نسبت PEG یا قیمت به درآمد به نرخ رشد در تحلیل بنیادی؛ عاملی برای تعدیل P/E

درک ارزش ذاتی و انتخاب بهترین سهام به منظور کسب سود بیشتر، کار دشواری است که نیازمند تجربه و البته مطالعات فراوان است. اگر معامله‌گری از این توانایی برخوردار است، دانش و تجربه‌ی کافی دارد. یکی از راه‌های تشخیص ارزش و تعیین سود هر سهم، بررسی نسبت‌های ارزش بازار آن سهم است. مواردی هم‌چون نسبت PEG پی ای جی (PEG Ratio)، نسبت ارزش دفتری (P/BV)، نسبت قیمت به فروش (P/S) یا نسبت قیمت به درآمد (P/E) از جمله مهم‌ترین فاکتورهایی هستند که با مطالعه‌ی آن‌ها می‌توان به کمک تحلیل بنیادی، ارزش ذاتی سهام را تعیین کرد و تشخیص داد. احتمالا با نسبت P/E یا همان قیمت به درآمد آشنا باشید. اما شاید چندان با نسبت PEG یا نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد اطلاعات نداشته باشید. اگر چنین است به آن‌چه در ادامه این آموزش از توان تحلیل می‌آید توجه کنید تا با معنا و مفهوم این نسبت آشنا شوید.

نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد یا PEG در بورس چیست؟

از نسبت PEG در تحلیل بنیادی، برای تعیین و تشخیص ارزش سهام استفاده می‌شود. در واقع این معیار ارزش ذاتی سهام را نشان می‌دهد. نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد، هم‌چنین رشد سود موردانتظار و پیش‌بینی‌شده‌ی شرکت را نیز در نظر می‌گیرد. همین مسئله باعث شده است که تحلیل‌گران این نسبت را به P/E‌ ترجیح دهند چرا که می‌تواند تصویر کامل‌تری از شرکت و سهام ارائه کند.

این نسبت از اطلاعات نسبت قیمت به درآمد استفاده می‌کند و با محاسباتی که انجام می‌دهد، اطلاعات دقیق‌تری را در اختیار تحلیل‌گران و معامله‌گران قرار می‌دهد. به همین دلیل است که شباهت‌هایی میان این دو نسبت در تحلیل بنیادی وجود دارد. مثلا اگر نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد پایین باشد، می‌توان چنین تفسیر کرد که قیمت سهام پایین‌تر از ارزش ذاتی‌اش معامله می‌شود. اگر هم بالا باشد می‌توان دریافت که سهام شرکت بالاتر از ارزش ذاتی‌اش معامله می‌شود؛ درست مانند P/E.

برای این که بتوانیم از نسبت پی‌ای‌جی نتیجه‌ی بهتری بگیریم، بهتر است این نسبت را با سایر سهامی که در همان صنعت حاضر هستند مقایسه کنیم.

اما مسئله‌ای که در این میان وجود دارد، مربوط به کاستی‌های نسبت P/E است. معمولا بسیاری از سهامداران بیش از حد به این نسبت توجه می‌کنند و در تحلیل‌های خود این نسبت را بسیار پررنگ‌تر از سایر موارد در نظر می‌گیرند. درست است که از این نسبت برای نمایش انتظارات آینده از یک صنعت استفاده می‌شود؛ اما پرواضح است که این امر خود متاثر از عوامل و مسائل دیگر است.

نمی‌توان منکر شد که ارزش سهام هر شرکت به عوامل متعددی بستگی دارد. مواردی هم‌چون شهرت یا همان برندینگ که می‌تواند موجب ارزشمندی محصولات شرکت شود. سرمایه‌های انسانی و افرادی که در آن مجموعه شاغل هستند نیز می‌توانند با تخصصی که دارند موجب ارزندگی سهام شرکت شوند. انتظارات خریداران، توانایی شرکت برای رقابت در بازار و مواردی از این دست همگی جزو عوامل موثر بر این فاکتور هستند. در نتیجه نمی‌توان تنها با بررسی یک نسبت، ارزش ذاتی هر سهم را تشخیص داد و تعیین کرد بلکه تحلیل بنیادی، ترکیبی از عوامل چندگانه است که باید به آن‌ها توجه کرد.

فرمول محاسبه نسبت PEG (PEG Ratio)

این نسبت با استفاده از نسبت قیمت به درآمد و تقسیم آن به نرخ رشد درآمدها می‌تواند اطلاعات مفیدی را در خصوص ارزش بنیادی سهام در اختیار ما بگذارد. پس به سادگی می‌توان دریافت فرمول محاسبه‌ نسبت PEG به شرح زیر است:

که در این فرمول منظور از EPS همان سود هر سهم و EPS Growth به منزله‌ی نرخ رشد درآمد است. برای برآورد و تخمین نرخ رشد موردانتظار می‌توانید از یافته‌های تحلیل‌گران یا وب‌سایت‌های معتبر مالی استفاده کنید.

به بیان دیگر می‌توان این فرمول را چنین نیز توضیح داد:

PEG Ratio = (قیمت بازار هر سهم/ سود هر سهم) / نرخ رشد سالانه درآمد

زمانی که به کمک نسبت P/E بهترین سهام را برای معامله انتخاب می‌کنیم، می‌توانیم با بررسی نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد متوجه شویم که آیا این سهم به لحاظ ذاتی ارزنده است یا نه. به بیان دیگر، نسبت P/E چراغ سبزی است که ما را به سمت نشانه‌های دیگر هدایت می‌کند. نشانه‌های دیگر نیز به کمک PEG Ratio به دست می‌آید.  

دقت محاسبه نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد

زمانی که می‌خواهیم دقت محاسبه‌ نسبت PEG را در تعیین ارزش ذاتی سهام بسنجیم، باید ابتدا به ورودی‌های آن توجه کنیم. همان ورودی‌هایی که در فرمول بالا به آن اشاره شد. پس اگر محاسبه نسبت P/E‌ اشتباه باشد یا خطایی در آن رخ داده باشد، نمی‌توان انتظار محاسبات دقیقی از نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد داشت.

هم‌چنین نکته‌ی مهم این است که باید ببینیم از کدام نرخ رشد در فرمول محاسبه PEG استفاده شده است. مثلا ممکن است در جریان محاسبه‌ی نسبت پی‌ای‌جی، برای بدست آوردن P/E از داده‌های سال جاری استفاده شود و نرخ رشد موردانتظار به صورت پنج‌ساله در نظر گرفته شود.

اما اگر نرخ رشد تاریخی را در محاسبات در نظر بگیریم، احتمال خطا در خروجی نسبت پی‌ای‌جی وجود دارد. معمولا این نسبت با کمک نرخ رشد موردانتظار یک، سه یا پنج‌ساله محاسبه می‌شود. البته به این نکته توجه کنید که اگر از نرخ رشد آتی در محاسبات استفاده شود، به آن نسبت PEG‌ پیشرو و اگر از نرخ رشد تاریخی استفاده شود به آن PEG دنباله‌دار گفته می‌شود.

آموزش استفاده از نسبت پی‌ای‌جی یا PEG در تحلیل بنیادی سهام بورس

اکنون به لحاظ مفهومی می‌دانیم که نسبت PEG‌ در بورس چیست. حال باید دید این نسبت‌ را چگونه می‌توان تفسیر کرد و از نتایج آن اطلاعاتی را در خصوص ارزش بنیادی سهام شرکت‌ها به دست آورد. نسبت P/E‌ پایین‌تر در دید بسیاری از افراد، می‌تواند ملاکی برای انتخاب سهم و یک سرمایه‌گذاری مناسب باشد. اما نسبت قیمت به درآمد با در نظر گرفتن نرخ رشد شرکت، می‌تواند اطلاعات متفاوتی را به ما ارائه کند.

زمانی که خروجی محاسبات این نسبت کمتر باشد، این احتمال وجود دارد که سهام با توجه به انتظاراتی که از سود آن در آینده وجود دارد، کمتر ارزش‌گذاری شده باشد. افزودن رشد موردانتظار یک شرکت به نسبت قیمت به درآمد، می‌تواند در تعدیل نتیجه برای شرکت‌هایی که ممکن است نرخ رشد و هم‌چنین نسبت P/E‌ بالاتری دارند، کمک‌کننده باشد.

البته باید این مسئله را مدنظر داشت که نسبت پی‌ای‌جی که نشان‌گر کم‌قیمت‌گذاری یا بیش‌قیمت‌گذاری سهام است، در صنایع مختلف با هم متفاوت است. یعنی نمی‌توان یک عدد مشخص را در نظر گرفت و با توجه به آن ارزش ذاتی سهام مختلف را تخمین زد.

به طور کلی باور عمومی این است که اگر نسبت قیمت به درآمد به رشد کمتر از یک باشد، مطلوب است.

پیتر لینچ (Peter Lynch) که یک سرمایه‌گذار معروف است، می‌گوید نسبت قیمت به درآمد و رشد موردانتظار یک شرکت باید با هم برابر باشند. این دو مسئله در نهایت منجر به آن می‌شود که ارزش سهام یک شرکت به خوبی تعیین شود. لینچ نسبت PEG برابر یک را مطلوب می‌داند. هم‌زمان با عبور نسبت PEG از یک می‌توان چنین تفسیر کرد که سهام شرکت بیش از اندازه ارزش‌گذاری شده است. به همین ترتیب اگر این میزان کمتر از یک باشد نشان‌گر کم‌ارزش‌گذاری سهام است. پس می‌توان دریافت عدد یک، مبناست و مقادیری بالاتر و پایین‌تر از این مقدار می‌توانند تفاسیر فوق را به همراه داشته باشند.

به بیان دیگر اگر این نسبت کمتر از یک باشد به آن معناست که سرمایه‌گذاران و سهامداران امیدی به رشد سهم در آینده ندارند و این سهم را ارزنده نمی‌دانند. در سمت مقابل هرچه این عدد از یک بیشتر باشد، نشان می‌دهد که رشد سود سهم در آینده با انتظارات مثبتی همراه است. زمانی که سرمایه‌گذاران نرخ سود را در آینده پیش‌بینی می‌کنند حاضر به خرید سهام در قیمت بالاتر هم خواهند بود. امری که موجب می‌شود گاهی نسبت P/E به شکلی دور از انتظار افزایش پیدا کند. حال می‌توان دریافت که انتظارات دور از واقعیت چگونه می‌تواند این نسبت‌ها را دچار انحراف و خطا کند.

مثال استفاده از نسبت PEG برای تعیین ارزش سود هر سهم

برای این که آموزش استفاده از نسبت PEG را در بورس کامل کنیم، به یک مثال نیاز داریم. پس بیایید خودمان را محک بزنیم و ببینیم که آیا به درستی دریافته‌ایم که کاربرد نسبت PEG در بورس چیست؟

همه‌ی آن چیزی که به آن نیاز داریم، دو شرکت فرضی الف و ب است. با استفاده از PEG Ratio می‌خواهیم ارزش سود هر سهم را برای این دو شرکت محاسبه کنیم. به این ترتیب می‌توانیم در انتخاب بهترین سهام، عملکرد بهتری داشته باشیم.

داده‌های زیر برای هر یک از این دو شرکت به شرح زیر هستند:

شرکت الف:

• قیمت هر سهم: ۴۶ دلار
• EPS سال جاری: ۲.۰۹ دلار
• EPS سال گذشته: ۱.۷۴ دلار

شرکت ب:

• قیمت هر سهم: ۸۰ دلار
• EPS سال جاری: ۲.۶۷ دلار
• EPS سال گذشته: ۱.۷۸ دلار

با در نظر داشتن این اطلاعات می‌توانیم نسبت PEG را محاسبه کنیم. ببینید:

شرکت الف

• ۲۲ = ۲.۰۹ ÷ ۴۶ = P/E نسبت
• ۲۰٪ = ۱ – ۱.۲ = ۱ – ( ۱.۷۴ ÷ ۲.۰۹ ) = نرخ رشد سود
• ۱.۱ = ۲۰ ÷ ۲۲ = PEG Ratio

شرکت ب

• ۳۰ = ۲.۶۷ ÷ ۸۰ = P/E نسبت
• ۵۰٪ = ۱ – ۱.۵ = ۱ – ( ۱.۷۸ ÷ ۲.۶۷ ) = نرخ رشد سود
• ۰.۶ = ۵۰ ÷ ۳۰ = PEG Ratio

این مثال کاملا می‌تواند به ما نشان دهد که هر یک از این نسبت‌ها چگونه تفسیر می‌شوند. پیش از آن که چیزی در این باره بگوییم، ببینید نظر شما چیست. کدام سهم ارزش ذاتی بیشتری دارد و سودده‌تر خواهد بود؟ احتمالا بسیاری از افراد شرکت الف را انتخاب کنند. تنها به این دلیل که نسبت قیمت به درآمد در آن کمتر است. اما در سمت دیگر اگر نگاهی به نرخ رشد دو شرکت بیندازیم، می‌بینیم که نسبت P/E شرکت الف آ‌ن‌قدرها هم جذابیت ندارد. چرا که نرخ رشد پایین‌تری در قیاس با شرکت ب دارد. سرمایه‌گذارانی که شرکت ب را انتخاب می‌کنند، به ازای هر واحد رشد سود، مبلغ کمتری پرداخت می‌کنند. چرا که معاملات این شرکت با کاهش در نرخ رشد‌ سود انجام می‌شود.  

تفاوت نسبت PEG با نسبت P/E در چیست؟

تا همین‌جا هم می‌توان دریافت که چرا تحلیل‌گران به نسبت قیمت به درآمد به رشد اهمیت می‌دهند و آن را در مقایسه با نسبت P/E ارجح‌تر می‌دانند. نسبتی که اتفاقا در میان عموم سهامداران، کمتر از سایر نسبت‌های ارزش بازار به آن پرداخته می‌شود. با این همه بد نیست یک نگاه کلی در مورد تفاوت این دو نسبت در تحلیل بنیادی سهام داشته باشیم.

مهم‌ترین و اصلی‌ترین تفاوتی که میان این دو نسبت وجود دارد این است که در محاسبه‌ی نسبت P/E به نرخ رشد، رشد پیش‌بینی‌شده و موردانتظار آینده نیز دخالت دارد. یعنی ارتباط میان قیمت هر سهم و نرخ رشد مورد انتظار، مشخص می‌شود. همین مسئله باعث شده است این نسبت تصویری گویاتر و واضح‌تر از ارزش ذاتی سهام ارائه کند. به کمک همین مزیت است که می‌توان به قابلیت پیش‌بینی PEG Ratio بیشتر اعتماد کرد.

جمع‌بندی

زمانی که می‌خواهیم ارزندگی سهام را در تحلیل بنیادی مشخص کنیم به سراغ بررسی عوامل مختلفی می‌رویم. این عوامل در قالب نسبت‌های ارزش خودنمایی می‌کنند. نسبت‌هایی نظیر P/E یا PEG که هر یک گویای اطلاعات مفیدی هستند. نسبت P/E به سادگی بیان‌گر این است که آیا قیمت سهام با توجه به سودی که ارائه می‌کند ارزنده است یا خیر. اما نمی‌توان تنها به این مسئله تکیه کرد و بهترین سهام را تنها با همین ملاک انتخاب کرد. این جاست که پای نسبت پی‌ای‌جی نیز به میان می‌آید. نسبتی که خود از داده‌های نسبت قیمت به درآمد استفاده می‌کند و در نهایت نتیجه را بر نرخ رشد سود تقسیم می‌کند. همین امر نشان می‌دهد که فایده‌ی استفاده از نسبت PEG در تحلیل بنیادی سهام در بورس چیست. بله، پیش‌بینی واقع‌بینانه‌تر. نسبت پی‌ای‌جی عاملی است برای تعدیل نسبت قیمت به درآمد.

در واقع وقتی نرخ رشد موردانتظار چند سال آینده را در محاسبات خود دخیل می‌کنیم، بهتر می‌توانیم ارزش ذاتی سهام را تعیین کنیم. این نسبت پتانسیل‌های واقعی قیمت سهام را نشان می‌دهد. هرچند نباید از نسبت P/E به نرخ رشد به تنهایی استفاده کرد. بهترین کار آن است که PEG Ratio سایر شرکت‌های فعال در همان صنعت را بررسی کنیم، تا چشم‌انداز و نگرشی بهتر داشته باشیم.

اگر نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد سود برابر یک باشد، نشان‌گر آن است که سهام شرکت به شکلی مطلوب ارزش‌گذاری شده است. اما اعداد کمتر از یک و بیشتر از یک به ترتیب نشان‌گر کم‌ارزش‌گذاری و بیش‌ارزش‌گذاری سهام هستند. یعنی اگر این مقدار کمتر از یک باشد می‌توان دریافت سهامداران امیدی به رشد سود آن در آینده ندارند. مقادیر بیشتر از یک نیز به منزله‌ی انتظار بالای سهامداران از نرخ رشد سود شرکت در آینده است.

سوالات متداول با پاسخ‌های کوتاه