انواع شرکت تجاری در ایران؛ از اهداف تا قوانین
در دنیای تجارت شرکت‌های مختلفی وجود دارند که هر کدام برمبنای هدف بنیان‌گذاران و نوع فعالیت، ساختارهای خاص خود را دارند. در ایران نیز شرکت‌ها انواع مختلفی دارند و می‌توان آن‌ها را بنا به نظام مدیریتی به گروه‌های مشخصی تقسیم کرد. به همین منظور بهتر است با انواع شرکت تجاری در ایران آشنا شویم و تفاوت آن‌ها را بیان کنیم چرا که ضمن مقایسه انواع شرکت‌های تجاری، بهتر می‌توان درک کرد که هر یک از این شرکت‌ها چه ویژگی‌هایی دارند و از چه جهاتی با هم متفاوت هستند.
فاکتورهای تقسیم‌بندی انواع شرکت تجاری در ایران
نیازهای افراد هنگام ثبت شرکت با هم متفاوت است. پس یکی از عوامل مهم در تفاوت انواع شرکت‌ها، همین انگیزه‌های متفاوت است. به عنوان مثال، ممکن است ثبت شرکت تنها به دلیل شراکت افراد و انجام یک فعالیت مشترک باشد. به همین دلیل شرکت را به صورت قانونی ثبت می‌کنند تا بعدها مشکلی پیش نیاید.
یا مثلا برخی از مواقع پیش می‌آید که ثبت شرکت به دلیل الزامات قانونی صورت می‌گیرد. مثلا ممکن است نیاز به شرکت در مناقصه‌های پیمان‌کاری دولتی چنین الزامی را رقم بزند. مشخص است که نمی‌توان به صورت حقیقی و شخصی در چنین مزایده‌هایی شرکت کرد و برای انجام این کار تنها راه چاره، ثبت شرکت است.
از جمله دیگر انگیزه‌های لازم برای ثبت انواع شرکت تجاری می‌توان به بالا بردن اعتبار و سطح کاری، محدود بودن سرمایه‌های شخصی، شروع یک فعالیت گروهی و تامین نیازهای مشترک اشاره کرد.
انواع شرکت تجاری در ایران
ممکن است گاهی افراد نتوانند به درستی از این مسئله آگاه شوند که چه نوع شرکتی می‌تواند برای فعالیت آن‌ها مناسب باشد. این امر از عدم شناخت کافی از انواع شرکت‌های تجاری ناشی میشود. با آگاهی از تفاوت انواع شرکت‌ها می‌توان در این خصوص به شکل بهتری تصمیمگیری کرد.
شرکت‌ها را می‌توان از جنبه‌های مختلفی دسته‌بندی کرد. از جمله این دسته‌بندی‌ها، می‌توان به شرکت‌های مدنی و تجاری اشاره کرد. شرکت‌های مدنی به منظور انجام عملیات مشخصی در زمینه‌های مختلفی به وجود می‌آیند. این شرکت‌ها خود به دو دسته انتفاعی و غیرانتفاعی تقسیم می‌شوند.
اما شرکت‌های تجاری به منظور انجام برخی از امور مالی و بازرگانی تاسیس می‌شوند. انواع شرکت‌های تجاری در ماده ۲۰ قانون تجارت ایران خود به هشت دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه می‌توانید با آن‌ها بیشتر آشان شوید.
- شرکت با مسئولیت محدود
- شرکت سهامی عام
- شرکت سهامی خاص
- شرکت تضامنی
- شرکت تعاونی تولید و مصرف
- شرکت مختلط سهامی
- شرکت مختلط غیرسهامی
- شرکت نسبی
شرکت سهامی عام و خاص
زمانی که صحبت از انواع شرکت تجاری در ایران میشود قطعا یکی از آن‌ها شرکت‌های سهامی هستند. این شرکت‌ها فارغ از زمینه عملیات‌شان در دسته شرکت‌های بازرگانی قرار می‌گیرند. در شرکت‌های سهامی عام، بخشی از سرمایه از طریق پذیره نویسی و فروش سهام شرکت به مردم در بازار بورس تامین میشود. یعنی شرکت‌هایی که عموم مردم سهام‌دار آن‌ها باشند (بیش از ۵۱ درصد) شرکت‌های سهامی عام نامیده می‌شوند.
اما در شرکت‌های سهامی خاص، شرایط متفاوت است. در این شرکت‌ها تمام سرمایه را موسسان شرکت تامین می‌کنند. به منظور نقل و انتقال سهام در این شرکت‌ها، به موافقت مدیران یا مجامع شرکت نیاز است.
شما می‌توانید برای درک مفصل‌تر شرکت‌های سهامی خاص و عام و همچنین آشنایی کامل با ساختار و عمکلرد آن‌ها، مقاله «شرکت سهامی خاص و عام چیست؟ تفاوت در روش تامین سرمایه اولیه شرکت‌ها» را نیز مطالعه کنید.
شرکت با مسئولیت محدود (Limited company)
این شرکت‌ها توسط دو یا چند فرد و به منظور انجام امور مختلف تجاری تاسیس می‌شوند. در این شرکت‌ها، سرمایه‌ها به سهام تقسیم و تبدیل نمی‌شود. در این شرکت‌ها، شرکا تنها به میزان سرمایه‌ای که به شرکت تزریق کردهاند، مسئولیت دارند. یعنی اگر شرکت منحل یا ورشکسته شود، امکان پرداخت دیون و بدهی‌ها از اموال شخصی شرکا وجود ندارد. قوانین این شرکت‌ها در یک سند تحت عنوان شرکت‌نامه درج میشود که مطابق قانون تجارت، تمام سرمایه‌ها اعم از نقدی و غیرنقدی باید در این سند قید شود.
در بیشتر مواقع افرادی که می‌خواهند شرکت بازرگانی ثبت کنند، به سراغ شرکت‌های با مسئولیت محدود (LTD) می‌روند. حداقل سرمایه برای ثبت شرکت‌های با مسئولیت محدود در ایران، یک میلیون ریال است و این شرکت‌ها با حداقل دو شریک ثبت می‌شوند.
مدت مسئولیت در شرکت‌های با مسئولیت محدود، نامحدود است اما اگر در اساس‌نامه شرکت مسئله‌ای غیر از این درج شده باشد، شرایط متفاوت خواهد بود. مسئولیت و ضمانت شرکا نیز با توجه به سقف سرمایه متفاوت است.
نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که شرکت نمی‌تواند نام هیچ یک از شرکا را ضمانت کند. یعنی اگر نام یکی از شرکا در اسم شرکت درج شده باشد، این فرد در برابر اشخاص ثالث، به منزله شریک ضامن در شرکت‌های تضامنی قلمداد خواهد شد.
اما از جمله مزایای این شرکت‌ها می‌توان به این امر اشاره کرد که قیود موجود در این شرکت‌ها تا اندازه‌ای آزاد هستند. به این مسئله فکر کنید که در شرکت‌های سهامی معمولا به سرمایه‌های زیادی نیاز است و تعداد شرکا نیز بر همین اساس باید بیشتر باشد. از همین رو تعداد مقررات زیادی در این شرکت‌ها وضع میشود. به گونه‌ای که رعایت تمام این قوانین و مقررات از عهده شرکا خارج است.
شرکت تضامنی
این شرکت‌ها نیز از جمله انواع شرکت تجاری هستند که دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی اقدام به تاسیس آن می‌کنند. حداقل شرکایی که در این شرکت‌ها فعالیت می‌کنند دو نفر هستند که با نام شریک ضامن از آن‌ها یاد میشود. هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام بدهی‌های شرکت هستند و تفاوتی ندارد که یک شریک، چه میزان سرمایه به شرکت آورده است. فارغ از مبلغ سرمایه، همگی مسئولیت صد درصدی برای پرداخت طلب‌های شرکت دارند. این مسئله تفاوت بارز این شرکت‌ها را با سایر شرکت‌های تجاری به وضوح نشان می‌دهد.
شرکت تضامنی شرکتی است که تحت اسم مخصوص برای امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل میشود. در صورت عدم کفایت و بروز مشکل اگر اموال شرکت برای پرداخت دیون شرکت کافی نباشد هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام کلیه دیون و تعهدات شرکت می‌باشد و در صورتی که بین شرکا قرار دادی غیر از این بسته شود از نظر قانون ارزشی نخواهد داشت. در صورت وجود بدهی در شرکت، طلب‌کار می‌تواند طلب خود را از هر کدام از شرکا مطالبه نماید و البته مطالبه طلب از یکی از شرکا مانع پی‌گیری و درخواست طلب از دیگر شرکا نمی‌باشد. البته شریکی که در چنین موقعی طلب بستان‌کاران را پرداخته، می‌تواند به یکی از شرکای خود مراجعه و سهم زیان آن‌ها را به تناسب سرمایه‌ای که در شرکت داشته‌اند وصول نماید.
ماده ۱۱۶ قانون تجارت
با در نظر گرفتن این تعریف می‌توان دریافت که این شرکت‌ها از اعتبار زیادی برخوردار هستند. آن‌چه مهم است دقت و وسواس در انتخاب شرکاست.
شرکت نسبی
این شرکت نیز از جمله انواع شرکت تجاری در ایران است که با نام مشخصی توسط دو یا چند نفر تاسیس میشود. هر یک از شرکا با توجه به میزان آورده خود به شرکت، مسئولیت دارند. با توجه به ویژگی‌های این شرکت می‌توان گفت که شرکت نسبی از برخی زوایا به شرکت تضامنی شباهت دارد. اما بر خلاف شرکت تضامنی، مسئولیت شرکا با توجه به نسبت مالکیت آن‌ها از کل سرمایه مشخص میشود و تضمین کل بدهی‌ها در این شرکت وجود ندارد. در عنوان شرکت‌های نسبی باید دست‌کم نام یکی از شرکا قید شود. چنان‌چه در نام شرکت نام تمامی شرکا قید نشده باشد، پس از نام شریکی که در عنوان شرکت درج میشود باید از عباراتی نظیر «و شرکا» یا «و برادران» استفاده شود.
چنان‌چه دارایی شرکت نسبی به اندازه‌ای نباشد که بتوان قروض و دیون را با آن پرداخت کرد، هر یک از شرکا با توجه به سرمایه‌ای که به شرکت تزریق کردهاند باید قروض را پرداخت کنند. تنها اگر شرکت منحل شود، طلب‌کاران می‌توانند با توجه به این مسئله به یکایک شرکا مراجعه و طلب خود را وصول کنند. این شرکت را می‌توان با شرکت‌های مدنی هم مشابه دانست. تنها تفاوت میان این دو شرکت آن است که شرکت نسبی یک شرکت تجاری است که از شخصیت حقوقی برخوردار است.
برای درک بهتر تفاوت این شرکت‌ها با شرکت تضامنی می‌توان به یک مثال اشاره کرد. فرض کنید یک شرکت ورشکسته میشود و ۴۰۰ میلیون بدهی دارد. اگر یکی از شرکا ۴۰ درصد از کل سرمایه شرکت را تامین کرده باشد، باید ۴۰ درصد این بدهی را بپردازد. مابقی مبلغ باید توسط سایر شرکا پرداخته شود. در حالی که اگر شرکت تضامنی بود، هر شریک موظف به پرداخت کل دیون بود.
شرکت‌های مختلط
برخی از مواقع انواع شرکت تجاری با هم ترکیب می‌شوند و یک شرکت جدید را به وجود می‌آورند. یعنی با وجود چند شریک ضامن و یک یا چند شریک با مسئولیت محدود، دست به تاسیس شرکت می‌زنند. مثلا ممکن است مدیر یک شرکت به منظور تامین سرمایه چند شریک را به شرکت خود وارد کند و مسئولیت آن‌ها را با توجه میزان سرمایه‌شان مشخص کند. این در حالی است که خود تمام مسئولیت‌ها و تعهدات شرکت را به عهده می‌گیرد. شرکت‌های مختلط می‌توانند سهامی یا غیر سهامی باشند.
شرکت مختلط غیرسهامی
در این شرکت‌ها، شرکای ضامن و شرکای با مسئولیت محدود جمع می‌شوند و اقدام به تاسیس شرکت می‌کنند. از نام شرکت مختلط غیر سهامی مشخص است که این شرکت توسط چند نفر و بدون انتشار سهام تاسیس میشود. در این شرکت‌ها مسئولیت تمام قروض و بدهی‌ها به عهده شریک ضامن است. اما شرکای با مسئولیت محدود تنها به میزان سرمایه‌شان مسئولیت خواهند داشت.
شرکت مختلط سهامی
این شرکت‌ها از ترکیب شرکت‌های تضامنی و سهامی خاص تشکیل می‌شوند. به این ترتیب که یک یا چند نفر از شرکا مسئولیت تضامنی را در قبال بدهی طلب‌کاران دارند. ولی عده دیگر با نام سهام‌دار، تنها با توجه به میزان سرمایه‌شان مسئولیت دارند. شرکای سهام‌دار نمی‌توانند در امور مدیریتی شرکت سهیم باشند و این مسئله به عهده شرکای ضامن است. مجددا یادآوری میشود که شریک ضامن کسی است که سرمایه‌اش به سهام تبدیل نشده است.
شرکت تعاونی
اما آخرین مورد از انواع شرکت در ایران، شرکت‌های تعاونی هستند. تفاوت بارز این شرکت‌ها با شرکت‌هایی که تا کنون بررسی شد آن است که میزان سرمایه و ضمانت شرکا در این شرکت‌ها اثر چندانی ندارد. آن‌چه مهم است تعداد و اکثریت شرکاست. تعریف دقیق و جامعی از شرکت‌های تعاونی در دست نیست اما می‌توان گفت افراد به منظور رفع نیازهای مشترک دست به تاسیس این شرکت‌ها می‌زنند. به این ترتیب سرمایه‌های اندک و نیروهای ضعیف در کنار هم جمع می‌شوند تا بتوانند به اهداف و منافع مشترک خود برسند.
در شرکت‌های تعاونی، سهم‌الشرکه افراد با هم برابر است و هیچ تفاوتی میان آن‌ها وجود ندارد. تنها اگر مجمع عمومی عادی این مسئله را تصویب کند، عد‌ه‌ای می‌توانند بیش از سایرین سهام داشته باشند. اما به هر طریق حتی در صورت تصویب مجمع عمومی عادی نیز برخورداری از بیش از ۱۵ درصد سهام توسط یک شخص ممکن نیست. در این شرکت‌ها میزان سرمایه‌های نقدی و غیرنقدی باید در اساس‌نامه شرکت درج شود.
این شرکت‌ها با هدف کمک به قشر ضعیف و مستضعف جامعه راه‌اندازی می‌شوند. بدیهی است که با این رویکرد، کسب سود در آن‌ها در اولویت بالایی قرار ندارد. تمام یا حداقل ۵۱ درصد از سرمایه این شرکت‌ها از جانب اعضا تامین میشود. همچنین وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌ها و سایر نهادهای مختلف می‌توانند از طریق وام بدون بهره یا روش‌های دیگری مانند مزارعه، مضاربه، اجاره و اجاره به شرط تملیک در تامین سرمایه شرکت داشته باشند. دقت کنید در این صورت نیازی نیست که سازمان‌های مذکور عضو تعاونی باشند.
انواع شرکت‌های تعاونی
شرکت‌های تعاونی را با توجه به زمینه فعالیت‌هایشان، می‌توان به دو گروه تجاری و غیرتجاری تقسیم کرد. همچنین می‌توان انواع شرکت تعاونی را از منظری دیگر نیز دسته‌بندی کرد که در زیر می‌توانید آن را مطالعه کنید:
- تعاونی تولید: این شرکت‌ها در زمینه امور مربوط به کشاورزی، دام‌داری، دام‌پروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت و معدن، عمران شهری و روستایی فعالیت می‌کنند. در هر کجا که مسئله حمایت از تعاونی‌ها در میان باشد، این تعاونی‌ها در اولویت هستند و حق تقدم دارند. اعضای این تعاونی‌ها باید حتما در شرکت مشغول به کار باشند.
- تعاونی توزیع: این شرکت‌ها نیازمندی‌های مشاغل تولیدی یا مصرف‌کنندگان عضو تعاونی را تامین می‌کنند. تعاونی‌های توزیع مربوط به تامین کالا و نیازمندی‌های افراد روستایی، کارمندان، کارگران و عشایر، در حمایت‌های بانکی و دولتی و همچنین سایر حمایت‌ها در زمینه تهیه و توزیع، در اولویت قرار دارند. برخلاف تعاونی‌های تولید، الزامی به اشتغال شرکا در تعاونی‌های توزیع وجود ندارد.
- شرکت تعاونی عام: عضویت در این شرکت‌ها برای عموم مردم آزاد است و موسسین باید به منظور تامین بخشی از سرمایه، سهام این تعاونی‌ها را به مردم عرضه کنند. حداقل سرمایه لازم به منظور تشکیل شرکت تعاونی عام، ۱۰۰ میلیون ریال است.
- شرکت تعاونی خاص: در این شرکت‌ها تنها افراد خاصی اجازه عضویت دارند. مانند کارکنان شرکت ایران خودرو یا کارمندان آموزش و پرورش. حداقل سرمایه برای تاسیس چنین شرکتی ۱۰ میلیون ریال است.
البته نوع دیگری از تعاونی‌ها نیز وجود دارند که با نام تعاونی‌های چندمنظوره شناخته می‌شوند. این شرکت‌ها ترکیبی از تعاونی‌های تولید و توزیع هستند.
تفاوت انواع شرکت تجاری در ایران از منظر مولفه‌های ساختاری
انواع شرکت‌هایی که در ایران ثبت می‌شوند، از چند منظر با هم متفاوت هستند. در این میان، تفاوت‌ها معمولا بر اساس تعداد شرکا، میزان سرمایه، مسئولیت شرکا و نحوه تصمیمگیری بروز می‌کند. پیش‌تر در چارچوب تعریف هر یک از انواع شرکت‌ها به این مولفه‌ها اشاره شد اما در ادامه به بررسی دقیق‌تر هر کدام از این مولفه‌ها خواهیم پرداخت.
تعداد اعضا
شرکت‌ها به منظور ثبت و تاسیس باید به لحاظ تعداد شرکا، قوانینی را رعایت کنند. این قوانین در شرکت‌های مختلف متفاوت است. قوانین مذکور به حداقل تعداد شرکا برای تاسیس شرکت‌های مختلف اشاره دارد ولی در خصوص حداکثر تعداد شرکا محدودیتی وجود ندارد.
- در شرکت‌های با مسئولیت محدود، شرکت‌های نسبی، شرکت‌های تضامنی و شرکت‌های مختلط غیرسهامی، حداقل تعداد شرکا دو نفر است ولی برای حداکثر آن محدودیتی وجود ندارد.
- در شرکت‌های سهامی خاص و شرکت‌های مختلط سهامی خاص، تعداد سهام‌داران باید دست‌کم سه نفر باشد. این میزان در شرکت‌های سهامی عام حداقل پنج نفر است. همچنین در هردوی این شرکت‌ها، به یک بازرس اصلی و یک بازرس علی‌البدل نیز نیاز است.
- با توجه به آن‌که در شرکت‌های تعاونی، موضوع فعالیت متفاوت است، حداقل تعداد اعضا هم تفاوت دارد. معمولاً در شرکت‌های تعاونی مصرف تعداد شرکا نباید کمتر از ۲۵۰ نفر باشد و در شرکت‌های تعاونی عام، این تعداد نباید از ۵۰۰ نفر کمتر باشد. در مورد سایر شرکت‌ها، حداقل تعداد اعضا نباید کمتر از هفت نفر باشد.
میزان سرمایه
از جمله دیگر عواملی که می‌توان بر اساس آن انواع شرکت‌های تجاری را دسته‌بندی کرد، میزان سرمایه اولیه و نحوه پرداخت آن است. بر این اساس:
- مطابق با قانون تجارت، هیچ محدودیتی در خصوص سرمایه شرکت‌های با مسئولیت محدود و تضامنی وجود ندارد. به این ترتیب می‌توان شرکت را با هر میزان سرمایه‌ای تاسیس کرد. اما لازم است که به هنگام تاسیس شرکت میزان سرمایه اولیه و نقدی یا غیرنقدی بودن آن را در اساس‌نامه درج کرد.
- حداقل میزان سرمایه در شرکت‌های سهامی خاص، برابر با یک میلیون ریال است. این میزان در شرکت‌های سهامی عام برابر است با پنج میلیون ریال.
- در شرکت‌های تعاونی، نهادهای دولتی یا عمومی بخشی از سرمایه را تامین می‌کنند. البته در این شرکت‌ها تنها می‌توان ۴۹ درصد از سرمایه اولیه شرکت را از این طریق تامین کرد. ۵۱ درصد باقی‌مانده توسط اعضای تعاونی تهیه میشود.
مسئولیت قانونی شرکا در برابر طلب‌کاران شرکت
از جمله مهم‌ترین تفاوت‌هایی که منجر به دسته‌بندی انواع شرکت تجاری در ایران میشود، تفاوت در مسئولیت قانونی شرکا است. در حقیقت می‌توان گفت این فاکتور مهم‌ترین دلیل تاسیس انواع شرکت‌های تجاری است. چرا که نقش افراد مختلف در برابر طلب‌کاران و پرداخت بدهی‌ها متفاوت است. در واقع بارزترین تفاوت انواع شرکت‌های قابل ثبت در ایران از این منظر آشکار میشود.
مسئولیت شرکا در شرکت با مسئولیت محدود
از نام شرکت‌های با مسئولیت محدود مشخص است که مسئولیت شرکا در چنین شرکتی بسیار محدود است. یعنی در این شرکت‌ها هر یک از اعضا تنها با توجه به سرمایه‌ای که در شرکت گذاشته‌اند مسئولیت دارند. به بیان ساده‌تر در بدترین شرایط هر یک از شرکا سرمایه اولیه‌ای را که در شرکت گذاشته بودند از دست می‌دهند. در این شرکت‌ها بدهی‌ها را نمی‌توان از طریق اموال شخصی شرکا پرداخت.
مسئولیت شرکا در شرکت سهامی خاص و عام
در این شرکت‌ها نیز مسئولیت شرکا محدود است. یعنی هر یک از سهام‌داران با توجه به سهامی که دارند مسئولیت‌های مختلفی دارند. در بدترین شرایط هر یک از سهام‌داران تمام سهام خود را از دست می‌دهند. اما بدهی‌های شرکت را نمی‌توان از طریق اموال شخصی سهام‌داران وصول کرد.
مسئولیت شرکا در شرکت‌های تضامنی
در میان انواع شرکت تجاری در ایران، شرکای شرکت‌های تضامنی بیشترین مسئولیت را بر عهده دارند. یعنی هر یک از شرکا به تنهایی در برابر پرداخت تمامی بدهی‌های شرکت مسئول هستند. پس در این شرکت‌ها کاری به میزان سرمایه‌گذاری یا درصد مالکیت افراد نداریم. آن‌چه مهم است این است که شرکا در برابر تمام مبالغ بدهی مسئولیت دارند. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به صرافی‌ها اشاره کرد که در قالب شرکت‌های تضامنی تاسیس می‌شوند.
مسئولیت شرکا در شرکت‌های تعاونی
این مورد نیز درست مانند شرکت‌های سهامی خاص و عام است. ولی اگر اعضای تعاونی تمام مبلغ سهام خود را به تعاونی نپرداخته باشند، مادامی‌که تعاونی در حال فعالیت است و می‌تواند بدهی‌های خود را پرداخت کند، باید الباقی مبلغ را به تعاونی بپردازند. اما در صورت انحلال تعاونی لازم است که اعضا الباقی مبلغ را به طلب‌کاران بپردازند.
نحوه تصمیمگیری
و اما به عنوان آخرین معیار در مورد انواع شرکت تجاری باید به نحوه تصمیمگیری بپردازیم. تصمیمگیری در شرکت‌های مختلف، تفاوت‌هایی با یک‌دیگر دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
نحوه تصمیمگیری در شرکت‌های با مسئولیت محدود
در این شرکت‌ها، شرکا با توجه به میزان سرمایه‌ای که به شرکت تزریق کردهاند حق رای دارند. در جریان تصمیمگیری در این شرکت‌ها، لازم است که مالکین حداقل ۵۰ درصد سرمایه شرکت به آن تصمیم رای دهند. یعنی لازم است شرکایی که بیش از نیمی از سرمایه را در اختیار دارند در رای‌گیری شرکت کنند. چنان‌چه در جریان رای‌گیری این شرط حاصل نشود، رای‌گیری به نوبت دوم کشیده میشود. در این مرحله لازم است که بیشتر شرکا فارغ از میزان سرمایه‌شان رای دهند. البته ممکن است هر روش دیگری نیز در این خصوص پیش‌بینی شده باشد که لازم است از قبل در اساس‌نامه شرکت‌ها درج شده باشد.
همچنین در زمان تصمیم برای تغییر اساس‌نامه در این شرکت‌ها، باید به رای شرکایی توجه کرد که هم به لحاظ عددی بیشتر باشند و هم حداقل ۷۵ درصد از کل سرمایه به آن‌ها تعلق داشته باشد.
نحوه تصمیمگیری در شرکت‌های سهامی خاص
در این شرکت‌ها یک حق رای برای هر سهم در نظر گرفته میشود. به این ترتیب هرچه تعداد سهام بیشتر باشد، حق رای نیز بیشتر خواهد بود. در این شرکت‌ها تعدادی نهاد تصمیمگیری وجود دارد که وظایف متفاوتی دارند. بنابراین نحوه تصمیمگیری و الزامات قانونی در این شرکت‌ها با هم متفات است.
نهادهای تصمیمگیری در این شرکت‌ها عبارت‌اند از:
- مجمع عمومی موسسین: موسسان شرکت تمام سهام‌داران اولیه شرکت هستند. به منظور تاسیس شرکت سهامی خاص لازم است که اساس‌نامه به تصویب تمام موسسان برسد. به علاوه، انتخاب نخستین مدیران و بازرسان شرکت به امضای تمامی اعضای موسس و مدیران و بازرسان نیاز است.
- مجمع عمومی عادی: این مجمع در شرایطی به رسمیت شناخته میشود که دارندگان بیش از نیمی از سهام در آن شرکت کنند. چنان‌چه مجمع در دعوت نخست به حدنصاب نرسد، در جلسه دوم محدودیتی وجود ندارد و جلسه با هر تعداد از سهام‌داران رسمیت خواهد داشت.
- مجمع عمومی فوق‌العاده: این مجمع در شرایطی به رسمیت شناخته میشود که دارندگان بیش از نیمی از سهام در آن شرکت کنند. چنان‌چه مجمع مذکور در دعوت نخست به حدنصاب نرسد، در جلسه دوم باید دارندگان بیش از یک سوم سهام شرکت در جلسه حاضر باشند تا به رسمیت شناخته شود. همچنین تمامی مصوبات این مجمع، با اکثریت دو سوم آرای حاضرین در این مجمع تصویب خواهد شد.
- هیئت مدیره: به منظور تشکیل جلسات هیئت مدیره لازم است که بیش از نیمی از اعضای هیئت مدیره در جلسه حاضر باشند.
نحوه تصمیمگیری در شرکت سهامی عام
در این شرکت‌ها نیز مانند شرکت‌های سهامی خاص، هر سهم از یک حق رای برخوردار است. در این شرکت‌ها نیز چهار نهاد تصمیمگیری که در شرکت‌های سهامی خاص بررسی کردیم وجود دارد. به منظور تصویب تصمیم‌ها در مجمع عمومی موسسین به تصویب حداقل دو سوم از حاضرین در جلسه نیاز است.
نحوه تصمیمگیری در شرکت‌های تضامنی
به منظور تصمیمگیری در این شرکت‌ها به موافقت کامل تمام شرکا نیاز است. همچنین این امکان هم وجود دارد انتخاب شرکا بر مبنای رای اکثریت اعضا در اساس‌نامه شرکت پیش‌بینی و درج شده باشد.
نحوه تصمیمگیری در شرکت تعاونی
هر یک از اعضای شرکت‌های تعاونی، یک حق رای دارند. به بیان دیگر در این شرکت‌ها مهم نیست که هر یک از شرکا چه میزان سهام دارند؛ همه تنها یک حق رای دارند. در این شرکت‌ها سه نهاد مجمع عمومی عادی، مجمع عمومی فوق‌العاده و هیئت‌مدیره، تصمیمگیری می‌کنند.
جمع‌بندی
فاکتورهای مختلفی در تقسیم‌بندی شرکت‌ها وجود دارد که نخستین آن‌ها، فلسفه تاسیس شرکت است. همان‌طور که ذکر شد، اهداف مختلف منجر به تاسیس شرکت‌هایی با قوانین مختلف میشود. در میان تمام انواع شرکت‌هایی که بررسی شد، معمولا شرکت با مسئولیت محدود بیشتر از سایر شرکت‌ها به ثبت می‌رسد.
تفاوت انواع شرکت‌ها در حداقل سرمایه لازم، تعداد و مسئولیت شرکا و روند تصمیمگیری است. هر یک از این شرکت‌ها ویژگی‌ها و مزایا و معایبی دارند که افراد با توجه به نیاز خود و اولویت‌بندی این فاکتورها، می‌توانند اقدام به تاسیس آن‌ها کنند.
