در یک مسابقه طناب‌کشی شما نمی‌توانید نتیجه مسابقه را پیش‌بینی کنید، مگر آن نیروی دو گروه شرکت‌کننده را بررسی کنید و تخمین بزنید. در بازار بورس نیز یکی از راه‌های پیش‌بینی رفتار قیمت سهام، بررسی قدرت خریدار و فروشنده است. این کار یکی از مهارت‌های تابلوخوانی است که می‌تواند طرف برنده را در تقابل عرضه و تقاضا مشخص کند. بررسی نسبت خریدار به فروشنده به ویژه برای افرادی که استراتژی معاملاتی کوتاه‌مدت و قصد نوسان‌گیری در بورس را دارند، اهمیت بیشتری دارد. اما نسبت قدرت خریدار و فروشنده چگونه رفتار قیمت سهام را پیش‌بینی می‌کند و نحوه محاسبه آن چگونه است؟
فهرست مطالب با دسترسی سریع
بیشتر بخوانید
قدرت خریدار و فروشنده را چگونه بررسی کنیم؟
گفتیم که بررسی قدرت خریدار و فروشنده ابزاری برای تحلیل و پیش‌بینی قیمت سهام است. زمانی که انتظار داریم سهمی از حمایت برگردد یا مقاومت در سهمی شکسته شود، باید به قدرت خریدار و فروشنده در سهام مورد نظر توجه کنیم. مشخصا هنگامی که قدرت خریداران یک سهم از فروشندگان آن بیشتر باشد، می‌توان انتظار افزایش قیمت را در آن سهام داشت که نشان‌دهنده شرایط مطلوب برای سرمایه‌گذاری است. اما چطور می‌توانیم به چنین اطلاعاتی دست پیدا کنیم؟ به کمک تابلو خوانی.
در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران با ورود به صفحه سهام مورد نظر می‌توانیم این موارد را مشاهده کنیم. در صفحه مربوط به هر نماد در این سایت، در سمت چپ صفحه کادری قرار دارد که در آن آمار فعالیت‌های خریداران و فروشندگان درج شده است. در این بخش مجموع سهام مبادله شده میان خریدار و فروشنده قابل مشاهده است. هم‌چنین می‌توانیم ببینیم که در این معاملات چند کد حقیقی و حقوقی شرکت داشته‌اند. به کمک این اطلاعات می‌توانیم قدرت خریدار و فروشنده را محاسبه کنیم.
بیشتر بخوانید
نحوه محاسبه قدرت خریدار و فروشنده سهام
با توجه به اهمیت بررسی قدرت خریدار و فروشنده سهام، اکنون نحوه محاسبه قدرت هر یک از این دو طرف را توضیح می‌دهیم. برای محاسبه قدرت خریدار باید ابتدا تعداد سهام خریداری شده توسط هر کد حقیقی را بر تعداد معامله‌گران حقیقی تقسیم کنیم. در حقیقت کسری خواهیم داشت که در صورت آن حجم خرید حقیقی‌ها قرار دارد. تعداد خریداران حقیقی نیز در مخرج کسر جای می‌گیرد. عددی که به دست می‌آید، نشان‌دهنده میانگین خرید هر کد حقیقی است. در این‌جا این عدد را A می‌نامیم.
نحوه محاسبه قدرت فروش هم به همین شیوه عمل می‌کند. یعنی باید میزان فروش حقیقی‌ها را تقسیم بر تعداد آن‌ها کنیم. به این ترتیب می‌توانیم میانگین فروش هر کد حقیقی را به دست آوریم. عدد به دست آمده را در این‌جا با B مشخص می‌کنیم. اگر مقدار A از مقدار B بزرگ‌تر باشد، می‌توان نتیجه گرفت که خریدار در این سهم قدرتمندتر است. به همین دلیل این سهم برای سرمایه‌گذاری مطلوب است.
مثال
فرض کنید که ۱۰ کد حقیقی ۹۵۰ هزار برگه سهم خریداری کرده‌اند. از سوی دیگر همین تعداد برگه سهام را ۹۵ کد حقیقی فروخته‌اند. میانگین قدرت خرید در این مثال برابر است با تقسیم این دو عدد که حاصل آن ۹۵ هزار خواهد بود. این عدد در مقایسه با قدرت فروشنده که برابر با ۱۰ هزار است، رقم بالایی است.
در مثال بالا دیدیم که هر کد حقیقی به طور میانگین ۹۵ هزار برگه سهم خریداری کرده است. در این حالت قدرت بالای خریدار حقیقی مشخص است. این امر ورود نقدینگی به سهام را نشان می‌دهد که اتفاق بسیار خوشایندی است. اصولا چنین مسئله‌ای به تشکیل صف خرید منجر می‌شود. در این صورت میزان تقاضا در سهم بالا می‌رود و در قیمت‌های بالاتر دیگر خبری از عرضه‌کننده‌ها نیست. چنین سهمی برای سرمایه‌گذاری جذاب است.
اکنون مثالی برای محاسبه قدرت فروشندگان ارائه می‌کنیم. در نظر داشته باشید که در برخی از سهم‌ها قدرت فروشنده بیشتر از قدرت خریدار است. اگر ۸۰ هزار برگه سهم توسط ۱۰ کد حقیقی خریداری و توسط ۲ کد حقیقی فروخته شده باشد، این امر بیان‌گر قدرت فروش بالاست. به این صورت میانگین قدرت خریدار برابر با ۸ هزار و میانگین قدرت فروشنده برابر با ۴۰ هزار خواهد بود. مقایسه قدرت خریدار و فروشنده اختلاف فاحش میان این دو را به خوبی نشان خواهد داد. یعنی فروش حقیقی‌ها ۵ برابر بیشتر از خرید آن‌ها بوده است.
چه زمانی قدرت فروشنده از قدرت خریدار بیشتر است؟
این اتفاق ممکن است پس از شکست حمایت اتفاق بیفتد. هم‌چنین ممکن است بعد از برخورد به یک مقاومت، شاهد قدرت فروش بالا باشیم. این امر نشان می‌دهد که سهم نتوانسته است مقاومت را بشکند. شکست حمایت هم می‌تواند فرصتی برای فروش و خروج از سهم باشد.
در چنین شرایطی سرمایه‌گذاری روی این سهم‌ها کار درستی نیست و باید منتظر باشید تا روند سهم تغییر کند. البته بارها اشاره کرده‌ایم که برای خرید یک سهم نمی‌توان تنها بر اساس یک یا دو عامل محدود عمل کرد. مثلا باید به مواردی نظیر شناوری سهام، حجم معاملات، نسبت P/E و عواملی از این دست نیز توجه کرد. بر همین اساس، محاسبه قدرت خریدار و فروشنده یکی دیگر از ملاک‌هایی است که باید در خرید سهم بررسی شود.
بیشتر بخوانید
در محاسبه قدرت خرید و فروش باید به معاملات حقوقی‌ها هم توجه کرد؟
همیشه فقط شخصیت‌های حقیقی خریداران و فروشندگان سهام نیستند. بلکه در بسیاری از نمادها، خریداران و فروشندگان حقوقی نیز فعال هستند. در همان کادر سمت چپ صفحه مربوط به هر نماد در سایت tsetmc.com می‌توان میزان خرید و فروش حقوقی را نیز مشاهده کرد. نکته مهم این‌جاست که در محاسبه قدرت خرید و فروش ما تنها به افراد حقیقی توجه داریم. اما چرا این‌گونه است؟
دلیل این امر این است که دید معاملاتی سهام‌داران عمده با سهام‌داران خرد متفاوت است. یعنی خرید و فروش حقوقی‌ها ممکن است طبق اهداف دیگری باشد. به همین دلیل از آن‌جا که تشخیص رفتار حقوقی‌ها دشوار است، ما تنها به عملکرد حقیقی‌ها توجه می‌کنیم. بررسی نسبت قدرت خریدار و فروشنده در حقوقی‌ها تنها در سرایطی می‌تواند سودمند باشد که حجم خرید یا فروش حقوقی دست‌کم بیش از ۱۰ درصد باشد.
استفاده از فیلتر برای تشخیص نسبت قدرت خریدار به فروشنده
تشخیص قدرت خریدار و فروشنده در یک سهم از طریق فیلترنویسی در سایت tsetmc نیز امکان‌پذیر است. این فیلتر به سهام‌داران کمک می‌کند که سهام دارای قدرت خرید بیشتر را شناسایی کنند. دستور این فیلتر به شرح زیر است:
((ct).Buy_I_Volume/(ct).Buy_CountI)> 4* ((ct).Sell_I_Volume/(ct).Sell_CountI)
برای استفاده از این فیلتر باید دستور بالا را کپی و در بخش فیلتر سایت tsetmc جاگذاری کنید. این فیلتر برتری قدرت خریدار به فروشنده را به گونه‌ای شناسایی می‌کند که قدرت خریدار دست‌کم ۴ برابر فروشنده است. شما با تغییر عدد ۴ به عدد های دیگر می‌توانید ضریب قدرت خریدار را طبق صلاح‌دید خود تنظیم کنید.
جمع‌بندی
بررسی قدرت خریدار و فروشنده یکی از راه‌های پیش‌بینی رفتار قیمت سهام است. این روش بیشتر برای سهام‌دارانی کاربردی است که قصد سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت یا نوسان‌گیری را دارند. در صورتی که قدرت خرید در سهمی از قدرت فروش بیشتر باشد، شاهد ورود نقدینگی خواهیم بود و شرایط برای سرمایه‌گذاری مطلوب ارزیابی می‌شود. به این صورت می‌توان سهم‌هایی را پیدا کرد که گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری خواهند بود.
