سود روز شمار بانک و سود ماه شمار چیست و چه تفاوتی با هم دارد؟

افرادی که خیلی ریسک‌پذیر نیستند برای سرمایه‌گذاری ترجیح می‌دهند به سراغ بانک بروند. اما باید به دنبال بانکی بروند که سود سپرده بیشتری داشته باشد. قبل از آن لازم است بدانیم که آیا سود آن بانک به صورت روز شمار محاسبه می‌شود یا ماه شمار. این عناوین ممکن است ما را به اشتباه بیندازند و باعث شوند در ذهن‌مان به شکلی نادرست سود خود را محاسبه کنیم. این مسئله به این دلیل اتفاق می‌افتد که نمی‌دانیم سود روز شمار یا ماه شمار بانک چگونه محاسبه می‌شود. در این مقاله از توان تحلیل ضمن بررسی تفاوت سود روزشمار و ماه شمار، نحوه محاسبه فرمول سود بانکی به هر دو روش را نیز توضیح می‌دهیم تا اگر قصد دارید دارایی خود را در بانک سرمایه‌گذاری کنید بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید.

سود روز شمار بانک چیست؟

بانک‌ها ممکن است سودشان را به صورت روز شمار یا ماه شمار محاسبه کنند که هر یک فرمول مخصوص به خود را دارد. ابتدا به سراغ سود روزشمار می‌رویم تا ببینیم که اصلا معنای روز شمار چیست. تا دی ماه سال ۱۳۹۷ بانک‌ها سود سپرده‌ گذاری را به صورت روزشمار محاسبه و پرداخت می‌کردند. اما به دلیل مشکلاتی که در این روش محاسبه سود بانکی به وجود آمده بود، شورای پول و اعتبار تصمیم گرفت روش محاسبه سود را عوض کند. از آن تاریخ به بعد سود بانک‌ها به صورت ماه شمار محاسبه می‌شود.

در سود روز شمار مبنای محاسبه‌ی سود هر سپرده‌گذار، حداقل مانده حساب در یک روز است. مثلا اگر شما در یک روز کم‌ترین موجودی حساب‌تان ۵۰ هزار تومان باشد، این عدد مبنایی برای محاسبه‌ی سود شما در آن روز خواهد بود. حتی اگر در آغاز آن روز موجودی حساب‌تان ۲۰۰ هزار تومان هم بوده باشد، باز هم مانده حساب نهایی در آن روز مهم است. در بخش بعد وقتی محاسبه فرمول سود بانکی روزشمار را توضیح بدهیم بهتر می‌توانید با این شیوه‌ی پرداخت سود سپرده‌گذاری آشنا شوید.

اما پیش از آن بهتر است بدانید که این روش برای آن روی کار آمده بود که از این طریق بانک می‌توانست منابع مشتریان و سپرده‌گذاران را جذب کند. در سال ۱۳۸۰ و هم‌زمان با ورود بانک‌های خصوصی به شبکه‌ی بانک‌داری کشور بود که این مسئله رونق پیدا کرد. مردم سرمایه‌های خود را به بانک می‌آوردند تا در ازای آن سود روزشمار دریافت کنند.

فرمول محاسبه سود روز شمار

بانک مرکزی برای محاسبه سود بانکی روز شمار فرمول زیر را ارائه کرده است:

بالاتر هم گفتیم که سود روزشمار بر اساس کم‌ترین میزان موجوی حساب در طی یک روز محاسبه می‌شود. یعنی اگر در یک روز حداقل موجودی حساب‌تان ۲۰۰ هزار تومان باشد، در فرمول بالا به جای مبلغ سپرده‌گذاری باید عدد ۲۰۰ هزار را قرار دهید. اما اگر در روز بعدی موجودی شما به ۱۳۰ هزار تومان کاهش پیدا کند، طبیعتا سودتان نیز کم خواهد شد. اگر ماه‌ها ۳۰ روزه باشند مدت‌زمان بر اساس روز برابر است با ۳۰ و اگر ۳۱ روزه باشند باید یک روز را بیشتر در نظر بگیریم.

سود روزشمار شاید در نگاه اول خوب به نظر برسد، اما آثار مخرب آن به شکل افزایش تورم بروز پیدا می‌کند.

هر زمان که بخواهید می‌توانید از سپرده‌های کوتاه‌مدت روزشمار برداشت کنید. ولی این کار موجب کاهش حداقل موجودی حساب و در نتیجه کم شدن سودتان خواهد شد. در پایان ماه جمع سودهای هر روز به صاحب حساب پرداخت می‌شود.

مزایا و معایب سپرده‌های روزشمار

سود روزشمار برای سپرده‌های کوتاه‌مدت در کنار مزایای خوبی که دارد، با معایبی نیز همراه است. اول از همه مزایای آن را بررسی می‌کنیم و سپس به معایب آن خواهیم پرداخت.

• مزایا
  • جذب سرمایه‌ برای بانک‌هایی که با کمبود وجه مواجه‌اند
  • تزریق سرمایه به سیستم بانکی کشور
  • بهره‌مندی اقشار متوسط جامعه از سود سپرده بانکی
  • دسترسی بدون محدودیت به سرمایه
  • کسب سود از طریق سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت

• معایب
  • تاثیر منفی بر تراز مالی بانک‌ها در پی پرداخت سود روزشمار
  • افزایش سرعت گردش بانک‌ها و در نتیجه هزینه‌ها
  • افزایش سود در برخی بانک‌ها برای پیروزی در رقابت و جذب مشتری بیشتر
  • بالا رفتن تورم
  • احتمال عدم پرداخت سود از جانب بانک در صورت بالا بودن سود وعده‌ داده شده
  • بر هم خوردن بازار ارز و سکه در پی خروج روزانه سرمایه از بانک
  • نوسان موجودی بانک‌ها در پی کم و زیاد شدن سرمایه در طی روز

آیا سود روزشمار خوب است؟

برای جواب دادن به این سوال که آیا سود روز شمار خوب است یا نه بگذارید مثالی را مطرح کنیم. فرض کنید ۱۰ میلیون تومان پول در حساب خود دارید و آن را در بانکی که سود روز شمار می‌دهد سپرده‌گذاری کرده‌اید. از آن‌جا که ملاک محاسبات بانکی، حداقل موجودی حساب در پایان روز است، شما بخشی از سپرده را از بانک برداشت می‌کنید و در طول روز با آن کار می‌کنید. سپس مبلغ را تا قبل از اتمام ساعت اداری آن روز، مجددا به بانک برمی‌گردانید. در مدتی که پول را از حساب خارج کرده‌اید، بانک موجودی شما را در اختیار ندارد. اما در پایان که مبلغ را برمی‌گردانید، بانک آن عدد را ملاک قرار می‌دهد و به شما سود می‌دهد. یعنی بانک بدون این‌که از پول مشتریانش استفاده‌ای کرده باشد مجبور است روزانه سودی هم به آن‌ها بدهد.

در این مثال بانک متضرر می‌شود. اما با توجه به معایبی که در بالا به آن اشاره کردیم، می‌توان فهمید که بر هم خوردن تعادل بازار ارز و سکه یا افزایش تورم نیز در پی این مسئله رخ خواهد داد. در نتیجه مردم نیز از این پیامدها متضرر خواهند شد. شاید بهتر است  بگوییم کفه‌ی ترازوی سود روز شمار به نفع معایبش سنگینی می‌کند. همین مسئله باعث شد که مسئولان به فکر تغییر محاسبه سود بانکی از روز شمار به ماه شمار بیفتند.

سود ماه شمار چیست؟

حالا که بحث به سود ماه شمار رسید مختصری هم در مورد این شیوه توضیح خواهیم داد. در این روش حداقل میزان موجودی حساب در یک ماه ملاک محاسبه‌ سود سپرده‌گذاری است. البته این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که بانک‌ها ممکن است شرایط متفاوتی برای پرداخت سود ماه شمار داشته باشند. از همین رو حتما قبل از هر اقدامی تمام موارد را بررسی کنید تا در پایان سودی که به شما تعلق می‌گیرد کمتر از مبلغی نباشد که تصورش را می‌کردید.

وقتی سود بانکی به صورت ماه شمار محاسبه می‌شود، مهم است که به موجودی حساب‌تان دست نزنید. چرا که اگر برداشتی انجام دهید، سودتان در پایان ماه کم خواهد شد.

این را هم بدانید که اگر بخواهید سپرده‌هایی با سود ماه شمار را ببندید بانک به حداقل موجودی شما در طی آن زمان نگاه می‌کند و مبلغ سود را با توجه به این مسئله برای‌تان واریز می‌کند.

چطور سود ماه شمار را محاسبه کنیم؟

مثل سود روز شمار برای محاسبه سود بانکی ماه شمار هم باید از یک فرمول مشخص استفاده کنیم. این فرمول به صورت زیر است:

در این روش حداقل مانده در طول ماه مهم است و به عنوان ملاک محاسبه در نظر گرفته می‌شود. فرض کنید که ۱۰ میلیون تومان را در بانک سپرده‌گذاری کرد‌ه‌اید. اما مجبور می‌شوید دو میلیون آن را برداشت کنید. در نظر بگیرید که تا قبل از پایان ماه این مبلغ را به بانک برمی‌گردانید. ولی ملاک بانک حداقل موجودی حساب‌ شماست که در این مثال برابر است با هشت میلیون تومان و حتی بازگرداندن آن دو میلیون تومان هم فایده‌ای ندارد. پس نتیجه می‌گیریم اگر در طی ماه به موجودی حساب خود دست نزنید سود بیشتری به شما تعلق می‌گیرد.

هم‌چنین مبلغی که در حساب‌تان باقی می‌ماند نباید از حداقل مبلغی که بانک آن را مشخص کرده است کمتر باشد. این نکته را هنگام افتتاح حساب به خاطر داشته باشید و از مبلغ مجاز برای دریافت سود سپرده مطلع شوید. این را هم بدانید که سپرده باید دست‌کم یک ماه در بانک باقی بماند تا مشتری سود دریافت کند.

مزایا و معایب سود ماه شمار

این‌طور به نظر می‌رسد مزایای سود ماه شمار از سود روز شمار بیشتر باشد، اما بیایید نگاهی به نقاط قوت و ضعف این روش هم بیندازیم:

• مزایا
  • بهبود تراز مالی بانک‌ها
  • ارائه‌ی تسهیلات بهتر از جانب بانک به مشتریان
  • ثبات بازار سکه و طلا و جلوگیری از افزایش تورم
  • کاهش سرعت گردش مالی و در نتیجه کنترل پولشویی
  • کاهش ریسک نقدینگی بانک‌ها
  • ماندگاری بیشتر پول در شبکه‌ی بانکی

• معایب
  • افزایش نرخ بهره پیشنهادی از جانب بعضی بانک‌ها برای پیروزی در رقابت
  • تاثیر منفی بر طبقات متوسط جامعه با سرمایه‌های اندک

تفاوت سود روزشمار و ماه شمار

حالا دیگر به خوبی می‌توانیم بفهمیم تفاوت سود روزشمار و ماه شمار در چیست و چرا اصلا بانک مرکزی تصمیم به اعمال تغییرات گرفت. در نگاه اول شاید سود روز شمار به نفع مشتری باشد و سود ماه شمار به نفع بانک. اما باید به صورت کلی به قضیه نگاه کنیم. دوباره به مزایا و معایبی که به آن‌ها اشاره کردیم نگاه کنید و خودتان نتیجه‌گیری کنید.

اما تفاوت این دو شیوه‌ی محاسبه سود سپرد این است که در محاسبه سود روز شمار ملاک بانک حداقل موجودی حساب در طی یک روز است. در فرمول محاسبه سود بانکی ماه شمار، بانک به حداقل موجودی شما در طول یک ماه نگاه می‌کند و آن عدد را مبنای محاسباتش در نظر می‌گیرد. پس در روش ماه شمار هر چه بیشتر اجازه دهید پول در حسا‌ب‌تان بماند سود بیشتری به دست خواهید آورد.

بیشترین سود سپرده بانکی برای کدام بانک‌هاست؟

اگر پولی در اختیار دارید که می‌خواهید آن را در بانک سپرده گذاری کنید، دارایی خود را به بانکی خواهید سپرد که بیشترین سود را به شما بدهد. شورای پول و اعتبار نرخ سودهای بانکی را این‌گونه مشخص کرده است:

نوع سپرده	درصد سود
کوتاه‌مدت عادی (کارت بانکی)	۱۰
کوتاه‌مدت ویژه سه‌ماهه	۱۲
کوتاه‌مدت ویژه شش‌ماهه	۱۴
بلندمدت با سررسید یک سال	۱۶
بلندمدت با سررسید دو سال	۱۸

اما با این‌همه ممکن است برخی از بانک‌ها برای جذب مشتری یا سرمایه مبالغ بیشتری را به عنوان سود سپرده پرداخت کنند. در جدول زیر می‌توانید تازه‌ترین اطلاعات را در مورد سود بانکی ایران مطالعه کنید. می‌بینید که بیشتر بانک‌ها میزان سود سالانه یکسانی دارند و تفاوت آن‌ها در نرخ شکست ظاهر می‌شود. باز هم تاکید می‌کنیم پیش از افتتاح حساب در هر بانک، قوانین آن بانک را به صورت کامل مطالعه کنید.

نام بانک	میزان سود سالانه	حداقل موجودی (بر حسب تومان)	نرخ شکست
سود سپرده بانک آینده	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* بعد از یک ماه صفر
سود سپرده بانک اقتصاد‌نوین	۱۸ درصد	۵٫۰۰۰٫۰۰۰	* بعد از یک ماه ۱۵ درصد
سود سپرده بانک انصار	۱۸ درصد	۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از ۳ ماه ۱۰ درصد
سود سپرده بانک ایران‌ زمین	۱۸ درصد	۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰	* بعد از یک ماه صفر
سود سپرده بانک پارسیان	۱۸ درصد	۵٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده بانک پاسارگاد	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از ۳ ماه ۱۵ درصد
سود سپرده پست بانک	۱۵ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۵ درصد
سود سپرده بانک تجارت	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از ۶ ماه ۱۴ درصد
سود سپرده بانک توسعه تعاون	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده بانک توسعه صادرات	۱۵ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده بانک حکمت ایرانیان	۱۵ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده بانک خاورمیانه	۱۵ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده بانک دی	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* بعد از یک ماه صفر
سود سپرده بانک رفاه کارگران	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده بانک سامان	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از ۳ ماه ۱۰ درصد
سود سپرده بانک سپه	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۸ درصد
سود سپرده بانک سرمایه	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰۰	* قبل از ۳ ماه ۱۷٫۵ درصد
سود سپرده بانک سینا	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰۰	* قبل از ۳ ماه ۱۰ درصد * بعد از ۳ ماه ۱۶ درصد
سود سپرده بانک شهر	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* بعد از یک ماه صفر
سود سپرده بانک صادرات	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده بانک صنعت‌ و معدن	۱۵ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده بانک قوامین	۱۹ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰۰	* قبل از ۳ ماه ۱۵ درصد
سود سپرده بانک کارآفرین	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* بعد از یک ماه ۱۷ درصد
سود سپرده بانک کشاورزی	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده بانک گردشگری	۱۹ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* بعد از یک ماه صفر
سود سپرده بانک مسکن	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده بانک ملت	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده بانک ملی	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از ۳ ماه ۱۰ درصد
سود سپرده بانک مهر‌اقتصاد	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک سال ۱۰ درصد
سود سپرده موسسه اعتباری کوثر	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* بعد از سه ماه ۱۲ درصد * بعد از شش ماه ۱۴ درصد
سود سپرده موسسه اعتباری ملل	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* قبل از یک ماه ۱۸ درصد * بعد از یک ماه صفر
سود سپرده موسسه اعتباری نور	۱۸ درصد	۱٫۰۰۰٫۰۰۰	* بعد از یک ماه صفر

جمع بندی

سرمایه‌ گذاری در بانک برای افرادی که ریسک پذیر نیستند و به دنبال سود مستمر و مداوم هستند گزینه‌ی خوبی است. سود بانکی ممکن است به صورت روز شمار محاسبه شود یا ماه شمار. تا سه سال پیش سود سپرده بانکی با فرمول روز شمار محاسبه می‌شد. اما از سال ۹۷ به بعد محاسبه و پرداخت سود بانکی به صورت ماه شمار انجام می‌شد. اگر مبلغی پول در اختیار دارید که فعلا به آن نیاز ندارید می‌توانید با سپرده‌گذاری در بانک از سود ماه شمار آن بهره‌مند شوید.

سوالات متداول با پاسخ‌های کوتاه