نوسازی ناوگان نفت کش روسیه | فرایند خروج کشتی‌های نفتی کهنه از چرخه
در طول هفته‌های اخیر شاهد نوسازی ناوگان نفت کش روسیه بودیم. طی این رویداد، این نفت‌کش‌های جدید مشغول حمل کردن نفت تحریم شده روسیه در سراسر جهان بوده‌اند. در طول این روند شاهد کنار گذاشته شدن سنت استفاده از کهنه‌ترین و خطرناک‌ترین کشتی‌ها در سطح جهانی بوده‌ایم. چین، هند و بسیاری از کشور‌های دیگر نیز فرایند بررسی ایمنی کشتی‌های نفت کش قدیمی را در بنادر خود آغاز کرده‌اند. پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین شاهد خرید کشتی‌های کهنه نفتی توسط خریداران ناشناس و فصل جدیدی از معاملات نفتی در سراسر جهان بودیم. با توان تحلیل همراه باشید تا فرایند نوسازی نفت‌کش‌های مختلف در طول ماه‌های اخیر را مورد بررسی قرار دهیم.
نوسازی ناوگان نفت کش روسیه | بررسی میانگین سنی کشتی‌های نفتی سراسر جهان
کمی پس از حمله ولادمیر پوتین (Vladimir Putin)، رئیس جمهور روسیه، به اوکراین در اوایل سال گذشته صد‌ها نفت‌کش فرسوده این کشور توسط گروهی از تاجران، واسطه‌ها و سرمایه‌گذاران ناشناس مورد استفاده قرار گرفتند تا جریان مبادلات نفتی روسیه را حفظ کنند. بر اساس گمانه‌زنی‌های صورت گرفته، خرید این کشتی‌ها در کنار کشتی‌هایی که نفت خام ونزوئلا و ایران را حمل می‌کردند، موجب شد تا ناوگان تاریک حمل نفت تحریم شده به ۹۰۰ کشتی افزایش پیدا کند.
بر اساس داده‌های VesselsValue Ltd، یکی از محققان حوزه معاملات مربوط به حمل و نقل آبی، هم‌اکنون میانگین سنی کشتی‌های خریداری شده در حال کاهش پیدا کردن است. به گفته دو تن از مدیران این صنعت، به احتمال زیاد مجموعه بازداشت‌هایی که در طول ماه‌های اخیر و به دلیل مسائل امنیتی صورت گرفته و سرکوب‌های انجام شده در آسیا با چنین تغییر روندی مواجه هستیم.
چین در جایگاه یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت روسیه و ایران، در طول ماه‌های اخیر فرایند بررسی نفت‌کش‌های کهنه را در بندر کلیدی چینگدائو صورت داده و برخی از افراد را مجبور کرده است تا برای تخلیه بار و محموله‌های خود به مدت بیش از یک ماه منتظر بمانند. نگرانی‌های حول محور امنیت کشتی‌های قدیمی با انفجار یک کشتی ۲۶ ساله در آب‌های مالزی در طول ماه می سال جاری (اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد ۱۴۰۲) افزایش پیدا کرد.
سنگاپور نیز در طول ماه‌های اخیر برخی از نفت‌کش‌ها را طی عدم برخورداری از استاندارد‌های ایمنی مورد بازرسی و توقیف قرار داده است. اگرچه هنوز شاهد حضور کشتی‌های کهنه زیادی در میان ناوگان نفت کش سراسر جهان هستیم، اما از راه رسیدن این ناوگان از کشتی‌های جدید، به شرط نگهداری مناسب، موجب رفع نگرانی‌های برخی از واردکنندگان در مورد قابلیت‌های حمل و نقل دریایی خواهد شد.
ربکا گلنوپولس جونز (Rebecca Galanopoulos Jones)، تحلیلگر ارشد VesselsValue، در این رابطه اظهار داشت: نگرانی‌های مربوط به ایمنی کشتی‌های کهنه یکی از دلایلی است که خریداران ترجیح می‌دهند تا کشتی‌های جدیدتر را برای محموله خود انتخاب کنند.
به گفته VesselsValue، در طول این ماه میانگین سنی کشتی‌هایی که به خریداران ناشناس در روسیه فروخته می‌شوند (یکی از شاخصه‌های تعیین‌کننده برای تشخیص این‌که کشتی مورد نظر در ناوگان در اصطلاح تاریک جای دارد یا خیر) به ۱۵ سال کاهش پیدا کرد. این در حالی بود که میانگین سنی کشتی‌های ناوگان نفت کش نفت کشور‌های تحریم شده در ماه اکتبر سال ۲۰۲۲ حدود ۱۹ سال بود.
کند بودن روند اسقاط کردن کشتی‌های نفتی کهنه
خصوصیت هر یک از کشتی‌های موجود در بطن ناوگان تاریک (که حمل‌کننده نفت کشور‌های تحریم شده بوده و به افراد ناشناس فروخته می‌شوند) بسیار متفاوت است. شاید بتوان به صورت کلی اینطور گفت که کشتی‌های این ناوگان هیچ یک از بیمه استاندارد‌های صنعتی برخوردار و سایر خدمات غربی برخوردار نبوده و ردیابی و پیگیری عملکرد و سابقه صاحبان آنها کار دشواری است. عمر این کشتی‌ها نزدیک به ۲۰ سال و یا بیشتر است، یعنی سنی که کشتی‌ها به طور معمول در آن بازه اسقاط شده و از چرخه خارج می‌شوند.
برخی از کشور‌ها نگاه سخت‌گیرانه‌ای به کشتی‌های قدیمی دارند. علاوه بر بررسی‌های صورت گرفته چینی‌ها در مورد این کشتی‌ها، هند نیز در راستای ممنوعیت ورود نفت‌کش‌هایی که سن بیشتر از ۲۵ سال دارند به بنادر خود اقداماتی را در اوایل سال جاری صورت داده است.
آنوپ سینگ (Anoop Singh)، رئیس تحقیقات کشتیرانی جهانی در Oil Brokerage Ltd، در این راستا اعلام کرد: برخی از مالکان این قبیل از کشتی‌ها با حمل و نقل محدود نفت خام مانند جریان انتقالات نفت روسیه ارتباط بیشتری برقرار می‌کنند، زیرا مطلع هستند که این نوع از معاملات همواره در جریان خواهند بود. هم‌اکنون و همزمان با نوسازی ناوگان نفت کش روسیه شاهد این هستیم که چنین افرادی نیز برای سرمایه‌گذاری کردن بر روی کشتی‌های جدید که از استاندارد‌های صنعتی گسترده‌تری در بلند مدت برخوردار هستند، تمایل بیشتری از خود نشان می‌دهند.
هنگامی که برای اولین بار جریان تجارت نفت و اقلام تحریم شده روسیه پدیدار شد، خرید کشتی‌های قدیمی‌تر امری منطقی به نظر می‌رسید. این کشتی‌ها بسیار ارزان قیمت بوده، و البته عملکرد خارج از خدمات غربی نیز موجب می‌شود تا بسیاری از محدودیت‌ها و تحریم‌های موجود در عرصه صادرات نفت، از قبیل قانون ۶۰ دلاری برای هر بشکه نفت روسیه که توسط گروه هفت وضع شده است را بتوان دور زد.
افزایش میزان تقاضا برای خرید کشتی‌ها توسط افراد ناشناس موجب شد تا طول عمر بسیاری از این کشتی‌ها افزایش پیدا کند. بر اساس گزارش Clarkson Research Services Ltd، یکی از واحد‌های بزرگ‌ترین دلالان کشتی در جهان، حتی یک نفت‌کش بزرگ نفت خام هم در طول یک بازه زمانی هفت ماهه اسقاط نشد. این رویدادی بود که از اواسط دهه ۱۹۷۰ شاهد روی دادن آن نبودیم.
نفت‌کش‌ها نیز بدین واسطه زمان بیشتری را صرف حمل و نقل و ترانزیت می‌کنند. تعداد خریداران نفت خام روسیه از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین کاهش پیدا کرده است و این بدان معناست که محموله‌هایی که پیش از این تنها چند روز در امتداد دریای بالتیک کار می‌کردند، هم‌اکنون هفته‌ها برای رسیدن به چین و هند در سفر هستند.
این امر موجب شده است تا بنچمارک درآمد کشتی‌های نفتی در مقایسه با درآمد روزانه ۲۳٫۰۰۰ دلاری در سال ۲۰۱۷، به صورت روزانه و در دو بازه زمانی به ۱۰۰٫۰۰۰ دلار در روز برسد. افزایش روند خرید کشتی‌های جدیدتر موجب افزایش شانس بازگشت نرخ‌ها به سطوح بالاتر می‌شود و روند عرضه کشتی‌ها برای تجارت‌های معمولی را کاهش می‌دهد.
به صورت کلی، یک منطق ایمنی قوی برای روی آوردن به کشتی‌های جدیدتر وجود دارد. در طول ماه می، مشخص شد که طی بازرسی‌های صورت گرفته در چین یک نفت‌کش فرسوده بیش از ۲۰ نقص داشت. بسیاری از نفت‌کش‌های کهنه‌تر از این مورد نیز خریداری شده و در بطن تجارت نفت خام مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هالور الفسن (Halvor Ellefsen)، از دلالان نفت‌کش در Fearnleys Shipbrokers UK Ltd، در این راستا گفت: روند استفاده از کشتی‌های قدیمی رو به افول است، بنابراین فرایند خرید کشتی‌های جدید یک پیشرفت جدید محسوب می‌شود. در صورت ادامه یافتن این روند، به ویژه با ادامه یافتن روند نوسازی ناوگان نفت کش روسیه ، با یک بازار کشتی‌های نفتی پایدار و مطمئن‌تر مواجه هستیم. از طرف دیگر، فرایند مطمئن‌تری از جانب معاملات نفت کشور‌های مورد تحریم روبه‌رو خواهیم بود.
سخن پایانی
با توجه به قوانین و بررسی‌های جدیدی که توسط چین و هند مورد اتخاذ قرار گرفته‌اند، شاهد از بین رفتن سنت استفاده از کشتی‌های نفتی کهنه توسط بروکر‌ها و دلالان این حوزه هستیم. پس از اعمال تحریم‌های متعدد حول محور نفت خام و صادرات روسیه، بسیاری از نفت‌کش‌های کهنه به خریداران ناشناس فروخته شدند تا معاملات نفت خام روسیه در سراسر جهان به حیات خود ادامه بدهد. با توجه به فرایند‌های بررسی نوین شاهد نوسازی ناوگان نفت کش روسیه و بسیاری از نفت‌کش‌هایی بودیم که پیش از این نفت خام کشور‌های تحریم شده دیگری از قبیل ایران را حمل می‌کردند. نظر شما در مورد پایین آمدن میانگین سنی نفت‌کش‌های سراسر جهان چیست؟ آیا بازار ناوگان سیاه نفتی به قوت خود باقی مانده و با روند جدید رونق پیدا می‌کند؟
