سود مرکب در بورس؛ از سود هم سود بگیرید!

همه آرزو دارند که مبلغی را در جایی سرمایه‌گذاری کنند و هر روز پول روی پولشان بیاید. تحقق این آرزو ناممکن نیست. اما تنها برخی بازارها این قابلیت را دارند که به سود شما نیز سود اختصاص دهند. در مفاهیم مالی، به چنین سودی، سود مرکب می‌گویند. سود مرکب چنان جذابیتی دارد که از آن با نام «معجزه سود مرکب» نیز یاد می‌شود. نکته‌ای که شاید برای بسیاری از شما هیجان‌انگیز باشد این است که نحوه محاسبه سود در بازار بورس نیز از فرمول سود مرکب پیروی می‌کند.

اگر دفترچه حساب بانکی خود را مشاهده کنید، ممکن است برایتان این سوال پیش بیاید که نحوه محاسبه سود حساب شما به چه صورتی است. دانستن تفاوت میان سود مرکب و سود ساده و نحوه محاسبه آن نکته‌ای کارآمد و مهم برای سرمایه‌گذاران است. پس در این مطلب توضیح می‌دهیم که سود مرکب چیست و نحوه محاسبه آن در بورس چگونه است.

سود مرکب چیست؟

سود مرکب یا Compound Interest همان‌طور که از نامش پیداست یعنی سود ترکیب‌شده و مضاعف. شیوه محاسبه این سود به گونه‌ای است که هم اصل سود سرمایه و هم سود حاصل از سود را در بر می‌گیرد. هنگام محاسبه سود ساده، ملاک تنها اصل سرمایه و سود تنها به سرمایه اصلی تعلق می‌گیرد. اما در سود مرکب، به سود حاصل از سرمایه اصلی نیز سود تعلق می‌گیرد. در بازار بورس، سود سرمایه به روش مرکب محاسبه می‌شود و این یکی از دلایل استقبال سرمایه‌گذاران از این بازار است.

در سود ساده، سود حاصل از سرمایه اولیه را مجددا سرمایه‌گذاری نمی‌کنند. به همین دلیل سود دریافتی هر دوره، تنها از محل سرمایه‌ اولیه تامین می‌شود. در سوی دیگر، نتیجه مرکب کردن سود در بلندمدت کاملا مشهود خواهد بود و حاصل آن رشد چشم‌گیر سرمایه است. به طور دقیق‌تر، بهره یا سود مرکب نوعی از سود است که در محاسبات آن، علاوه بر سرمایه اولیه، میزان سود به دست‌آمده از بهره‌های مجموع در دوره‌های قبلی سپرده یا وام نیز لحاظ می‌شود.

نحوه محاسبه سود مرکب در بورس

برای محاسبه سود مرکب باید از فرمول زیر پیروی کرد.

در فرمول بالا P برابر مبلغ سپرده در حال حاضر، i درصد اسمی نرخ بهره سالانه و n تعداد دوره دریافت سود است.

برای محاسبه سود مرکب باید مجموع مبالغ سپرده و سود حاصل از آن را در انتهای دوره زمانی تعیین شده، مشخص کرد. سپس باید این مقدار را از مبلغ سپرده در حال حاضر کسر کرد. عبارت داخل قلاب همان مبلغی است که در پایان دوره دریافت می‌شود.

توضیح فرمول

در فرمول فوق هرچه n بیشتر باشد، نشان‌دهنده این است که تعداد دوره دریافت سود بیشتر است. به این ترتیب سود حاصل نیز بیشتر خواهد بود. برای نمونه اگر دوره دریافت سود به جای سالانه به شش ماهه تغییر کند، n افزایش پیدا می‌کند. به این ترتیب سود مرکب نیز بیشتر خواهد شد. دقت کنید که حتی با وجود در نظر گرفتن بازه زمانی یکسان (چه یک دوره‌ی یک ساله و چه دو دوره‌ی شش ماهه) مقدار بهره مرکب متفاوت است.

یک وام یک‌ میلیون تومانی را در نظر بگیرید که دوره پرداخت سود آن به صورت سالانه و نرخ بهره این وام ۱۰ درصد است. حال همین مبلغ را با نرخ پنج درصد و دوره پرداخت شش ماهه در نظر بگیرید. سود مرکب حاصل از وام نخست کمتر از وام دوم است. چرا که در وام دوم تعداد دوره دریافت سود بیشتر است (دو دوره شش ماهه).

در حقیقت سود مرکب عددی است که محاسبه آن به صورت تصاعدی انجام می‌شود. چنین سرمایه‌گذاری در بانک، افزایش سرعت کسب سود را نسبت به سودهای معمولی در پی دارد. در فرمولی که در بالا ذکر شد، اگر سود به صورت سالانه دریافت شود، نرخ بهره هم باید سالانه در نظر گرفته شود. به همین ترتیب اگر دوره دریافت سود به صورت ماهانه باشد، نرخ بهره هم باید ماهانه لحاظ شود. یعنی نرخ سود سالانه باید بر عدد ۱۲ و نرخ سود شش ماهه بر عدد شش تقسیم شود. حال با توجه به توضیحات ارائه شده، شما کدام یک از این دو گزینه را انتخاب می‌کنید:

• دریافت یک میلیون تومان پول نقد همین امروز
• پس‌انداز کردن روزانه ۱۰۰۰ تومان به مدت یک ماه (با این شرط که پس‌انداز شما هر روز دو برابر شود)

با یک محاسبه ساده می‌توان دریافت که سود حاصل از گزینه دو به دلیل مرکب شدن بیشتر خواهد بود.

نحوه محاسبه سود مرکب در بورس بدون در نظر گرفتن اصل دارایی

اگر اصل پول را از کل مبلغ جدا کنیم، به این صورت تنها سود حاصل را به دست می‌آوریم. به کمک فرمول زیر می‌توان این میزان را محاسبه کرد:

در انتهای فرمول، P که نشان‌دهنده اصل سرمایه است از سود حاصله کم می‌شود. در این فرمول A سود حاصل از سرمایه‌گذاری است و P همان سرمایه اولیه است. r برابر میزان سود سالانه است. این عدد به صورت رقم اعشار نمایش داده می‌شود. مثلا اگر سود برابر با ۲۰ درصد باشد، r برابر با ۰.۲ خواهد بود. n تعداد دفعاتی است که در طول یک سال، سود مرکب می‌شود. در نهایت t برابر تعداد سال‌های سرمایه‌گذاری است.

به عنوان مثال فرض کنید که با مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان وارد بازار بورس شده‌اید. با این مبلغ سرمایه‌گذاری کرده‌اید و ۲۰ درصد سود نصیبتان شده است. این ۲۰ درصد برابر ۲۰ میلیون‌ تومان خواهد بود. اکنون با افزودن این میزان سود به اصل سرمایه، دارایی شما ۱۲۰ میلیون تومان است. حال اگر با این ۱۲۰ میلیون تومان مجددا سهام بخرید و ۲۰ درصد دیگر سود کنید،‌ سود شما ۲۴ میلیون تومان خواهد بود. این چهار میلیون تومان در واقع سودی است که از محل سود خود به دست آورده‌اید.

آلبرت اینشتین (Albert Einstein)، نابغه ریاضی زمانی گفته است که بهره مرکب بزرگ‌ترین کشف ریاضی همه ادوار است. او از این مفهوم با نام هشتمین شگفتی دنیا نام برده است.

سود مرکب را می‌توان به کاشت درخت تشبیه کرد. درست مانند درخت‌کاری، هرچه زمان بیشتری را صرف سرمایه‌گذاری کنیم، درخت سودمان پربارتر خواهد بود.

چرا سود مرکب مهم است؟

در صورت استفاده از سود مرکب، افزایش سرمایه تا چندین برابر امری در دسترس و امکان‌پذیر است. اما سوال مهم این است که چگونه به سود مرکب برسیم. تنها زمانی می‌توان از این سود استفاده کرد که درآمد پایدار وجود داشته باشد. این مساله یعنی درآمدهای مقطعی در این گرفتن سود مرکب کاربردی ندارند.

دریافت سود مرکب دو اصل مهم دارد:

1. اصل سرمایه و سود خود را برداشت نکنید تا به رشد دارایی بینجامد.
2. باید صبر داشته باشید.

چگونه به سود مرکب برسیم؟

اجازه دهید ابتدا یک تعریف مشخص از مفهوم دارایی ارائه کنیم. هر چیزی که ارزش مادی آن با واحد پول قابل اندازه‌گیری باشد، دارایی نامیده می‌شود. پول، سکه، ماشین و ملک از جمله مواردی هستند که به عنوان دارایی محسوب می‌شوند. به منظور افزایش دارایی می‌توان آن را در بانک سرمایه‌گذاری کرد. هم‌چنین می‌توان از طریق کسب‌وکار نیز این امر را انجام داد. یعنی می‌توان کسب‌وکاری راه‌ انداخت که هر لحظه سودآوری داشته باشد. سود حاصل از این امر را نیز باید بتوان دوباره در همین تجارت یا تجارتی دیگر سرمایه‌گذاری کرد. به این صورت این موضوع در نهایت منجر به افزون شدن دارایی و کسب ثروت خواهد شد.

سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه

یکی از شیوه‌های آسان برای ایجاد سود مرکب، در نظر گرفتن سرمایه‌های کوچک است. سرمایه‌های اندک را می‌توان به کار گرفت و در مسیر درست سرمایه‌گذاری کرد. به این شیوه می‌توان همین دارایی‌های کم را چند برابر کرد. خرید اوراق بهادار و حضور در بازار سرمایه چنین فرصتی را فراهم می‌آورد.

بانک‌ها در پرداخت سود، بر اساس سود مرکب عمل نمی‌کنند. چرا که اگر این شیوه را در پیش گیرند، در کسری از ثانیه ورشکسته خواهند شد. به همین دلیل پس‌انداز سرمایه در بانک به کسب سود مرکب نخواهد انجامید.

اما اگر فرد دانش و تخصص کافی در این زمینه داشته باشد، می‌تواند با خرید و فروش اوراق بهادار و سهام، در زمانی معین به بهره مرکب دست پیدا کند. به این صورت که هر مرتبه که از فروش سهام سودی نصیبش شد، دوباره همان سود را به خرید سهم اختصاص دهد. به این ترتیب اصل سرمایه خود را افزایش داده است. انجام این امور به کمک تسلط بر مفاهیم پایه بازار بورس و شیوه‌های تحلیل تکنیکال یا تحلیل بنیادی مقدور خواهد بود.

شیوه‌های دیگر مانند سرمایه‌گذاری در بخش‌های صادرات، خرید و فروش ارز، طلا، خودرو و ملک نیز می‌توانند منجر به کسب بهره مرکب شوند. هر یک از این شیوه‌ها دانش و تجربه خاص خود را می‌طلبد. نکته اینجاست که نخست باید به سود دست پیدا کرد تا بتوان سودهای حاصل را مجددا وارد چرخه‌ دادوستد کرد. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، درآمد پایدار و زمان کافی دو عامل مهم در کسب سود مرکب هستند.

جمع‌بندی

سود مرکب گونه‌ای از محاسبه سود است که در بازارهایی مانند بازار بورس کاربرد دارد. در روش سود مرکب، نه تنها به اصل سرمایه سود تعلق می‌گیرد، بلکه سرمایه‌گذار روی سود خود نیز سود می‌کند. به این ترتیب به مرور زمان، سرمایه شما سود چشمگیری را حاصل خواهد کرد.

حال بهتر است کمی به زندگی روزمره خود نگاه کنیم. اگر ماهانه مبلغی (هرچند ناچیز) را پس‌انداز کنیم و آن را در قالب سود مرکب به جریان بیندازیم می‌توانیم پس از چند سال سرمایه‌ هنگفتی به دست آوریم. این امر همان معجزه سود مرکب است. فراموش نکنید که این کسب ثروت نیازمند داشتن صبر و حوصله است. پس بهتر آن که با دید بلندمدت سرمایه‌گذاری کنید تا بهره بیشتری نیز نصیبتان شود.