردی که در بالا گفته شد مواردی نیز اضافه کردیم که به طور خلاصه می‌توانید نتیجه را در قالب این پنج دستورالعمل مشاهده کنید.
- مدت زمان فعالیت خود را در بورس به طور روزانه مشخص کنید. مثلا تصمیم بگیرید که روزانه تنها ۴۰ دقیقه را صرف پرتفوی و رصد بازار کنید.
- تکلیفتان با خودتان روشن باشد. اگر قصد دارید سهمی را بخرید و سهمی دیگر را بفروشید، پس چرا باید به سراغ سهم‌های دیگر بروید و وقت خود را بیهوده صرف چنین مسائل حاشیه‌ای کنید؟
- چرا به برون‌سپاری فکر نمی‌کنید؟ بله، از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و خدمات سبدگردانی بهره ببرید. سرمایه خود را به دست نهادهای معتبر بسپارید و از سود آن لذت ببرید.
- مرخصی گرفتن هم فکر خوبی است. اگر حس می‌کنید با مراجعه به پرتفوی و بررسی بازار در ساعات کاری خود، زمان را برای کاری غیر از آن‌چه به خاطرش حقوق می‌گیرید، صرف می‌کنید و این کار از نظر اخلاقی نادرست است، مرخصی ساعتی بگیرید. به این ترتیب می‌توانید به نوعی مدیریت زمان در بورس را در دستور کار قرار دهید. چرا که مرخصی ساعتی، سر وقتش به پایان خواهد رسید و شما به زودی به کار خود برمی‌گردید.
- شغل‌تان را عوض کنید. اگر علاقه زیادی به بورس دارید که نمی‌گذارد به کار اصلی خود بپردازید، شغلی مرتبط با بورس پیدا کنید. در این صورت هنگامی که مشغول بورس هستید، در حقیقت در حال انجام کار اصلی خود هستید. چنین چیزی جذاب نیست؟
