در بازار بورس ایران بیش از ۴۰ صنعت فعال هستند که هر یک از آن‌ها از چندین شرکت تشکیل شده‌اند. با توجه به وضعیت سیاسی، اقتصادی و مالی کشور وضعیت سودآوری سهام شرکت‌ها نیز متفاوت است. به همین خاطر برخی از سهام در برهه‌های خاصی از زمان مورد توجه قرار می‌گیرند. افرادی که در بازار سرمایه فعال هستند به سودآوری شرکت‌ها توجه می‌کنند اما زمانی سهامداران می‌توانند سودآوری شرکت‌ها را با یکدیگر مقایسه کنند که این مساله در قالب معیاری مشخص قابل تشخیص باشد. در این مطلب به بیان این معیارها می‌پردازیم. در گزارش سود و زیان شرکت‌ها بخشی تحت عنوان درآمدها و هزینه‌ها وجود دارد که با کسر کردن هزینه‌ها از درآمدها، سود یک‌ساله شرکت محاسبه می‌گردد.
فهرست مطالب با دسترسی سریع
EPS چیست؟
به سود شرکت به ازای هر سهم EPS گفته می‌شود که از تقسیم سود خالص به تعداد سهام شرکت محاسبه می‌شود. به جهت بررسی EPS شرکت‌های مختلف، همه افراد می‌توانند به صورت دوره‌ای این پارامتر را بررسی نمایند. اما به دلیل آنکه شرکت‌ها با توجه به بزرگی یا کوچک بودنشان می‌توانند EPS های متفاوتی هم داشته باشند، این معیار به تنهایی کافی نیست؛ یعنی نمی‌توانیم اینگونه نتیجه بگیریم که هر چه شرکت EPS بالاتری داشته باشد، شرکت بهتری است، بلکه این مقایسه باید با توجه به تعداد سهام شرکت و قیمتی که روی تابو دارند، انجام شود.
تشخیص سودآوری با نسبت P/E
به طور معمول برای ارزشگذاری سهام از نسبت P/E استفاده می‌شود.
از تقسیم قیمت سهم به EPS (سود به ازای هر سهم) مقدار P/E سهم محاسبه می‌شود. این نسبت به طور ساده بیان می‌کند که به ازای هر یک واحد پولی که شما در سهام یک شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنید، چه میزان در سود سهام شریک هستید.
به طور مثال، قیمت سهم شرکتی ۵۰۰۰ تومان است و سود به ازای هر سهم آن ۱۰۰۰ تومان است. با تقسیم قیمت (Price) به سود خالص هر سهم (EPS)، نسبت P/E محاسبه می‌شود. در مثال ذکر شده این نسبت عدد ۵ حساب می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان این نسبت را اینگونه تعریف کرد که در واقع برای آنکه شما بتوانید میزان اولیه سرمایه خود را برگردانید، مدت ۵ سال زمان میبرد که نرخ بازگشت سرمایه شما ۵ سال می‌شود.
دسترسی به نسبت P/E
در قسمت تابلو هر سهم مقدار EPS (به ریال) و P/E (نسبتی که بدون واحد است) مشخص و قابل نمایش است.
برای مثال، P/E سهمی طبق تصویر زیر ۱۸.۱۶ است و P/E سهم دیگر ۲۳۶.۶ است که نشان دهنده تفاوت این نسبت در شرکت‌های مختلف است.
به همین خاطر تاکید می‌شود که برای بررسی مقایسه این نسبت به این نکته توجه داشته باشید که سهام متعلق به یک صنعت باشند زیرا سهام متعلق به یک صنعت P/E مشخصی دارند، یعنی نمی‌توانیم برای بررسی نسبت P/E سهام از صنایع مختلف استفاده کنیم. پس نکته مهم این است که برای مقایسه دو سهم از صنایع مختلف نمی‌توان از نسبت P/E استفاده کرد.
نکته مهم دیگر پیش‌بینی EPS سهام در آینده و پیش‌بینی متغیرهایی است که بر EPS شرکت‌ها تاثیر گذار هستند است. این کار برعهده تحللیگران فاندامنتال (بنیادی) است که باتوجه به پیش‌بینی‌ها و اتفاقاتی که در آن صنعت در آینده خواهد افتاد EPS سهم را در یک یا دو سال آینده پیش‌بینی می‌کنند و با P/E ای که ممکن است بازار بگیرد، قیمت‌گذاری سهم درآینده نزدیک را انجام می‌دهند.
