با ورود پول جدید به بورس می‌توان به آینده بازار خوش‌بین بود؟
طی روز گذشته (۲۲ شهریور) شاهد ورود پول جدید به بورس بودیم که منجر به مثبت شدن شاخص بورس بعد از شش روز کاری و رسیدن به سطح ۵۹۳ میلیارد تومان شد. اما این مسئله در حالی اتفاق افتاد که بر خلاف انتظار، پول جدید در بورس حاصل فعالیت حقیقی‌ها بود، نه حقوقی‌هایی که قرار بود از بازار سرمایه حمایت کنند. با شرایط فعلی آیا می‌توان به آینده بورس خوش‌بین بود؟
به گزارش اخبار بورس، به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، اولین روز هفته آخر شهریور با فضایی مثبت به پایان رسید. شاخص بورس تهران که طی هفته گذشته روزهای پرنوسانی را پشت سر می‌گذاشت، روز گذشته به کمک ورود پول جدید به بورس با ۷۷/ ۱ درصد رشد کار خود را پایان داد. در این روز نخستین ورود پول از سوی حقیقی‌ها پس از شش روز اتفاق افتاد و به نوعی این حقوقی‌ها بودند که ورود پول جدید به بورس را رقم زدند.
روز گذشته نیز خبر تاییدنشده‌ای منتشر شد که مدعی مسدود شدن کد معاملاتی حقوقی‌هایی که عرضه داشتند، بود. پیگیری‌ها از مدیرعامل بورس از طریق تماس تلفنی حاکی از آن بود که چنین اتفاقی نیافتاده است.
شاخص کل بورس در پایان معاملات دیروز با رشد ٢٧ هزار واحدی وارد کانال یک میلیون و ۵٨٣ هزار واحدی شد. نمادهای فارس، فولاد، فملی و کگل نیز تاثیرگذارترین نمادها در شاخص بودند.
طبق تحلیل کارشناسان بورس، افزایش شاخص و برگشتن به روند معاملات سابق، مدیون دلواپسی مسئولان نسبت به روند شاخص بورس است؛ هر چند که این کارشناسان اعتقاد به کارهای اساسی‌تر دارند و به راهکارهای کوتاه‌مدت دولت در طی هفته‌های گذشته خوش‌بین نیستند.
کارهای اساسی مورد نظر کارشناسان شامل اصلاح‌های ساختاری و تغییر سازوکارهای قانونی است. مقداری که در روز گذشته در بازار سهام جابه‌جا شد، ۵ میلیارد و ۸۸۲ میلیون سهم به ارزش ۸۰ هزار و ۷۶۳ میلیارد ریال بود و این در حالی بود که ارزش معاملات خرد بورس، با حذف بلوک و اوراق به ۷ هزار و ۳۰۸ میلیارد تومان رسید.
قابل ذکر است که خالص تغییر مالکیت بورس تهران ۵۹۳ میلیارد تومان از حقوقی به حقیقی بوده است. به اعتقاد فعالان بازار سرمایه، این نشان می‌دهد که نقش حقیقی‌ها از حقوقی‌ها پررنگ‌تر بوده است و به نوعی حقوقی‌ها از بازار سهام حمایتی نکرده‌اند. فعالان بازار سرمایه معتقدند که روز گذشته حقیقی‌ها با ورود پول جدید به بورس نقش بهتری را برای خرید ایفا کردند و حقوقی‌ها حمایتی از بازار نکردند.
راهکارهای کوتاه‌مدت جوابگو نیست
سعید ابراهیمی، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص می‌گوید: برگزاری جلسات در حمایت از بورس در کوتاه‌مدت ممکن است جو بازار سرمایه را تغییر دهد، اما در بلند‌مدت تغییر بازار نیاز به تغییر ساز و کارهای قانونی و اصلاح ساختار بازار دارد.
او ادامه می‌دهد: همان‌طور که در روزهای گذشته مشاهده می‌شد، به خاطر جلسات آخر هفته‌ای نهادهای مختلف در مورد بازار سرمایه روزهای اول هفته بازار مثبت می‌شود و با افزایش عرضه‌ها این روند تغییر میکند که به نظر می‌رسد دلیل عمده این موضوع عدم‌اعتماد سرمایه‌گذاران به روند جلسات و حرف‌های ضد و نقیض مسئولان است.
ابراهیمی می‌افزاید: از سوی دیگر بحث شاخص‌سازی و حمایت از سهام شاخص‌ساز مطرح است که عملا بی‌توجهی به سهام کوچک را در بر می‌گیرد که همین موضوع یکی از عمده دلایل عدم‌اعتماد سرمایه‌گذاران خرد است؛ چرا که نگاه به شاخص هموزن و مقایسه آن با رشد شاخص کل حس عدم‌امنیت برای سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید میکند: اصرار بر شاخص‌سازی در مسئولان باعث تمرکز در سهام بزرگ شده که همین موضوع عدم‌تعادل در بازار را شدت بخشیده است. با توجه به افزایش قیمت دلار و تورم بالای اقتصاد کشور و اصلاح سهام شرکت‌ها، به نظر می‌رسد که بسیاری از نمادها به محدوده قیمتی جذابی برای سرمایه‌گذاری رسیده است و چنانچه مسئولان امر بتوانند با ارائه راهکارهای منطقی در جهت شفافیت بازار اقدام کنند، می‌توان امیدوار به برگشت بازار در آینده نزدیک شد. لازم به یادآوری است که بازار سرمایه می‌تواند به عنوان بازیگری مهم در عرصه رشد اقتصادی و رشد تولید و حمایت از بنگاه‌های اقتصادی در صورت برنامه‌ریزی صحیح نقش اساسی داشته باشد.
تکلیف بازار سرمایه در دست دلار
قیمت دلار معاملات بازار سهام را وارد فاز جدیدی کرده است. این را محمد همتی، مدیر سرمایه‌گذاری صندوق بانک دی می‌گوید و اظهار میکند: بعد از اینکه آخر هفته گذشته برای چندمین بار شاخص با ریزش مواجه شد، روز گذشته شاهد بازگشت آرامش و فشار فروش کمتری از سوی سهامداران بودیم. گروه‌های متاثر از فولاد، فلزات اساسی، سنگ‌آهنی و پتروشیمی به‌دلیل افت قیمت‌‌شان در دو ماه گذشته دیروز تحت‌تاثیر افزایش قیمت دلار با خوش اقبالی رو‌به‌رو شدند.
این کارشناس بازار سرمایه بیان میکند: بر این اساس گروه‌هایی که رابطه مستقیمی با قیمت دلار دارند بیشترین سهم در ارزش معاملات دیروز را به خود اختصاص دادند و از سوی دیگر افزایش قیمت‌های جهانی و احتمال عبور نرخ دلار از سقف ۲۶ هزار تومان، معاملات بازار سرمایه را با تغییراتی مواجه میکند.
او ضمن اشاره به جلسات مسئولان بورسی برای حل مشکلات بازار سهام اظهار میکند: همان‌طور که دیروز مشاهده کردیم، صفوف سهام کوچک را نتوانستند جمع کنند و بسیاری از سهام شرکت‌های کوچک ازجمله دتولید، فاراک، گروه‌های دارویی، گروه‌های تجهیزاتی، مپنا و دیگر نمادها درگیر صف فروش بودند. در واقع گردش معاملات باقی مانده به این دلیل است که صفوف فروش را نتوانستند جمع کنند.
مدیر سرمایه‌گذاری صندوق بانک دی، می‌گوید: طبیعتا جلساتی که مجلس، نماینده‌های بورسی و مقامات دیگر برگزار می‌کنند، شاید بتواند التهابات بازار را کاهش دهد، اما به نظر می‌رسد تا تعیین تکلیف انتخابات آمریکا بازار سرمایه در لاک احتیاط و به دنبال آن کاهش معاملات فرو رود.
او با اشاره به تاثیر انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بر روند معاملات بورس تهران اظهار میکند: حواشی انتخابات آمریکا باعث شده معامله‌گران ایرانی وارد فاز احتیاط شوند. از این رو ارزش معاملات نیز با افت چشمگیری مواجه شده است. به گفته همتی، بسته شدن نمادهای شستا، پالایشگاهی‌ها و خودرویی‌ها باعث می‌شود که فشار فروش بیشتری به بازار تحمیل شود و تا بازگشت اعتماد سهامداران به بازار بعید است این نمادها باز شوند.
او با تاکید بر پیامد قیمت دلار بر آینده بازار سرمایه خاطرنشان میکند: وضعیت شاخص و روند معاملات به قیمت دلار بستگی دارد. اگر قیمت دلار با افزایش مواجه شود، بازار سرمایه نیز به روال قبل بازمی‌گردد با این اوصاف پیش‌بینی می‌شود که در دو ماه آینده بازار ملایمی پیش‌رو داشته باشیم.
بورس و روی خوش به سهامداران
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه می‌گوید: با توجه به اینکه رشد ۳۰۰ درصدی شاخص با عوامل بنیادی کلان سازگاری نداشت، بازار سرمایه وارد فاز اصلاح و با فشار فروش مواجه شد؛ به طوری که از ۲۰ تیر ماه به بعد شاهد فشار فروش بیشتری از سوی سهامداران بودیم. ارزش‌گذاری قیمت‌ها در بازار سهام برمبنای دلار بسیار گرانی انجام شده بود، این در حالی است که کاهش قیمت دلار در آن مقطع از ۲۶ هزار تومان به ۲۲ هزار تومان، شاخص را از قله ۲ میلیون واحدی به زیر کشید.
دستپاچگی مسئولان در تصمیم‌گیری برای بازار بورس
بهروز شهدایی، کارشناس بازار سرمایه نیز در همین رابطه می‌گوید: تصمیمات خلق‌الساعه شبانه‌ای که مسئولان بورسی اتخاذ کردند بازار سرمایه را به هم ریخته است. یک روز تصمیم می‌گیرند که صفوف فروش را جمع کنند، فردای آن روز، ناگهانی با تغییر همان استراتژی، نماد شرکت‌های بزرگ را تعلیق می‌کنند، بدون آن که پیامد آن را بر بازار در نظر بگیرند. از این رو اتفاقاتی که در تالارهای شیشه‌ای می‌افتد، به مزاج معامله‌گران خوش نمی‌آید.
او با انتقاد از اظهارات غیر‌کارشناسی مسئولان غیربورسی کشور در مورد بازار سرمایه اظهار میکند: نایب رئیس کمیسون اقتصادی مجلس در حالی مردم را از سرمایه‌گذاری در بورس منع میکند که در صحبت‌هایش از عبارت «سپرده‌گذاری» در بازار سرمایه استفاده میکند که از عدم‌اشراف و ناآگاهی این مقام مسئول نسبت به بازار سهام حکایت میکند.
او ادامه می‌دهد: نامه پر از ابهام و ایراد آن ۲۵ اقتصاددان در خصوص رابطه رشد شاخص کل بورس با تورم و اظهارات غیرفنی برخی از مقامات غیربورسی در مورد وضعیت بازار سرمایه، مدیریت بازار را با چالش جدی مواجه کرده این در حالی است که بازارهای مالی مانند بازارهای فیزیکی دیگر نیست که اشتباهی انجام و تبعات آن یک سال بعد نمایان شود. در بورس هر تصمیمی که سیاست‌گذاران اتخاذ می‌کنند، بلافاصله از سوی بازار با واکنش مواجه می‌شود.
بهروز شهدایی با اشاره به شباهت این اتفاق با آنچه که در سال ۸۴ برای بورس اتفاق افتاده بود، عنوان میکند: در آن سال مشکلاتی برای بازار به وجود آمد که سازمان بورس با چند تن از کارشناسان خبره این حوزه جلساتی برگزار کرد تا مشکلات را بدون نوسان‌گیری حقوقی‌ها به نام «حمایت» و دستکاری قیمت‌ها حل و فصل کنند؛ اما در حال حاضر دستپاچگی مسئولان برای رفع مشکلات، وضعیت را بحرانی‌تر کرده. به نظر می‌رسد تصمیماتی که برای بورس گرفته می‌شود، به جای اینکه همسو با پارامترهای اقتصادی باشد، بیشتر رنگ و بوی سیاسی به خود گرفته است.
او خاطرنشان میکند: بازار سرمایه نسبت به افزایش قیمت دلار و حتی عرضه دارادوم واگرایی نشان داد و تا هفته قبل بازاری قرمز و منفی بود و به جای اینکه بازار تحت عوامل اقتصادی واکنش نشان دهد، براساس عوامل غیر‌اقتصادی واکنش نشان داد که اگر این مشکلات برطرف نشود، حتی با تزریق منابع صندوق توسعه ملی نیز باز هم سرمایه‌گذاران از بازار خارج می‌شوند.
او اظهار میکند: مگر زمانی که شاخص دو میلیون واحد را رد کرد، دولت و مسئولان به بازار پول تزریق کردند؟ این بازار بیشتر از این که به پول و منابع مالی احتیاج داشته باشد به آرامش و مدیریت صحیح کارشناسان بورسی نیاز دارد.
جلسات بی‌فایده و بدون خروجی
بی‌اعتمادی سهامداران در بازار به اوج خود رسیده است. این را حمید میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه عنوان میکند و هشدار می‌دهد: شواهد حاکی از آن است که سیاست‌گذاران برای ممانعت از خروج سهامداران دست به اقداماتی زده‌اند تا بازار را مهار کنند. اگر دستورالعمل‌ها، سیاست‌ها، تزریق پول یا تحلیل‌های خاصی که قرار است در بازار سهام انجام شود در حد حرف باقی بماند، به زودی با بخش بزرگی از سهامداران خداحافظی خواهیم کرد. این در حالی است که با خروج سهامداران، معاملات تالارهای شیشه‌ای وارد فاز جدیدی می‌شود.
او با اشاره به جلسات مسئولان بورسی برای حل مشکلات به وجود آمده در بازار سرمایه می‌گوید: این جلسات که بعضا به صورت ناگهانی و از قبل تعیین نشده تشکیل می‌شود، تاکنون خروجی چندان مثبتی نداشته و التهابات روانی همچنان در بازار موج می‌زند.
حمید میرمعینی اظهار میکند: بعد از کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت بیشتر نمادها، سرمایه‌گذاران توجیهی برای فروش ندارند. از سویی دیگر کاهش قیمت‌ها می‌تواند بازار خرید را برای سهامداران جدید جذاب‌تر کند اما برخی از اظهارات مسئولان در مورد بورس باعث شده مردم برای سرمایه‌گذاری در بورس رغبت خود را از دست بدهند. این در حالی است که اگر سیاست‌گذاران اجازه می‌دادند که بازار روند خود را طی کند، هم اکنون با بازار پررونق‌تری رو‌به‌رو بودیم.
او با بیان اینکه برنامه احتمالی مسئولان برای رسیدگی به بحران جاری مانند مسکن عمل میکند و فقط برای یک مقطع خاص کارکرد دارد، خاطرنشان میکند: بازار سرمایه بر یک گذشته پراشتباه، حال خراب و آینده پرابهام می‌گذرد که حاصل بی‌برنامگی و بی‌هدفی مسئولانی است که برای بازار نسخه می‌پیچند. اینکه فکر کنید با تدابیری که اتخاذ می‌شود، بازار به روال قبل و رونق بازمی‌گردد، اشتباهی است که می‌تواند در ادامه، راه را با مشکلات بیشتری مواجه کند.
به اعتقاد این کارشناس بازار سرمایه سیاست‌های اتخاذ شده فعلی شاهدی بر این است که مسئولان برنامه‌ای خاص در جهت کنترل و حمایت بازار ندارند. وقتی نمادها را می‌بندند، یعنی بازار در وضعیت قرمز است و این در حالی است که وضعیت فعلی با رسالت و محورهای توسعه‌یافتگی بازار که نقدشوندگی حرف اول را در آن می‌زند، سازگاری ندارد.
