عرضه اولیه چندان هم بدون ریسک نیست!

با افزایش سرمایه گذاری در بورس، یکی از خریدهای جذاب سهام برای افراد تازه وارد خرید عرضه اولیه است زیرا ریسک عرضه اولیه نسبت به دیگر سرمایه گذاری‌های بورسی بسیار پایین‌تر است و افرادی که به این طریق سهام می‌خرند، تا درصد بالایی سود دریافت می‌کنند؛ بنابراین نیازی به یادگیری بازار و تحلیل‌های تکنیکال و یا بنیادی ندارند.

با این همه خرید عرضه اولیه و نگهداری طولانی‌مدت آن ممکن است ریسک ها و خطراتی داشته باشد که بهتر است نسبت به آن‌ها آگاهی لازم را داشته باشیم. به این علت که در سال جاری چندین شرکت در بورس عرضه اولیه دارند، بر آن شدیم که برخی از این خطرات و ریسک‌ها را بررسی کنیم.

البته امکان دارد که در شرایط حاضر بازار بورس، این نکته‌ها تاثیر زیادی در نتیجه سرمایه گذاری کوتاه‌مدت شما نداشته باشد. با این حال، آگاهی از اصول و رفتارهای بازار سهام، احتمال موفقیت شما نسبت به دیگران را افزایش می‌دهند. در ادامه این مطلب ابتدا به بیان نکاتی درباره خرید عرضه اولیه می‌پردازیم و سپس هفت مورد از ریسک‌های آن را برمی‌شماریم.

خرید عرضه اولیه در روز عرضه مناسب‌تر است یا در بازار ثانویه؟

• پیش از هر اقدامی اطلاعات ارائه شده شرکت مانند، صورت‌های مالی، گزارش‌های هیئت مدیره و … را بررسی کنید. حتی اگر به گزارش‌های مالی شرکت به طور کامل دسترسی ندارید، آگاهی نسبی به این اطلاعات خود تاثیر زیادی در انتخاب بهتر شما دارد.
• دیدگاهی کلی از شرکت، برنامه‌های کوتاه‌مدت و طولانی‌مدت، بازار و گسترش آن کسب کنید.
• قبل و بعد از عرضه اولیه سهام شرکت، میزان حقوق و تجربه تیم مدیریتی و نیز سهم مالکیت اعضای آن را بررسی کنید؛ زیرا با دانستن خصوصیات اعضای مدیریتی و سابقه شرکت، چشم‌اندازی از آینده آن به دست می‌آورید.

با در نظر داشتن نکته‌های فوق تا حدودی ریسک خرید عرضه اولیه یک شرکت مشخص می‌شود. چنان چه شرکت برنامه‌ها و چشم‌اندازی روشن و قوی نداشته باشد، نمی‌تواند عملکرد خوبی در شرایط کنونی بازار از خود نشان دهد. در چنین مواقعی بهتر است از خرید آن عرضه اولیه چشم پوشی کنید و با پیگیری عملکرد شرکت در ماه‌های آینده، در زمان مناسب نسبت به خرید سهام آن اقدام کنید.

نکته‌هایی درباره ریسک خرید سهام عرضه اولیه

• هر صنعتی مشکلات خاص خود را دارد که باید درک درستی از آن داشت. برخی صنعت‌ها در مقایسه با بقیه مشاغل بیشتر به سرمایه وابسته‌اند، رقابت بیشتری در آن‌ها وجود دارد و قوانین جدی‌تری دارند. امکان دارد که به نیروی کار وابستگی داشته باشند یا اینکه در برابر قیمت‌گذاری و محدودیت‌های بازار بورس آسیب‌پذیرتر باشند. تمام این موارد ممکن است تاثیرات جدی بر قیمت سهام شرکت‌ها بگذارد. در بازار بورس کنونی و نوسان‌هایی که بازار به دلیل کرونا تجربه می‌کند، همچون بازارهای مس و فولاد، توجه به این نکات بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. به این خاطر نوع صنعت و بازار هر شرکت عاملی مهم در ارزش سهام آن است و ضروری است که قبل از اقدام به خرید سهام آن، چشم‌اندازی درست از بازار آینده آن به دست آورید.
• به دلیل مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها، برخی از شرکت‌ها به دلیل فشارهای جهانی در حوزه اقتصاد آسیب پذیرتر هستند. چنان چه شرکتی برای تولید محصول خود به شرکت‌های دیگر در سطح بین‌المللی وابسته باشد، فرآیند تولید آن دچار اختلال می‌شود. در مقابل، شرکت‌هایی که وابستگی آن‌ها به بازار داخلی است، کمتر در معرض چنین خطرات اقتصادی قرار دارند.
• یکی دیگر از عواملی که باید در زمان خرید سهام به آن توجه داشت، شیوه کسب و کار شرکت مورد نظر است. مثلا با تغییر فناوری یک صنعت، عملکرد آن بی‌نتیجه می‌شود.
• ریسک دیگر سهام یک شرکت، وجود هزینه‌ها و مانع‌های اندک در ورود رقبای جدید به آن صنعت است. البته با توجه به شرایط بورس ایران این موضوع خیلی تاثیرگذار نیست. با این وجود برخی استارتاپ‌ها یا شرکت‌های خدماتی ممکن است با چنین مشکلی روبه‌رو شوند.
• محدودیت مشتریان و تمرکز شرکت برای کسب درآمد بر یک طیف خاص نیز از عوامل تاثیرگذار در این زمینه است، زیرا اگر قرارداد شرکت با یکی از مشتریان فسخ شود، سیستم کسب درآمد شرکت با اختلال مواجه می‌گردد.
• احتیاج یک شرکت به جذب سرمایه زیاد در سال‌های آینده بر ترازنامه شرکت، احتیاجات وامی و قرضی، ظرفیت کسب درآمد، و کم شدن سهم سرمایه گذاران تاثیر می‌گذارد.
• تمرکز هیئت مدیریتی برخی شرکت‌ها بر رشد و توسعه و همچنین سوددهی در وضعیت فعلی بازار است. شرکت‌هایی که بر رشد نوظهور تاکید دارند، در حقیقت نشان می‌دهند که چون کمتر بر کسب درآمد تاکید دارند، امکان زیان نیز در آن‌ها بیشتر است.

باید این نکته را در ظنر داشت که برای خرید کوتاه مدت عرضه اولیه احتیاجی به بررسی تمام این موارد ندارید، اما اگر هدف شما از خرید سهام، سرمایه گذاری و بازدهی طولانی مدت است، توجه به این نکات ریسک سرمایه گذاری شما را پایین می‌آورد.

خصوصیات خرید در روز عرضه اولیه

تصور کنید که شما تحقیقات و مطالعات خود را در زمینه یک شرکت انجام دادید و متوجه شدید که شرکت دارای شرایط زیر است:

• شرکت مدیریتی قوی دارد و شما مطمئن هستید که شرکت با تیمی که دارد برنامه خوب و عملکرد باکیفیتی را ارائه می‌دهد.
• عواملی که بر ریسک شرکت تاثیر می‌گذارد را می‌توان کنترل کرد و شرکت در صورت افزایش سرمایه، قادر است که آینده خود را به خوبی شناسایی کند.
• شرکت در مقایسه با رقبای خود جایگاه خوبی در بازار به دست آورده و خود را شاخص کرده است.
• گزارش مالی شرکت در گذشته و نسبت به رقبا از وضعیت مناسب و خوبی برخوردار است.

در صورتی که موفق نشدید موقع عرضه اولیه، سهام بخرید و یا سهم کمی از سهام به شما تعلق گرفت، آیا کار درستی است که بعد از عرضه سهام، بلافاصله آن را خریداری کنید؟ عملکرد مثبت شرکت بعد از عرضه سهام، وسوسه انگیز خواهد بود؛ ولی گاهی خرید زودهنگام سهام، بسیار اشتباه است. بنابراین توجه داشته باشید که در زمان خرید بعد از عرضه اولیه سهام، دقت لازم را داشته باشید.

فرصت‌های خرید سهام در بازار ثانویه

• بعد از ارائه گزارش‌های مالی یک شرکت، فعالیت اقتصادی آن ممکن است مطابق با پیش‌بینی‌ها پیش برود و یا ضعیف‌تر از آن عمل کند. سهامدارانی که انتظار دارند عملکرد شرکت بسیار مثبت باشد و رشد عالی داشته باشد، امکان دارد شرایط آن را ناامیدکننده بدانند. این امر امکان دارد که ارزش سهم را کاهش دهد و فرصت مناسب را برای خرید آن ایجاد کند.
• وقتی تعداد سهم‌های عرضه اولیه زیاد باشد و سرمایه داران سازمانی پرتفوی خود را جابه‌جا کنند، باعث فشار به سهم‌های نوظهور می‌شود. فعالیت زیاد بازار عرضه اولیه، نوسانات زیادی به همراه دارد و این فشار بر شرکت‌های جدید، شرایط خوبی برای خرید سهم فراهم می‌کند.
• عوامل مختلفی چون مذاکره‌های تجاری و اتفاقات تجاری بازار بورس را متاثر می‌کند. این رویدادها بازار را به یک اندازه و جهت تغییر می دهد. این اتفاقات موقعیت مناسب را برای خرید سهام مورد نظر شما فراهم می‌کند.

در آخر  باید دانست که هر چه میزان ریسک خرید سهام بالاتر باشد، به همان میزان باید اطلاعات سرمایه گذار نیز بالا باشد.