معاملات تقلیدی در بازار بورس؛ تفاوت کپی تریدینگ (Copy trading) با میرور تریدینگ (Mirror trading) چیست؟

معامله‌گران تازه‌کار در بدو ورود به بازارهای مالی، معمولا دچار سردرگمی می‌شوند. چرا که پا به محیط تازه‌ای گذاشته‌اند که پیش‌تر مشابه آن را تجربه نکرده‌اند. آن‌ها با ماهیت بازار و شیوه‌های تحلیل آشنا نیستند. حتی اگر پیش از ورود به بازار مطالعات فراوانی را انجام داده باشند، باز هم تا زمانی که دانسته‌های خود را به صورت تجربی مورد آزمایش قرار ندهند، چندان نتیجه‌ای نخواهند گرفت. این دسته از افراد معمولا به سراغ راهکارهایی می‌روند که به نوعی مانند میان‌بر عمل می‌کند. کپی تریدینگ (معاملات کپی) و معاملات تقلیدی (میرور تریدینگ) دو روشی هستند که به آن‌ها کمک خواهند کرد. در این شیوه، معامله‌گران تازه‌کار از استراتژی افرادی که تا کنون در معاملات خود موفق شده‌اند پیروی می‌کنند. این روش اکنون در بازارهای بورس بین‌المللی و فارکس در حال انجام است و احتمال می‌رود که در آینده در بازار بورس ایران نیز شاهد آن باشیم.

منظور از کپی تریدینگ و میرور تریدینگ چیست؟

کپی تریدینگ یک شیوه‌ی معاملاتی است که بیشتر توسط افراد تازه‌کار استفاده می‌شود. در این روش فرد تازه‌کار یک معامله‌گر حرفه‌ای را انتخاب می‌کند و از روی دست او کپی می‌کند. به معامله‌گر تازه‌کار، پیرو یا کپی‌کار گفته می‌شود و معامله‌گر خبره، راهبر یا کپی‌شونده نامیده می‌شود. هر زمان که راهبر اقدام به انجام معامله‌ای می‌کند، در حساب معاملاتی پیرو نیز معاملات همان‌گونه انجام خواهند شد. لازمه‌ی این کار این است که پیرو به پلتفرمی مراجعه کند که از معاملات کپی پشتیبانی می‌کند. به این ترتیب حساب معاملاتی خود را به حساب معاملاتی راهبر متصل می‌کند تا بتواند اقدامات و معاملات او را کپی کند. این معاملات به صورت خودکار و در پی اقدام معامله‌گر راهبر انجام می‌شوند. پیرو می‌تواند چند معامله‌گر را انتخاب کند و در بازه‌های زمانی مختلف هر یک را دنبال کند. در این سبک می‌توان تنها بخشی از معاملات راهبر را انتخاب و کپی کرد.

معاملات تقلیدی نیازمند سرمایه زیادی است؛ در حالی که معاملات کپی به درد معامله‌گرانی با سرمایه کمتر می‌خورد.

در سمت مقابل، معاملات آینه‌ای (Mirror trading) یا تقلیدی قرار دارند. این معاملات در واقع آینه‌ای از استراتژی‌های سایر معامله‌گران است. در این روش بر خلاف معاملات کپی، پیرو دیگر قادر به انتخاب و گزینش تنها چند سیگنال نیست؛ بلکه باید همه‌چیز را تقلید کند. همین مسئله نشان می‌دهد که انجام چنین معاملاتی به سرمایه‌ی زیادی نیاز دارد. در این روش به جای آنکه بخشی از معاملات یک معامله‌گر راهبر را انتخاب کنید، یک استراتژی را برمی‌گزینید. یک استراتژی که پیش‌تر افرادی آن را به کار گرفته‌اند و در آن موفق شده‌اند. تمام این فرایند به صورت خودکار انجام می‌شود. با توجه به این توضیحات می‌توان گفت که معاملات کپی زیرمجموعه‌ای از معاملات تقلیدی هستند. به بیان دیگر معاملات تقلیدی را می‌توان مجموعه‌ای از چندین کپی تریدینگ‌ دانست. البته فراموش نکنید که ماهیت و هدف اصلی این دو شیوه، با هم یکسان است.

مزایای معاملات تقلیدی و کپی تریدینگ در بازار سهام

کپی تریدینگ و معاملات تقلیدی در بورس به دلیل مزایایی که به همراه دارد، مورد استقبال بسیاری از معامله‌گران تازه‌کار قرار گرفته است. برخی از این مزایا را در ادامه با هم بررسی می‌کنیم.

تسهیل انجام معاملات برای تازه‌کاران

مهم‌ترین مزیت استفاده از این روش‌ها این است که به کاربران تازه‌کار اجازه می‌دهد خودشان با سرمایه‌ی خود معامله کنند و از آن سود به دست آورند. در چنین شرایطی کمتر نگران از دست دادن سرمایه‌شان خواهند بود و می‌توانند با تکیه بر این روش در همان آغاز به سود برسند. هم‌چنین به کمک این روش دیگر نیازی نیست که حساب معاملاتی خود را در اختیار افراد دیگر قرار دهند. آن‌ها می‌توانند هر اقدام معامله‌گر راهبر را تجزیه و تحلیل کنند و از این طریق به بینش و آگاهی برسند.

معاملات تقلیدی هم در بازار بورس و هم در فارکس مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما بیشتر در فارکس رواج دارند.

شفافیت معاملاتی

از آنجا که برای شروع کار باید به سراغ افرادی بروید که پیش‌تر روش‌های معاملاتی مطلوبی را به کار بسته‌اند، لازم است سابقه‌ی کار آنان را مشاهده کنید. این امر به شما کمک می‌کند در تصمیم‌گیری و انتخاب یک استراتژی موفق عملکرد بهتری داشته باشید. تمام سوابق معامله‌گر کپی‌شونده و هم‌چنین استراتژی موردنظر، از جنبه‌های گوناگونی هم‌چون گزارش‌های مالی، میزان سود و ضرر و جزئیات معاملات انجام‌شده برای همگان قابل دسترسی است. این شفافیت خیال معامله‌گران پیرو را راحت می‌کند و دیگر کمتر نگران سرمایه‌شان خواهند بود. در نهایت معامله‌گر پیرو خود با بررسی این موارد، معامله‌گر یا استراتژی هدف را انتخاب می‌کند.

اعتبار

پیش از آن‌ که یک استراتژی در پلتفرم‌های معاملاتی پذیرفته شود، مدتی (مثلا یک سال) مورد بررسی و بازبینی قرار می‌گیرد تا از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل شود. به این ترتیب کپی‌کنندگان مطمئن خواهند بود هر استراتژی که پلتفرم ارائه می‌کند، معتبر است.

تنوع

در این روش شما محدود به چند انتخاب اندک نیستید. اگر پلتفرمی که در حال معامله روی آن هستید قابلیت انجام معاملات تقلیدی و کپی را داشته باشد، شما این امکان را دارید که از میان تعداد زیادی از معامله‌گران راهبر و استراتژی‌های مختلف، بهترین‌شان را انتخاب کنید. این مسئله موجب می‌شود که دست شما برای انتخاب یک استراتژی که با نیازهای شما هم‌خوانی دارد باز باشد. هم‌چنین این امر باعث می‌شود در صورت عدم رضایت از یک استراتژی، بتوانید از میان فهرست متنوعی که پیش روی شماست، گزینه‌های متفاوت‌ دیگری را انتخاب کنید و آن‌ها را بیازمایید. در این میان می‌توانید فاکتورهایی نظیر میزان تحمل ریسک، میزان سرمایه و یا سودآوری را مدنظر قرار دهید.

برای انتخاب یک معامله‌گر راهبر یا یک استراتژی برنده، می‌توان به مواردی نظیر عمر و سابقه حساب کپی تریدینگ، میزان ریسکی که تاکنون در حساب کپی دیده می‌شود، میزان سودآوری‌ حساب، تعداد دفعاتی که از‌ آن حساب کپی شده است و میزان سرمایه صاحب حساب در آن استراتژی توجه کرد.

ایجاد بستری برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای

کپی تریدینگ را می‌توان روشی دانست که در آن هر دو طرف درگیر، یعنی هم کپی‌کننده  و هم کپی‌شونده به سود می‌رسند. اگر یک معامله‌گر حرفه‌ای می‌تواند از معاملاتش به اندازه‌ی کافی سود ببرد، با به اشتراک گذاشتن روش خود، می‌تواند از این طریق نیز درآمدی کسب کند. این بازی دو سر برد می‌تواند شروعی باشد برای کسب درآمدهای بسیار بالاتر در آینده.

تنظیمات و اختیارات

در کپی تریدینگ شما می‌توانید به عنوان یک کپی‌کننده مشخص کنید که چه میزان از سرمایه‌ی خود را به این عمل اختصاص می‌دهید. هم‌چنین با مشخص کردن حد ضرر، می‌توانید در مواقعی که معامله‌گر راهبر وارد ضرری بیشتر از آستانه‌ی تحمل شما شده است، حساب خود را از حساب او جدا کنید.

پرهیز از احساسات

مشکل بزرگ افراد تازه‌کار در بورس و بازارهای مالی این است که نمی‌توانند احساسات خود را در معاملات‌شان کنترل کنند. آن‌ها ممکن است با هر حرکت منفی در سهم، اقدام به فروش آن کنند یا برعکس. اما از آنجا که کپی تریدینگ و معاملات تقلیدی به صورت خودکار انجام می‌شوند، احساسات جایی در آن‌ها ندارد. به این ترتیب سرمایه معامله‌گران پیرو کمتر در معرض ریسک‌های ناشی از هیجان و احساسات قرار می‌گیرد.

توصیه می‌شود معامله‌گران تازه‌کار در آغاز با مبالغ کمی کپی تریدینگ را انجام دهند تا در صورت بروز ضرر و زیان، خسارات واردشده به آن‌ها زیاد نباشد. در این صورت آن‌ها فرصت کافی را برای جبران اشتباهات خود و انتخاب یک استراتژی دیگر خواهد داشت.

کنترل حساب به صورت شخصی

اگر دقت کنید در بیشتر شیوه‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، شما سرمایه‌تان را به فرد یا نهاد دیگری می‌سپارید تا از جانب شما معامله کند. اما در سیستم کپی تریدینگ و معاملات تقلیدی، این خود شما هستید که کنترل کامل حساب‌تان را در اختیار دارید. درست است که معاملات به صورت خودکار انجام می‌شود اما در نهایت مدیریت دارایی بر عهده‌ی خودتان خواهد بود.

معایب و محدودیت‌های معاملات تقلیدی و کپی تریدینگ در بازار سهام

اگر قرار بود این روش‌ها سراسر حسن و مزیت باشند، دیگر کسی به خودش زحمت یادگیری نمی‌داد! از جمله مهم‌ترین محدودیت‌هایی که در معاملات آینه‌ای یا میرور تریدینگ وجود دارد این است که این عمل به سرمایه‌ی فراوانی نیاز دارد. پیش‌تر اشاره شد که در این روش شما باید کل معاملات راهبر را عینا تکرار کنید. حال اگر سرمایه‌ی شما اندک باشد، چگونه قادر به انجام این کار خواهید بود؟

از سوی دیگر چنین در نظر بگیرید که معامله‌گر راهبر در استراتژی خود دچار لغزش و اشتباه شود. در چنین شرایطی تمام پیروان نیز از این اشتباه و ضرر ضربه خواهند خورد. پس در نظر داشته باشید همان‌قدر که در سودهای معامله‌گر راهبر سهیم هستید، در ضررهای او نیز شریک خواهید بود که به نظر منصفانه می‌آید.

درست است که شفافیت یکی از مزایای این سیستم است. اما این شفافیت تنها مربوط به آمارها و سوابق معاملاتی است. شما هیچ‌ اثری از منطق استراتژی‌های معامله‌گر نخواهید یافت و از پشت پرده‌ی اعمال او آگاه نخواهید شد. قطعا اگر کسی یک فرمول جادویی کشف کرده باشد آن را به همین راحتی در اختیار همگان قرار نمی‌دهد. افزون بر این، برخی استراتژی‌ها ممکن است تنها در برخی بازارها به خوبی جواب دهد و در بازاری دیگر موجب ضرر و زیان شود.

عامل بعدی که ممکن است مخرب باشد، این است که هیچ‌گاه نمی‌توان از سوابق یک معامله‌گر به موفقیت او در آینده اطمینان داشت. هیچ تضمینی در این خصوص وجود ندارد و شما نمی‌توانید با اطمینان کامل از همان ابتدا سودهای فراوانی را برای خود متصور شوید. در انتها نیز باید به این مسئله دقت کرد که اگر معامله‌گر راهبر معاملات زیادی را انجام دهد، معامله‌گر پیرو نیز باید کارمزدهای فراوانی را بپردازد.

انواع کارمزد در حساب کپی تریدینگ

هر معامله‌گر راهبر، ممکن است به یکی از شیوه‌های زیر، کارمزدی را دریافت کند:

• کارمزد ثابت: در این روش، معامله‌گر پیرو، مبلغ درخواستی معامله‌گر راهبر را در همان آغاز کار واریز می‌کند. این مبلغ برای کپی کردن حساب در طی یک دوره‌ی زمانی مشخص است. مبلغ نزد پلتفرم معاملاتی تا پایان دوره‌ی مذکور باقی می‌ماند. فارغ از اینکه در انتها معاملات سودآور باشد یا زیان‌بار، مبلغ کارمزد با توجه به فعالیت معامله‌گر راهبر به او پرداخت می‌شود. در صورت عدم فعالیت او در طی زمان مقرر، مبلغ مذکور به معامله‌گر پیرو بازگردانده خواهد شد.
• کارمزد درصدی: در این روش، کارمزد تنها در صورت انجام معاملات موفق و سودآور به حساب تریدر راهبر واریز خواهد شد. در این شیوه نیازی به واریز مبلغ اضافی نیست. بلکه این کارمزد از سود معامله‌گر پیرو کسر و به حساب راهبر واریز خواهد شد. در صورت بروز ضرر و زیان خبری از کارمزد نخواهد بود.
• کارمزد کمیسیونی: این روش ترکیبی از دو شیوه‌ی قبلی است. به این صورت که تریدر راهبر با انجام هر معامله فارغ از سود یا ضرر، کمیسیون مربوط به آن را دریافت می‌کند. در این روش تنها فعالیت تریدر مهم است و تسویه‌ها برای هر معامله محاسبه می‌شود.

خطر کلاه برداری در کپی تریدینگ و معاملات تقلیدی

گاه ممکن است سودجویان دست به اقداماتی خلاف قانون بزنند و از آن با نام معاملات آینه‌ای یا کپی تریدینگ یاد کنند. مثلا ممکن است یک شرکت کنترل دارایی و سبد شما را در دست بگیرد و به شما بگوید که با استفاده از معاملات کپی قصد دارد سرمایه‌ی شما را افزایش دهد. اما در نهایت ممکن است چیزی جز ضرر و زیان نصیب‌تان نشود.

هم‌چنین در سال‌های پیشین موارد مشابهی در سطح بین‌المللی مشاهده شده که در نهایت به پولشویی منجر شده است. نباید این اعمال و اقدام را با معاملات کپی و آینه‌ای اشتباه گرفت. همواره باید به یاد داشت که معاملات کپی از شفافیت برخوردارند. پس اگر فرد یا شرکتی ادعای استفاده از این روش را دارد، باید بتواند این ادعا را اثبات کند. از این رو باید اعتبار پلتفرم معاملاتی را بسنجید تا مبادا در معرض کلاه‌برداری و فریب قرار بگیرید.

معاملات تقلیدی در راه بازار بورس ایران

از آنجا که قوانین ما در تمام حوزه‌ها بر پایه‌ی شریعت اسلام بنا شده است، برخی از افراد استفاده از کپی تریدینگ و معاملات تقلیدی را تا همین اواخر جایز نمی‌دانستند. اما در مردادماه سال ۱۴۰۰، کمیته فقهی بورس انجام معاملات تقلیدی را تایید کرد. پس از بررسی‌های انجام‌شده در این خصوص، این کمیته این دو شیوه را از منظر حق انتفاع از اطلاعات جایز دانست. یعنی فردی با میل خود، اطلاعاتش را در اختیار دیگران قرار می‌دهد و در ازای آن کارمزدی دریافت می‌کند.

با این وجود باز هم ممکن است عده‌ای نگران ضرر و زیان‌های احتمالی باشند. این کمیته برای این مسئله نیز تدبیری اندیشیده است. چرا که عدم ضرر رساندن به سایرین از جمله نخستین اصول شریعت اسلام است. به همین دلیل در صورت اجرایی شدن این معاملات، نهادهای ناظر بر عملکرد آن نظارت خواهند کرد تا مبادا معامله‌گران پیرو دچار مشکل شوند.

دستورالعمل‌های مربوط به انجام این معاملات باید کاملا بررسی شود تا هیچ مغایرتی با دین اسلام نداشته باشد. پس از آن این احتمال وجود دارد که کارگزاران بورس ایران نیز به این قابلیت مجهز شوند و ردپای کپی تریدینگ در بورس ایران نیز کم‌کم پیدا شود. 

جمع‌بندی

شروع معاملات در بورس و بازارهای مالی کار آسانی نیست. حضور در این بازار نیازمند دانش و تجربه است. اما گاهی همگان فرصت یا توانایی انجام آن را ندارند. از این رو به شیوه‌های دیگری هم‌چون معاملات تقلیدی یا کپی‌ تریدینگ متوسل می‌شوند. این شیوه‌ها به تازه‌کاران اجازه می‌دهند که استراتژی‌های موفق را در معاملات خود کپی کنند. این فرایند به صورت خودکار انجام می‌شود و از این رو افراد کم‌تجربه دغدغه‌ی چندانی بابت انجام معاملات نخواهند داشت. میان معاملات تقلیدی و کپی تفاوت‌هایی وجود دارد؛ هرچند ماهیت هر دو روش یکی است. در معاملات کپی شما یک راهبر را با توجه به ویژگی‌هایی نظیر میزان تحمل ریسک و یا دارایی انتخاب می‌کنید. سپس اقدامات او را در معاملات خود کپی می‌کنید. در معاملات آینه‌ای شما به یک استراتژی خاص روی می‌آورید. این استراتژی برگرفته از اعمال موفقیت‌آمیزی است که پیش‌تر امتحان خود را پس داده‌اند. انجام معاملات تقلیدی در مقایسه با معاملات کپی، نیازمند سرمایه بیشتری است.

سوالات متداول