نماد بورسی چیست؟ لقب شرکت‌ها در تابلوی بورس

شاید بسیاری از ما وقتی نام بورس را می‌شویم به یاد تابلوهای بزرگی بیافتیم که پر از اعداد و ارقام هستند. در کنار این اعداد و ارقام اما حروفی نیز به چشم می‌خورند که شاید در نگاه اول کاملا بی‌معنی به نظر برسند. نام این حروف نسبتا بی‌معنا نماد بورسی هستند که برای تسهیل و تسریع معاملات در بازار بورس طراحی شده است. اما نماد بورسی نشانگر چیست؟ نماد هر شرکت شامل حروف اختصاری زمینه فعالیت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و خلاصه‌ای از نام شرکت است. البته به جز سهام شرکت‌ها، سایر ابزارهای قابل معامله در بازار بورس نیز نماد بورسی مشخصی دارند.

نماد بورسی بیانگر چیست و چرا استفاده می‌شود؟

بازار بورس متشکل از شرکت‌های مختلف در حوزه‌های کاری متفاوت است. نماد بورسی نوعی طبقه‌بندی تعریف شده برای تسهیل شناسایی شرکت‌های مختلف است. در واقع اگر هر شرکتی با نام اختصاصی و کامل خود در بورس معرفی شود مانند  «هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه» شناسایی زمینه فعالیت آن دشوار است. بنابراین کارشناسان بازار بورس، سیستمی را طراحی کردند که به‌کارگیری نام شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در بورس آسان شود.

استفاده از نماد سبب افزایش سرعت و تسهیل روند معاملات بورس می‌شود. اما روش نماد بورسی برای کمک به روند معاملات چیست؟ در این سیستم برای تشخیص زمینه‌ی فعالیت هر شرکت، یک حرف از الفبا به آن صنعت اختصاص داده شده است. نماد معمولاً ترکیبی از نام شرکت و حرف اختصاری مرتبط با صنعتی است که شرکت مورد نظر در آن زمینه فعال است.

نمادهای بورسی چه اجرایی دارند؟

هر نماد بورسی از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول، یکی از حروف الفبا است که به حوزه فعالیت شرکت اختصاص دارد. بخش دوم نیز حروف اختصاری حاصل از نام شرکت است. بنابراین زمینه فعالیت هر شرکت با حرف خاصی نمایش داده می‌شود که از قبل تعریف شده است. به عنوان مثال «فایرا» نماد شرکت «آلومینیوم ایران» است که در آن «ف» نشانه حوزه فلزات اساسی و «ایرا» به عنوان خلاصه نام شرکت استفاده شده است.

شرح کامل نماد شرکت‌های فعال در بازار بورس در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به نشانی testmc.com در قسمت دیده‌بان بازار قرار دارد. اگر علاقه دارید که با بخش‌های مختلف این سایت و روش استفاده از آن آشنا شوید، می‌توانید به مقاله «معرفی و آموزش استفاده از سایت TSETMC» مراجعه کنید.

علی‌رغم تعریف حروف مشخص برای ساخت نماد شرکت‌های فعال در بورس، نماد برخی از این شرکت‌ها از این قاعده پیروی نمی‌کنند و در واقع استثنا محسوب می‌شوند. با مراجعه به سایت tsetmc می‌توانید با شرکت‌های فعال در هر حوزه کاری و نماد آن‌ها آشنا شوید. ما نیز در ادامه این مطلب خلاصه‌ای از آن را معرفی می‌کنیم.

معرفی حروف اختصاری ابتدای نماد بورسی شرکت‌ها

حتما اکنون می‌خواهید بدانید که هر یک از حروفی که ممکن است در ابتدای یک نماد بورسی جای بگیرد، بیانگر چیست. در ادامه توضیح می‌دهیم که هر یک از این حروف به چه چیزی اشاره دارند و چگونه حوزه فعالیت شرکت را مشخص می‌کنند.

حرف « ف »

برای معرفی شرکت‌های فعال در زمینه فلزات اساسی و ساخت محصولات فلزی در بورس از حرف «ف» استفاده می‌شود. نمونه برخی نمادها در این گروه فاسمین، فایرا و فباهنر است. البته برخی شرکت‌ها مانند چدن، ارفع، ذوب، کویر، کیمیا، میدکو، وتوکا و هرمز استثنا هستند و علیرغم فعالیت در زمینه فلزات، در نماد بورسی آن‌ها از حرف «ف» استفاده نشده است.

حرف « ر »

شرکت‌هایی که در زمینه خدمات فنی و مهندسی فعالیت می‌کنند با حرف «ر» مشخص می‌شوند. برخی از نمادهای این گروه عبارتند از رمپنا، رتکو و رنیک.

حرف « ث »

شرکت‌های متعلق به گروه انبوه‌سازی، املاک و مستغلات با نماد «ث» در بازار بورس تفکیک می‌شوند. نمونه‌هایی از شرکت‌های این گروه عبارتند از ثاباد، ثاخت و ثالوند. البته در این میان، دو شرکت آ.س.پ و کرمان در این گروه استثنا هستند.

حرف « و »

کلیه مؤسسات مالی و اعتباری، بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و واسطه‌گری‌های مالی با حرف «و» در نماد بورسی خود مشخص می‌شوند؛ مانند وبملت، ودی، وخاور و وسینا. در این گروه نیز شرکت‌های دی، اعتلا، سدبیر، سرچشمه، صبا و گوهران استثنا هستند.

حرف « س »

شرکت‌های فعال در زمینه سیمان، آهک و گچ با نشانه «س» در نماد بورسی مشخص می‌شوند؛ مانند ساراب، سارابیل، ساروم.

حرف « غ »

فعالیت در حوزه محصولات غذایی به جز قند و شکر در نماد بورسی با حرف «غ» نمایش داده می‌شود؛ مانند غاذر، غبشهر، غبهنوش. در این گروه نیز موارد استثنا مانند بهپاک، تبرک و وبشهر وجود دارد.

حرف « ق »

در نماد بورسی شرکت‌هایی که در حوزه قند و شکر فعالیت می‌کنند از حرف «ق» استفاده می‌شود. مانند قثابت، قشکر و قشهد.

حرف « چ »

شرکت‌هایی که زمینه فعالیت آن‌ها به محصولات کاغذ و چوب مرتبط است با نماد «چ» مشخص می‌شوند؛ مانند چکارن، چکاوه و چکاپا

حرف « ن »

شرکت‌های فعال در زمینه منسوجات در بازار بورس با حرف «ن» مشخص می‌شوند؛ مانند نطرین و نمرینو.

حرف « ز »

برای معرفی نماد شرکت‌هایی که در زمینه زراعت و خدمات وابسته آن فعالیت می‌کنند از حرف «ز» استفاده می‌شود؛ مانند زبینا، زدشت و زشریف.

حرف « ک »

اما حرف «ک» در یک نماد بورسی نشانگر چیست؟ شرکت‌هایی که در زمینه کانی‌های فلزی و غیرفلزی، زغال‌سنگ، کاشی و سرامیک فعالیت می‌کنند با حرف «ک» در بازار بورس معرفی می‌شوند؛ مانند کاما، کبافق، کدما. شرکت‌های تاسیکو و عسناسنگ در این گروه استثنا هستند.

حرف « ب »

در نماد بورسی شرکت‌هایی که در زمینه برق، گاز، بخار، آب گرم و هم‌چنین ماشین‌آلات و تجهیزات برقی فعالیت دارند از حرف «ب» استفاده می‌شود؛ مانند بالبر، بترانس و بسویچ. البته برخی شرکت‌های این گروه نیز استثنا هستند؛ مانند دماوند، مبین و وهور.

حرف « ش »

نماد بورسی شرکت‌هایی که زمینه فعالیت آن‌ها با فرآورده های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای و محصولات شیمیایی مرتبط است با حرف «ش» آغاز می‌شود. در این گروه نیز برخی موارد استثنا وجود دارند که در نماد آن‌ها از این حرف استفاده نشده است؛ مانند آریا ، پارس ، پارسان ، پاکشو ، تاپیکو ، جم ، جم پیلن ، خراسان ، زاگرس ، و ساینا.

حرف « خ »

اگر یک نماد با حرف «خ» شروع شود نشانه آن است که شرکت مربوطه در زمینه خودرو و ساخت قطعات فعالیت دارد؛ مانند خبهمن ، خودرو و ختراک. در این گروه نیز نماد بورسی تشتادح استثنا محسوب می‌شود.

حرف « ح »

وجود حرف «ح» در ابتدای نماد شرکت به نشانه فعالیت آن شرکت در حوزه حمل و نقل و انبارداری است؛ مانند حتاید ، حتوکا و حریل و البته نماد بورسی توریل در این گروه استثنا محسوب می‌شود.

حرف « د »

حرف «د» در ابتدای نماد یک شرکت بیانگر آن است که شرکت مربوطه در زمینه مواد و محصولات دارویی فعالیت دارد. شرکت‌هایی مانند دابور، دارو و داسوه در این گروه قرار دارند. البته نماد بورسی شرکت‌های دارویی متعددی نیز از این قاعده پیروی نمی‌کند؛ از جمله پخش ، ریشمک ، شفا ، کاسپین ، کی بی سی و هجرت.

حرف « پ »

شروع نماد بورسی شرکت با حرف « پ » بیانگر آن است که حوزه فعالیت این شرکت در زمینه لاستیک و پلاستیک است. مانند پدرخش ، پسهند و پکویر.

حرف « ت »

نماد شرکت‌های فعال در حوزه ماشین آلات و تجهیزات با حرف «ت» آغاز می‌شود؛ مانند تایرا ، تکشا و تکنو.

سایر نمادهای بورسی

در بازار بورس، نماد بورسی تنها برای معرفی سهام شرکت‌ها کاربرد ندارد. برخی دیگر از ابزارهای مالی قابل معامله در بازار بورس و فرابورس نیز با نمادهای مشخصی تعریف می‌شوند. تفاوت این نمادها با نماد سهام شرکت‌ها در محدوده زمانی آن‌ها است. نماد بورسی سهام هر شرکت تا زمان انحلال شرکت در بازار وجود دارد ولی سایر نمادها در زمان‌های خاصی عرضه می‌شوند و زمان سررسید آن‌ها نیز مشخص است. برخی از این نمادها عبارتند از:

حرف « ح »

اگر در انتهای یک نماد معاملاتی حرف «ح» وجود داشته باشد، نشانه حق تقدم است. معنای حق تقدم در بازار بورس این است که این نوع سهام در بازه زمانی خاصی قابل معامله است. پس از آن این نماد بسته شده و مانند سهام عادی به فروش می‌رسد.

نماد « اخزا »

وجود نماد «اخزا» در ابتدای یک نماد معاملاتی نشانه اسناد خزانه دولتی است که در بازار فرابورس معامله می‌شوند.

نماد « تسه »

اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن یا امتیاز تسهیلات مسکن که سررسید معینی دارند، در بازار بورس با نماد «تسه» مشخص می‌شوند.

جمع‌بندی

در بازار بورس، هر شرکتی نماد اختصاری مربوزط به خود را دارد که نماد بورسی آن شرکت خوانده می‌شود. این نمادها از دو بخش ساخته شده‌اند و ترکیبی از بخشی از نام شرکت به علاوه حرف اختصاری زمینه فعالیت شرکت هستند. البته برخی از نمادها در این میان استثنا محسوب شده و از قاعده کلی نمادهای بورسی پیروی نمی‌کنند. علاوه بر شرکت‌ها، اوراق بهادار دیگری هم که در بورس مورد معامله قرار می‌گیرند، دارای نماد مخصوص به خود هستند که نوع آن اوراق را مشخص می‌کند.