چرا صندوق‌های قابل معامله یا ETF برای تازه‌کاران بهترین انتخاب است؟

درست است که همیشه می‌گویند موفقیت در بازار بورس در گرو تجربه و مهارت است، اما در این بستر امکاناتی هم برای افراد تازه‌کار در نظر گرفته شده است. همه که از همان ابتدا تحلیل‌گر حرفه‌ای نیستند. صندوق‌های قابل معامله یا همان ETF گزینه‌های مناسبی برای تازه‌کاران هستند. این صندوق‌ها با توجه به ویژگی‌های متعددی که دارند، می‌تواند امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ پایین را برای سرمایه‌گذاران تازه‌کار فراهم کنند. صندوق‌های قابل معامله به معامله‌گران این امکان را می‌دهند که بتوانند یک سبد سهام متنوع با سرمایه‌ای تقریبا اندک تشکیل دهند. هم‌چنین کارمزد و هزینه‌های این صندوق‌ها نیز در مقایسه با سایر شیوه‌های سرمایه‌گذاری اندک است. در ادامه با اشاره به مزایای صندوق‌های قابل معامله یا ETF، دلایلی را مطرح می‌کنیم که چرا سرمایه‌گذاران تازه‌کار می‌توانند با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها از فرصت‌های بالقوه مطلوبی برخوردار شوند.

مزایای صندوق‌های قابل معامله برای افراد تازه‌کار بازار سهام

مزایای مربوط به صندوق‌ قابل معامله یا ETF زیاد است. در این بخش چند مورد از مهم‌ترین مزایا را با هم مرور می‌کنیم:

تنوع صندوق‌های ETF

نخستین صندوق‌های قابل معامله در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ به دنیا معرفی شدند. این صندوق‌ها نسخه استاندارد و پایه محصولاتی بود که شاخص‌های سهام هم‌چون S&P500 و شاخص میانگین صنعتی داو جونز را ردیابی می‌کردند. از همان موقع دامنه وسیعی از صندوق‌های ETF گسترش یافته و تقریبا هر رده‌ای از دارایی را در برمی‌گیرد. دارایی‌هایی مانند سهام، اوراق قرضه، املاک و مستغلات، کالاها، ارزهای خارجی و سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی. صندوق‌های قابل معامله هم‌چنین در هر حوزه‌ و بخش‌ بکر بازار که تصورش را بکنید، توسعه پیدا کرده‌اند. این صندوق‌ها می‌توانند طیف گسترده‌ای از سهام را در بر گیرند و حتی با تقلید از بازده سهام یک یا چند کشور به فعالیت بپردازند.

صندوق‌های قابل معامله فرصت‌های معاملاتی خوبی را با سرمایه‌های اولیه نسبتا اندک به سرمایه‌گذاران تازه‌کار پیشنهاد می‌کنند.

وجود رقابت میان ناشران این صندوق‌ها منجر به ایجاد ETFهایی شده است که در یک زمینه مشخص متمرکز شده‌اند. از همین رو سرمایه‌گذاران تازه‌کار می‌توانند صندوق‌های ویژه ای را پیدا کنند که بازارها یا بخش‌های خاصی را ردیابی می‌کنند که ممکن است برای آن‌ها جالب و جذاب باشد.

هم‌چنین شماری از صندوق‌های ETF‌ معکوس نیز وجود دارند که معاملات آن‌ها برخلاف جهت دارایی یا یک بازار خاص صورت می‌گیرد. نوع دیگری از صندوق‌های قابل معامله با نام Leveraged ETF يا ETF‌های اهرمی نیز موجود هستند که سود یا زیان را دو یا سه برابر می‌کنند.

مطابق با داده‌های شرکت Fidelity Investments در آغاز سال ۲۰۲۰، دست‌کم ۲۱۷۷ صندوق قابل معامله در آمریکا وجود دارد. این طیف وسیع از صندوق‌های ETF موجود، پیشنهادهای فراوانی را برای سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاران تازه‌کار ارائه می‌کند.

تشکیل سبد سهام با سرمایه‌ای اندک

این گستره وسیع از صندوق‌های قابل معامله معنای دیگری هم دارد. این مسئله نشان از‌ آن دارد که معامله‌گران می‌توانند یک پرتفوی سرمایه‌گذاری متنوع با سرمایه‌ای کمتر – در مقایسه با سرمایه موردنیاز در گذشته- تشکیل دهند. یک سرمایه‌گذار تازه‌کار را با سرمایه ۲۵۰۰ دلاری در نظر بگیرید. فرض می‌کنیم که این سرمایه‌گذار یک محقق مشتاق است که علاقه فراوانی به بازارهای مالی دارد. این فرد هم‌چنین دیدگاه‌ها و نظرات مشخصی در خصوص سرمایه‌گذاری‌های معینی دارد. وی در واقع نظرهایی خوش‌بینانه به بازار سهام آمریکا دارد.

دیدگاه اصلی او این است که عمده سرمایه‌گذاری‌اش را به سهام شرکت‌های آمریکایی اختصاص دهد. البته در نظر دارد با توجه به دو دیدگاه دیگر بخش کمی از سرمایه‌اش را نیز به طلا و ین ژاپن اختصاص دهد. او انتظار دارد که هم ین و هم طلا با هم حرکتی صعودی داشته باشند.

پیش از این تشکیل چنین سبدی نیازمند سرمایه فراوانی بود؛ مخصوصا پیش از ظهور صندوق‌های ETF کالایی و ارزی. اکنون اما سرمایه‌گذاران تازه‌کار می‌توانند با سرمایه‌ای ۲۵۰۰ دلاری چنین سبدی را به کمک صندوق‌های قابل معامله و با چند نگرش و دیدگاه تشکیل دهند. در این مثال سرمایه‌گذار می‌تواند ۱۵۰۰ دلار از دارایی‌اش را در صندوق Standard & Poor’s Depositary Receipts 500 Trust (SPY) سرمایه‌گذاری کند. و مبلغ ۵۰۰ دلار در صندوق طلا و ۵۰۰ دلار در صندوق ین ژاپن سرمایه‌گذاری کند.

نقدشوندگی

این مسئله که صندوق‌های ETF نقدشوندگی بالایی دارند به عنوان اصلی‌ترین مزیت این صندوق‌ها در مقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است. NAV این صندوق‌ها هر دو دقیقه یک‌بار به‌روزرسانی می‌شود. در حالی که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، قیمت‌گذاری تنها در انتهای جلسه معاملاتی صورت می‌گیرد.

این امر به ویژه برای سرمایه‌گذاران تازه‌کار از اهمیت بیشتری برخوردار است. چرا که ممکن است آن‌ها بخواهند برای حفظ سرمایه اندک‌شان از یک سرمایه‌گذاری زیان‌آور خارج شوند. این میزان از نقدینگی هم‌چنین به منزله آن است که سرمایه‌گذاران می‌توانند هم‌چون اوراق بهادار، سهام صندوق‌های ETF را در معاملات روزانه دادوستد کنند.

کارمزد و هزینه‌های اندک صندوق‌های ETF

صندوق‌های قابل معامله در مقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک کارمزدهای کمتری دارند. درست است که واحدهای این صندوق‌ها مانند سهام خرید و فروش می شوند، اما بسیاری از کارگزاران، صندوق‌های بدون کمیسیون را حتی به سرمایه‌گذاران با سرمایه اندک نیز پیشنهاد می‌کنند. این امر می‌تواند به سرمایه‌گذاران تازه‌کار بسیار کمک کند. چرا که پرداخت کارمزدها و کمیسیون‌های بالا می‌تواند بر موجودی آن‌ها اثر بگذارد.

صندوق‌های قابل معامله ریسک‌های سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد. چرا که این صندوق‌ها ارزان هستند. از طرفی دیگر به دلیل این که سبدی از سهام یا سایر دارایی‌ها را شامل می‌شوند، گزینه‌هایی متنوع را برای سرمایه‌گذاران تازه‌کار فراهم می‌کنند.

انتخاب شیوه مدیریت سرمایه‌گذاری در ETF

صندوق‌های قابل معامله این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند که بتوانند سبک مدیریت دارایی‌شان را انتخاب کنند. آن‌ها می توانند به صورت فعال (Active) یا منفعل و غیرفعال (Passive) یا بر اساس شیوه‌ای مابین این دو عمل کنند.

مدیریت غیرفعال یا سرمایه‌گذاری شاخص (Index Investing)، به معنای تشکیل یک پرتفوی برای تقلید از رفتار حرکت یک یا چند شاخص بازار است. اما مدیریت فعال رویکردی عملی‌تر را می‌طلبد و نیازمند انتخاب بخش‌ها یا سهام خاص به منظور غلبه بر بازار و پیروزی در آن است.

سرمایه‌گذاران تازه‌کار و کم‌تجربه که چندان با پیچیدگی‌های بازارهای مالی آشنا نیستند می‌توانند در ابتدا با رویکرد غیرفعال دارایی‌های خود را مدیریت کنند. سپس در ادامه می‌توانند هم‌زمان با ارتقای دانش سرمایه‌گذاری‌شان از یک شیوه فعال‌تر پیروی کنند.

صندوق‌های ETF مربوط به یک بخش یا صنعت خاص به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که در بخش‌ها یا بازارهایی خاص موقعیت‌هایی نزولی یا صعودی اتخاذ کنند. این امر در حالی است که صندوق‌های ETF معکوس و اهرمی موقعیتی را فراهم می‌کنند که در آن بتوان از ترکیب استراتژی‌های پیشرفته برای مدیریت سبد سهام استفاده کرد.

پیگیری روندها به کمک صندوق‌های ETF

یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد سریع صندوق‌های قابل معامله این است که ناشران این صندوق‌ها پرچم‌دار معرفی محصولات خلاقانه و نوین بوده‌اند و در این عرصه پیشتازی کرده‌اند.  آن‌ها معمولا در بخش‌های پرطرفدار به سرعت به تقاضاهای مربوط به تهیه محصولات پاسخ می‌دهند. مثلا صندوق‌های ETF کالایی بی‌شماری در طی دوران شکوفایی و رونق کالا در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷ به دنیا معرفی شدند. برخی از ETFها سبدهای کالایی عمومی و بزرگ را ردیابی می‌کردند در حالی که برخی دیگر کالاهای خاصی مانند طلا و نفت خام را دنبال می‌کردند.

هرچند اکثر صندوق‌های قابل معامله مدیریت غیرفعال را در دستور کار قرار می‌دهند و فقط یک شاخص معین را ردیابی می‌کنند، ETFهایی هم وجود دارند که به صورت فعال مدیریت می‌شوند.

شماری از ETF ها نیز با توجه به اصول و قوانین سرمایه‌گذاری حاکمیتی، اجتماعی و زیست‌محیطی تشکیل شده‌اند. پویایی و نوآوری که ناشران ETF از خود نشان داده‌اند، می‌تواند برای جذب سرمایه‌گذاران جوان و تازه‌کار عنصری جذاب باشد. همین‌که روندهای جدید سرمایه‌گذاری و هم‌چنین افزایش میزان تقاضا حتی برای محصولات جدیدترسرمایه‌گذاری آغاز شود، ETFهایی برای پاسخ‌گویی به این نیازها به دنیا معرفی خواهند شد.

افزایش یا کاهش اندک در قیمت‌ها در مقایسه با قیمت واقعی واحدهای صندوق

این امکان وجود دارد که واحدهای صندوق‌های ETF به قیمتی بالاتر یا پایین‌تر از قیمت واقعی‌شان معامله شوند. معمولا واحدهای این صندوق در نزدیک قیمت دارایی‌های اصلی آن معامله می‌شوند. پس اگر قیمت به شکلی چشم‌گیر بیشتر یا کمتر از ارزش خالص دارایی باشد، آربیتراژ می‌تواند قیمت را به نقطه تعادل برگرداند. برخلاف

صندوق‌های شاخصی با سرمایه بسته، صندوق‌های قابل معامله بر اساس عرضه و تقاضا معامله می‌شوند. بازارسازها می‌توانند از این اختلاف قیمت‌ها کسب سود کنند.

صندوق‌های ETF چه معایب و موانعی برای سهامداران دارند؟

در این بخش چند مورد از معایب این صندوق‌ها را نیز بررسی کنیم تا به درک کاملی از چیستی آن‌ها دست پیدا کنیم.

تنوع اندک در برخی حوزه‌ها

سرمایه‌گذاران ممکن است به دلیل محدود بودن گروه دارایی‌ها در شاخص بازار در برخی از بخش‌ها یا سهام خارجی تنها بتوانند در سهامی بزرگ با سرمایه بازار زیاد سرمایه‌گذاری کنند. عدم سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی با سرمایه متوسط و یا کوچک موجب می‌شود فرصت‌های بالقوه و مطلوب رشد و کسب سود از سرمایه‌گذاران صندوق‌های ETF سلب شود.

قیمت‌گذاری بیش از حد در طی روز

سرمایه‌گذاران بلندمدت ممکن است که افق زمانی ۱۰ الی ۱۵ ساله داشته باشند. از این رو ممکن است از نوسان قیمت دارایی در طی معاملات روزانه سودی نصیب‌شان نشود. برخی از سرمایه‌گذاران ممکن است به دلیل همین نوسان‌های قیمتی ساعتی، تعداد معاملات بیشتری انجام دهند. نوسان بالا طی چند ساعت می‌تواند آثار نامطلوبی داشته باشد.  این امر در حالی است که قیمت‌گذاری‌ در پایان روز می‌تواند از ترس‌های غیرمنطقی که اهداف سرمایه‌گذاری را منحرف می‌کنند، جلوگیری کند.

امکان افزایش هزینه‌ها

بیشتر مردم سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ETF را با سایر صندوق‌ها مقایسه می‌کنند اما اگر این صندوق‌ها را با سرمایه‌گذاری در سهامی خاص مقایسه کنیم، هزینه‌ها و کارمزدها بیشتر خواهند بود. در آن صورت ممکن است حق کمیسیون واقعی کارگزار در هر دو مورد یکسان باشد، اما دیگر هزینه‌ای بابت مدیریت سهام پرداخت نخواهد شد.  به علاوه با ایجاد تعداد بیشتری ETF متمرکز، احتمال دنبال کردن شاخص‌هایی با حجم کم توسط این صندوق‌ها نیز بیشتر می‌شود. این امر می‌تواند منجر به تفاوت بیشتر میان قیمت پیشنهادی خریدار و قیمت درخواستی فروشنده شود. این امکان وجود دارد که بتوانید قیمت بهتری را در بهای فعلی (و با قیمتی کمتر از قیمت تقاضای سهام) پیدا کنید.

بازده سود سهام کمتر

صندوق‌های قابل معامله‌ای وجود دارند که سود سهام را پرداخت می‌کنند. اما بازده آن‌ها ممکن است به اندازه سهام یا گروهی از سهام پربازده بالا نباشد. ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق‌های  ETF معمولا پایین است؛ اما اگر سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر باشد، می‌تواند از بازده سود سهام بیشتری برخوردار شود.

در حالی‌که سرمایه‌گذاران می‌توانند به دنبال سهامی با بازده سود بالاتر باشند، صندوق‌های قابل معامله یا ETF، بازار وسیع‌تری را دنبال می‌کنند. همین امر نشان می‌دهد که به طور متوسط بازده کلی کمتر خواهد بود.

توزیع نامتوازن بازدهی در صندوق‌های ETF اهرمی

یک ETF اهرمی صندوقی است که از ابزار مشتقه و بدهی برای تقویت بازده یک شاخص بهره می‌برد. صندوق‌هایی با اهرم دو یا سه‌برابر می‌توانند منجر به ضرری به میزان دو یا سه‌برابر شاخصی باشند که صندوق آن را ردیابی می‌کند. این نوع از سرمایه‌گذاری‌های سوداگرانه نیازمند ارزیابی‌های دقیقی هستند. اگر واحدهای این صندوق‌ها برای مدتی طولانی نگهداری شوند، امکان دارد ضرر و زیان حقیقی با سرعتی بیشتر افزایش پیدا کند.

به عنوان نمونه اگر در ETF گاز طبیعی با ضریب اهرمی دوبرابر سرمایه‌گذاری کرده‌اید، هر تغییر یک درصدی در قیمت گاز طبیعی منجر به تغییری دو درصدی در قیمت روزانه صندوق خواهد شد. هرچند اگر یک ETF اهرمی را به مدتی طولانی‌تر از یک روز نگهداری کنید، بازده کلی آن با عملکرد کلی دارایی اصلی صندوق به شکل چشم‌گیری متفاوت خواهد بود.

به جدول زیر نگاه کنید. می‌بینید که یک ETF با ضریب اهرمی دوبرابر به معنای آن نیست که سودها یا زیان‌های شما نسبت به شاخص دوبرابر خواهد شد. البته سهولت سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها را می‌توان عاملی دانست که برای سرمایه‌گذارانی با تجربه و آگاهی اندک از ابزار سرمایه‌گذاری، جذابیت دارد.

درصد تغییرات قیمت گاز طبیعی	قیمت گاز طبیعی	درصد تغییرات ETF‌	صندوق ETF با ضریب اهرمی دوبرابر	دوره زمانی
–	۷	–	۱۰	۱
۶-٪	۶.۵۸	۱۲-٪	۸.۸۰	۲
۱.۵۲-٪	۶.۴۸	۳.۰۴-٪	۸.۵۳	۳
۳.۵۵-٪	۶.۲۵	۷.۱۰-٪	۷.۹۳	۴
٪۴	۶.۵	٪۸	۸.۵۶	۵
۷.۰۸-٪	۶.۰۴	۱۴.۱۵-٪	۷.۳۵	۶
٪۷.۶۲	۶.۵	٪۱۵.۲۳	۸.۴۷	۷
٪۷.۶۹	۷	٪۱۵.۳۸	۹.۷۷	۸
٪۰	–	۲.۲۸-٪	–	درصد تغییر کلی

جمع بندی

سرمایه‌گذاران تازه‌کار با پیچیدگی‌ها و زیروبم‌های بازارهای مالی آشنایی زیادی ندارند. به همین دلیل می‌توانند از طریق صندوق‌های ETF‌ها که یک بازار گسترده‌تر را دنبال می‌کنند به خوبی در این بازار فعالیت کنند. صندوق‌های مربوط به یک بخش یا صنعت خاص به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند که در بازارهای صعودی یا نزولی اقدامات صحیح و مناسبی را انجام دهند. هم‌چنین ETFهای معکوس و اهرمی نیز بستری را برای ترکیب استراتژی‌های پیشرفته مدیریت پرتفوی فراهم می‌کنند. از جمله ویژگی‌های صندوق‌های قابل معامله می‌توان به تنوع، قابلیت نقدشوندگی بالا، هزینه‌ها و کارمزدهای اندک، انتخاب شیوه مدیریت سرمایه‌گذاری و هم‌چنین نوآوری ناشران این صندوق‌ها اشاره کرد. این ویژگی‌ها می‌توانند برای سرمایه‌گذاران تازه‌کار جذابیت داشته باشند.

سوالات متداول به همراه پاسخ‌های کوتاه