تاثیر رمزارزها بر بورس؛ این سکههای دیجیتال با بورس و بانکداری چهکار دارند؟
بازار رمزارزها هم مثل بازار بورس، جذابیتهای فراوانی دارد. شرایط در این بازار با بازار سهام متفاوت است. بارزترین تفاوت میان بازار کریپتوکارنسی و بازار سهام، در ۲۴ساعته و دائمی بودن آن است. در این بازار خبری از تعطیلات نیست. با اینهمه رمزارزها چگونه میتوانند بر بورس تاثیر بگذارند؟ بیت کوین، اتریوم یا سایر انواع ارز دیجیتال، چه قدرتی دارند؟ آیا ارز دیجیتال میتواند جای صنعت بانکداری را در آینده بگیرد؟ میبینید که سوالات زیادی در مورد رمزارزها وجود دارد. سوالاتی که شاید بخشی از آنها برای شما هم جای پرسش داشته باشند. در این مقاله از توان تحلیل نگاهی میاندازیم به تاثیر رمزارزها بر بورس و وضعیت سهام شرکتهایی که به نحوی با کریپتوکارنسی ارتباط دارند.
فهرست مطالب این مقاله با دسترسی سریع
مقدمهای بر کریپتوکارنسی یا رمزارز
ارز رمزنگاری شده، رمزارز یا کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) اکنون تمام دنیا را تسخیر کرده است. مخصوصا وقتی با افزایش ۴۵۰ درصدی در یک سال گذشته مواجه شد، دیگر پیر و جوان هم به این مسئله واکنش نشان دادند و در مورد آن حرف زدند. آیا کسی وجود دارد که اسم بیت کوین یا کریپتوکارنسی به گوشش نخورده باشد؟ کمی بعید به نظر میرسد. بیت کوین که در دستهی محبوبترین و ارزشمندترین رمزارزها جای دارد، از آغاز سال ۲۰۲۱ بیش از دو برابر رشد داشته است. به طوری که این رمزارز در ماه آوریل سال ۲۰۲۰ از قیمت هفت هزار دلار به قیمت ۲۰ هزار دلار در دسامبر همین سال رسید. اکنون ارزش بیت کوین چیزی در حدود ۶۰ هزار دلار است. چندی پیش این ارز دیجیتال سقف ۶۳ هزار دلاری خود را نیز شکست و رکورد تازهای ثبت کرد و بعد از طی یک دورهی اصلاحی، اکنون به ۶۱ هزار دلار رسیده است.
بسیاری از تحلیلگران مالی چنین پیشبینی میکنند که ارزش این رمزارز تا پیش از پایان سال ۲۰۲۱ به ۱۰۰ هزار دلار خواهد رسید. پس از بیت کوین، اتریوم در ردهی دوم ارزشمندترین رمزارز جای میگیرد. ارزش این رمزارز هم چون بیت کوین افزایش پیدا کرده است. اتریوم در این اواخر به ۳۹۵۰ دلار رسیده است. با توجه به همین مسائل، آیا نمیتوان انتظار داشت که رمزارزها بر بازار بورس تاثیر بگذارند؟
یکی از اصلیترین دلایلی که به رشد ناگهانی کریپتوکارنسی دامن زد، عدم وابستگی آن به نهادهای دولتی است. این واقعیت مسئلهی مهمی است که تراکنشهای رمزارزها به تایید بانکهای مرکزی یا هر بانک دیگری نیاز ندارد. به همین دلیل این ارزهای دیجیتال میتوانند به عنوان جایگزینی بی عیب و نقص برای ارزهای ملی (همان پول فیات) به شمار روند.
فناوری بلاکچین از پروتکل رمزنگاری استفاده میکند تا واحدهای جدیدی بسازد. این شبکه از تمام تراکنشهای در حال انجام و تمامشده محافظت میکند. نام این واحدها بلوک است که به هم متصل میشوند و این اطمینان را به کاربران میدهند که هر رمزارزی مانند بیت کوین یا اتریوم محفوظ و ایمن شده است. پس از آن وجوه در کامپیوترهای مختلفی که در یک شبکهی واحد حضور دارند، ذخیره میشود. به این فرایند ماینینگ یا استخراج گفته میشود. فرایند ماینینگ از معتبر بودن رمزارزها اطمینان میدهد.
برای خرید هر رمزارزی، وجود یک کیف پول ضروری است. کیف پولها میتوانند نرمافزاری باشند که به آنها کیف پول دیجیتال هم گفته میشود. همچنین میتوانند در قالب برنامههایی مانند بایننس (صرافی ارز دیجیتال)، لونو و بلاکچین طراحی شوند یا به صورت کیف پولهای سختافزاری در اختیار افراد قرار گیرند. از کیف پول برای ثبت و تایید معاملات تمام رمزارزها استفاده میشود. هر کیف پول دیجیتال، کدی پیچیده دارد که شامل اعداد و حروفی طولانی است. به همین دلیل است که رمزگشایی یا هک کردن این کیفها دشوار یا حتی غیرممکن است.
در ادامه میتوانید فهرستی از سامانههای قابل اعتماد و پیوندهای آنها را ببینید که سرمایهگذاران میتوانند از آنها برای خرید کریپتوکارنسی استفاده کنند. سامانههایی نظیر بایننس (Binance)، کوین بیس (Coinbase)، بلاک فی (Block.fi)، جمینای (Gemini)، کریپتو دات کام (Crypto.com)، ای تورو (Etoro)، کراکن (Kraken)، هودل نات (Hodlnaut) و لونو (Luno).
روند ظهور رمزارزها
نخستین رمزارزی که ابداع شد، بیت کوین نام داشت. این رمزارز توسط برنامهنویس مجهولالهویهای با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ به وجود آمد. هدف از ایجاد بیت کوین، ایجاد شبکهی پرداختی الکترونیکی بود که دولت یا نهادهای مالی نتوانند در آن مداخله کنند. پس در واقع هدف ناکاموتو ساخت شبکهای غیرمتمرکز بود که مستقل از نهادهای دولتی یا مقامات حکومتی باشد.
در اوایل ژوئن سال ۲۰۲۰، یکی از تحلیلگران بلومبرگ پیشبینی کرد که بیت کوین به رکورد ۲۰ هزار دلاریاش در سال ۲۰۲۰ باز میگردد. تا سپتامبر سال ۲۰۲۰ حدود ۱۸.۵ میلیون بیت کوین در گردش در سراسر دنیا وجود داشت. چیزی در حدود ۲۰۰ میلیارد دلار روی بیت کوین سرمایهگذاری شده بود. در ۱۶ دسامبر بود که قیمت بیت کوین به بالای ۲۰ هزار دلار رسید. قیمت بیت کوین در ماه فوریه تا ۶۰ هزار دلار افزایش پیدا کرد. این اتفاق در شرایطی رخ داد که ایلان ماسک مدیرعامل میلیاردر محبوب تسلا و اسپیس ایکس اعلام کرد که ۱.۵ میلیارد دلار بیت کوین خریده است. او گفت مشتریانش میتوانند خودروهای الکترونیکی او را با پرداخت بیت کوین خریداری کنند.
بیشتر بخوانید
ایلان ماسک به این معروف است که توئیتهای جالبی در مورد رمزارزها منتشر میکند. مخصوصا در مورد دوج کوین که تاکنون باعث شده است این ارز دیجیتال رشدی گاهگاه را تجربه کند. او گفته بود که از کوین بیس میخواهد سرویسهای دوج کوین را به صرافی ارز دیجیتال همتابههمتای خود اضافه کند. وقتی این اتفاق رخ دهد، سرمایهگذاران نهادی در سراسر جهان میتوانند دوج کوین را از کوین بیس خریداری کنند. چنین مسائلی هستند که موجب میشوند رمزارزها بر بورس تاثیر بگذارند.
قیمت بیت کوین در مارس ۲۰۲۱ تا ۵۸,۳۰۰ دلار افزایش پیدا کرد. یعنی رشدی ۴.۵ درصدی. این روند صعودی در پی اعلام شرکت ویزا مبنی بر مجاز بودن استفاده از رمزارز در تسویه معاملات در شبکهی پرداخت خود حاصل شد. معاملهگران با روی باز از این خبر استقبال کردند. آنها این خبر خوب را نقطهی عطفی میدانستند که شک و تردیدها را در مورد بیت کوین از بین میبرد. این بدان معناست که بیت کوین میتوانست به عنوان ابزار عمومی معتبر و قابل قبولی برای انجام تراکنشهای جهانی مورد استفاده قرار گیرد.
شرکت ویزا به رویترز اعلام کرد که یک برنامهی آزمایشی را با پلتفرم کریپتو و پرداخت Crypto.com راهاندازی کرده است. این شرکت اعلام کرد گزینههای بیشتری برای شرکای خودش در سال جاری اضافه خواهد کرد. مسترکارت و پی پال نیز حمایت خود را از کریپتوکارنسی اعلام کردهاند. مسئلهای که میتواند مشتریان این شرکت را قادر سازد تا داراییهای مجازی را بخرند، بفروشند و نگهداری کنند.
تاثیر کرونا بر بازار رمزارز
درست است که رمزارزها خود بر بازار بورس و صنعت بانکداری تاثیر میگذارند، اما باید عوامل موثر بر رمزارز را نیز بررسی کرد. پیش از ظهور فاجعهبار کوید-۱۹، سود اندک ایالات متحده بر واحد پولی این کشور، این ارز را به عنوان ذخیرهی جهانی برای اتصال و ارتباط ارز سایر کشورها تبدیل کرده بود. هرچند دولت و شرکای آن، بدهیهای سنگینی را بالا آوردند که زنگ خطر آن پیشتر به صدا درآمده بود. زمانی که همهگیری شیوع پیدا کرد، وحشت جهانی در همهجا پدیدار شد. کرونا این قدرت را داشت که حتی بر بازار رمزارز هم تاثیر بگذارد.
بازار سهام آمریکا هرجومرج را به خود میدید. این آشوبی بود که در پی واکنش به همهگیری به وقوع پیوسته بود. این امر منجر به سقوط شدید قیمت تمام سهام در بازار بورس نیویورک شد. فدرال رزرو (FED) از محرکهای مالی و پولی (تسهیل کمی) برای تامین بودجهی بستههای امدادرسانی دولت آمریکا (بسته های کمکی کووید-۱۹ به ارزش تریلیونها دلار) استفاده کرد.
در نهایت تمام بازارهای مالی از بازار بورس گرفته تا اوراق قرضه در مسیر بازیابی قرار گرفتند. انتظار بازارها این بود که محرکها به میزانی قدرت دارند که بتوانند از ضررهای قابل توجه سرمایهگذاران جلوگیری کنند. این زیانها خود اعتماد به نفس سرمایهگذاران و فعالان بازارهای مالی را کاهش میدهند و موجب میشوند بهبود اقتصادی از مسیر خود منحرف شود.
عملکرد کریپتوکارنسی، بازیگران بزرگ مالی همچون Black Rock, JPMorgan Chase, Alliance Bernstein, Morgan Stanley و Tudor Investment را به خود جذب کرد. در نتیجه این افراد میلیاردها دلار روی ارز دیجیتال سرمایهگذاری کردند.
تریلیونها دلار پول چاپ شده در سال جاری توسط فدرال رزرو و سایر بانکهای مرکزی موجب تحریک سرمایهگذاران بازار ارزهای رمزنگاری و معاملهگران سنتی شده است. در پی این مسئله استفاده از بیت کوین به عنوان سپری برای مقابله با افت ارزش پول در نظر گرفته میشود. معاملات کریپتوکارنسی همچنین در ترکیه نیز به خوبی در حال انجام است. چرا که سرمایهگذاران به دنبال امکانی امن هستند که بتوانند از رکود اقتصادی و تورم فزاینده در این کشور فرار کنند.
تاثیر دولت بر رمزارزها
با وجود گستردگی رمزارزها و تاثیر آنها بر بورس و سایر بازارهای مالی، این ارزهای دیجیتال همچنان بحث برانگیزند. بیشتر سرمایهگذاران و میلیاردرها نگرانیهای خود را در خصوص داراییهای دیجیتال به زبان آوردهاند.
بیل گیتس، مدیرعامل اسبق و بنیانگذار شرکت مایکروسافت، در مورد سرمایهگذاری روی رمزارزها هشدار داده بود. او در مصاحبهای که اخیرا با نیویورک تایمز داشت گفت مصرف برق بیت کوین در هر تراکنش در مقایسه با سایر روشهای شناختهشدهی پرداخت، بیشتر است. این مسئله آثار منفی و مخربی رو تغییرات آبوهوایی دارد. بیشتر بانکهای مرکزی و قانونگذاران جهانی هم به ارزهای دیجیتال با دیدهی تردید مینگرند. بانک انگلستان نیز با توجه به نوسانات و آسیبپذیری کریپتوکارنسی در برابر سرقت و هک هشدار داده است.
جانت یلن (Janet Yellen) وزیر خزانهداری آمریکا و کریستین لاگارد (Christine Lagarde) رئیس بانک مرکزی اروپا نیز در مورد استفاده از بیت کوین برای پولشویی، تامین مالی تروریست و کلاهبرداری هشدار دادهاند. در هندوستان نیز دولت در حال بررسی قانونی است که بر اساس آن دارندگان رمزارزها یا معاملهکنندگان آن را منع و مجازات کند.
بانک مرکزی نیجریه نیز در پنجمین روز از فوریهی سال ۲۰۲۱، نامهای خطاب به بانکها و سایر موسسات مالی منتشر کرد. این نامه به ممنوعیت انجام معامله با رمزارزها و تسهیل پرداخت در تبادلها و تراکنشهای ارز دیجیتال مربوط بود. این بانک در ادامه به تمام بانکها و موسسات مالی دستور داد افراد یا نهادهایی را که در معاملات رمزارزها دخیل هستند یا صرافیهای ارز دیجیتال دارند شناسایی کنند. سپس حساب معاملاتی این افراد یا نهادها را مسدود کنند.
کشورهایی مانند ایران، نپال، تایلند، هندوستان، بولیوی و قرقیزستان هم اخباری در خصوص ممنوعیت رمزارزها منتشر کردهاند. به نظر میرسد رشد ارزهای دیجیتال از اقدامات و بیانیههای دولتها و مقامات و سران دولتی تاثیر میپذیرد.
تاثیر رمزارزها بر بازار بورس
در پی افزایش مستمر ارزش رمزارزها، سرمایهگذاری در شرکتهایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم روی ارزهای دیجیتال سرمایهگذاری میکنند میتواند منجر به کسب سود بسیاری شود. طبیعی است که سرمایهگذاران از پول فیات که در برابر تورم و سیاستهای پولی و مالی آسیبپذیر است، اجتناب میکنند. در نتیجه به سراغ بیت کوین، اتریوم یا سایر رمزارزهایی میروند که به منزلهی پناهگاهی امن برای داراییهای آنها به شمار میرود.
افزایش تقاضا برای خرید و معاملهی رمزارزها موجب شده است شرکتهایی که با ارزهای دیجیتال مرتبط هستند بیشتر مورد توجه قرار گرفتهاند. اگر قیمت رمزارزها همچنان با افزایش مواجه شود، این شرکتها با هجوم بسیاری از افراد برای خرید سهامشان مواجه خواهند شد. اتفاقی که در مورد سهام شرکت تسلا شاهد آن بودیم.
آشنایی با شرکتهایی که روی رمزارزها سرمایهگذاری کردهاند
حال که بحث به تاثیر رمزارزها بر بورس رسید، بهتر است نگاهی به شرکتهایی بیندازیم که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم روی ارزهای رمزنگاری شده سرمایهگذاری کردهاند. این شرکتها گاه از طریق سرمایهگذاری فعالیت میکنند، گاه از طریق مشارکت یا حتی در برخی مواقع از طریق سرمایهگذاریهای جانبی. همچنین خواهیم دید که عملکرد سهام این شرکتها تا کنون چگونه بوده است.
تسلا (Tesla) با نماد TSLA
اول از همه به سراغ شرکت معروف تسلا میرویم. تسلا تعدادی بیت کوین به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار خریداری کرد. سپس اعلام کرد که مشتریانش هم میتوانند از طریق پرداخت بیت کوین خودروهای برقی این شرکت را خریداری کنند. در میان ۱۰ شرکت بزرگ دنیا تسلا تنها شرکتی است که نحوهی پرداخت خود را از پول فیات به ارز رمزنگاری شده تغییر داده است.
رایوت بلاکچین (Riot Blockchain) با نماد RIOT
این بلاکچین، یک شرکت استخراج بیت کوین در کلرادوست. سهام این شرکت با نماد RIOT در هفتههای اخیر به طور مداوم در حال افزایش بوده است. تا زمانی که بیت کوین به رشد خود ادامه دهد، سهام این شرکت نیز با افزایش قیمت روبرو خواهد بود. مطابق گفتههای اخیر مدیران این شرکت، رایوت بلاکچین ۲۶ هزار استخراجکنندهی دیگر را به کار گرفته است.
اسکوئر (Square) با نماد SQ
اسکوئر شرکتی در حوزهی فناوری است که با خرید بیت کوین و فروش آن به کاربران Cash App (برنامهی پرداخت موبایلی این شرکت) به کسب درآمد مشغول است. با این رویکرد بود که این برنامه سود نقدی خالص خود را به ۱.۲۳ میلیارد دلار رساند. یعنی افزایش ۱۶۸ درصدی. جک دوری مدیر عامل این شرکت میگوید: ما باور داریم که اینترنت نیاز به ارزی بومی دارد. به اعتقاد ما این ارز همان بیت کوین است.
پی پال (PayPal) با نماد PYPL
زمانی که در حال واکاوی تاثیر رمزارزها بر بورس هستیم حتما باید سری هم به شرکت پی پال بزنیم. این شرکت روشهای متنوع الکترونیکی را برای پرداخت فراهم میکند. پی پال در پی شیوع همهگیری ویروس کرونا به سود رسید. چرا که این مسئله منجر به افزایش نیاز مردم به استفاده از روشهای پرداخت دیجیتال شد. پس از این که پی پال اعلام کرد استفاده از دلار رمزنگاری شده برای تسویهی تراکنشها در شبکهی پرداختش مجاز است، برنامههایی را برای بهکارگیری خدمات امنیتی ابری استارتاپ Curv برای کریپتو آغاز کرده است. زمانی که این اتفاق رخ دهد، میتوان پرداختها را با بیت کوین انجام داد. در نتیجه سهام این شرکت نیز با افزایش ارزش مواجه میشود.
انویدیا (NVIDIA) با نماد NVDA و ای ام دی (AMD) با نماد AMD
این دو شرکت تولیدکنندگان و طراحان پردازندههای گرافیکی یا همان GPU هستند. این پردازنده برای محاسبات هوش مصنوعی و تولید داراییهای رمزگذاری شده مانند Cryptography مورد استفاده قرار میگیرد. زمانی که قیمت ارزهای رمزنگاری شده در سال ۲۰۱۸ افزایش پیدا کرد، سهام این دو شرکت نیز روندی صعودی در پیش گرفتند. چنین انتظار میرود که با افزایش تقاضا برای بیت کوین، سهام این دو شرکت به خاطر وابستگی شدید کریپتوکارنسی به سختافزارهای محاسباتی، رشد قابلتوجهی پیدا کند.
دیگر شرکتهایی که استفاده از رمزارزها را در دستور کار قرار دادهاند به این ترتیب هستند:
- مایکروسافت Microsoft Corporation (MSFT)
- گروه گلدمن ساکس The Goldman Sachs group (GS)
- CME group Inc. (CME)
- شرکت گروه کارگزاران تعاملی Interactive Brokers Group, Inc (IBKR)
- شرکت Overstock.com (OSTK)
- Microstrategy Incorporated (MSTR)
تاثیر رمزارزها بر صنعت بانکداری
رمزارزها چنان جهان را تسخیر کردهاند که در تمامی ابعاد میتوان آثار آنها را مشاهده کرد. صنعت بانکداری هم از این قاعده مستثنا نیست. وام گرفتن و دریافت خدمات و سایر تسهیلات از بانک، برای افرادی که وضعیت مالی چندان خوبی ندارند کار دشواری است. هرچه بانکها به این افراد بیتوجهی کردند، اکنون کریپتوکارنسی به آنها توجه دارد. رمزارزها کمک میکنند که فقر کمتر شود و افراد دیگر نیازی به مراجعه به بانک و پرداخت هزینه نداشته باشند.
تعداد شعباتی که در انگلستان در فاصلهی سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ بسته شد، نشان از همین امر دارد. کاهش مشتریان بانکهای فعال نیز به وضوح به چشم میخورد. حتی در آینده ممکن است شاهد منسوخ شدن بانکهای فیزیکی هم باشیم. مسئلهای که دیگر عجیب به نظر نمیرسد. بانکها با پیشرفت روزافزون ارزهای دیجیتال بیشتر احساس خطر میکنند. به گفتهی تحلیلگران و محققان اگر این نهادهای مالی سنتی از فناوریهای بهکاررفته در ارزهای دیجیتال استفاده نکنند، از دور خارج میشوند.
برخی از بانکها در واکنش به این مسائل، استفاده از بیت کوین، اتریوم و سایر ارزهای رمزنگاری شده را غیرقانونی اعلام کردهاند. اما برخی دیگر رویکردی متفاوت دارند. یعنی مشکلی با کریپتوکارنسی ندارند و اتفاقا آن را فرصتی بالقوه برای افزایش سود بانکها میدانند.
اما به راستی آیا میتوان رمزارزها را جانشین آیندهی بانکها دانست؟ سوال دشواری است و البته پاسخ به آن دشوارتر. درست است که ارز دیجیتال شیوههای سنتی بانکداری را به کار نمیگیرد اما ممکن است در نهایت توافقی میان بانکها و ارزهای دیجیتال حاصل شود. یعنی اگر بانکها بیشتر به فناوری بلاکچین توجه کنند و یا تولیدکنندگان ارزهای دیجیتال جدید نیز روشهای سنتی و مرسوم بانکداری را در نظر بگیرند، احتمالا به نقطهای میانی خواهیم رسید که در آن شاهد توافقات خوبی خواهیم بود.
جمعبندی
کریپتوکارنسی مفهومی است که اکنون بسیار فراگیر شده است. این فناوری که خود به کمک فناوری دیگری به نام بلاکچین عمل میکند، ویژگیهای منحصربهفردی دارد که توانسته است افراد بسیاری را به خود جذب کند. فارغ از نمونههای خارجی همچون شرکت تسلا که در پی فعال کردن پرداخت بیتکوینی، با افزایش ارزش سهامش مواجه شد، میتوانیم آثار ارز دیجیتال را در بورس کشورمان نیز مشاهده کنیم. مانند مواقعی که افراد ممکن است داراییهای خود را از بورس خارج کنند تا روی ارز دیجیتال سرمایهگذاری کنند. رمزارزها بر صنعت بانکداری نیز اثر گذاشتهاند. افرادی که پیش از این به هر دلیلی از دریافت خدمات بانکی محروم بودهاند اکنون میتوانند بدون پرداخت هزینههای اضافی و یا مراجعه به نهادهای واسط، روی ارز دیجیتال سرمایهگذاری کنند و به سود برسند. البته که سرمایهگذاری در این بازار همچون بازار بورس نیازمند دانش و تجربه است. دانش و تجربهای به مراتب بیشتر و بالاتر. اما از آنجا که ابزارهای تحلیلی این دو بازار همچون اندیکاتورها و یا مفاهیمی نظیر روند و حمایت و مقاومت با هم یکسان هستند، افرادی که در بازار بورس فعالیت میکنند میتوانند با گسترش مطالعات خود در بازار رمزارزها نیز به موفقیت برسند.