چرا استارتاپها سال گذشته به بورس نرسیدند؟
قرار بود نخستین شرکت استارتاپی در تابستان ۹۹ وارد بورس شود. اما با به پایان رسیدن سال ۹۹، وعده این اتفاق به فراموشی سپرده شد. استارتاپها از آمادگی خود برای حضور در بازار بورس می‌گویند اما گویا اشتیاق و میل ابتدایی دولتی‌ها نسبت به این موضوع از بین رفته است.
به گزارش اخبار بورس، به نقل از پایگاه خبری تجارت نیوز، در تیر سال ۹۹، شاهد بودیم که فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد، از ورود پنج شرکت استارتاپی به بازار سهام خبر داد. بر این اساس قرار بود شرکت دیجی‌کالا، به عنوان نخستین شرکت استارتاپی، هفته اول مرداد وارد بازار بورس شود و پس از آن، کافه بازار، تپسی، شیپور و فیلیمو نیز تا پایان تابستان سال ۹۹ بورسی شوند. اما سال ۹۹ به پایان رسید و این وعده‌ها محقق نشد.
دیجی‌کالا یا تپسی؛ کدام نخستین استارتاپی خواهد بود که وارد بورس می‌شود؟
امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس در تابستان سال ۹۹، دیجی‌کالا و کافه‌بازار را آماده‌ترین شرکتهای استارتاپی برای ورود به بورس مطرح کرده بود. اما مسعود خوانساری، رئیس اتاق تهران در آبان سال ۹۹، از ورود تپسی در آینده‌ای نزدیک به بازار بورس خبر داد و در توئیتی اعلام کرد: شرکت تپسی نخستین استارتاپی است که روانه بازار سرمایه می‌شود.
لازم به ذکر است که میلاد منشی‌پور، مدیرعامل شرکت تاکسی اینترنتی تپسی، گفته بود که احتمال می‌رود این شرکت در فصل زمستان وارد بورس شود؛ اما تپسی نیز نتوانست به وعده خود عمل کند.
شرکتهای استارتاپی آمادگی خود را برای ورود به بازار سهام اعلام کرده بودند. اما مدیران این شرکت‌ها دلیل تاخیر ورود استارتاپها به بورس را نامعلوم می‌دانند. به گفته رضا اربابیان، مدیرعامل شیپور، از ابتدای سال جاری موضوع ورود به بازار سرمایه برای این شرکت جدی بوده است و مدارک مورد نیاز نیز به هیئت پذیرش تحویل داده شده است اما هنوز هیچ جلسه‌ای برای بررسی مدارک برگزار نشده است.
اربابیان با اشاره به این که شرکت شیپور در کنار چهار شرکت دیگر در انتظار ورود به بازار سرمایه است، گفت: حتی برای تپسی که بر اساس اخبار، درج نماد آن از سوی هیئت پذیرش تایید شده، هنوز اتفاقی رخ نداده است.
مدیرعامل شیپور دلیل این تاخیر را دلایل امنیتی دانست و خاطرنشان کرد: برخی به دلایل امنیتی برای عدم ورود شرکتهای استارتاپی به بازار سرمایه اشاره می‌کنند اما هنوز مشخص نیست دلیل اصلی آن چیست.
اشتیاق اولیه دولت برای ورود شرکتهای استارتاپی به بورس از بین رفته است
امیرحسن موسوی، مدیر روابط عمومی دیجی‌کالا نیز با اشاره به اینکه مدارک و مستندات لازم به هیات پذیرش ارائه شده، یادآور شد: علت تاخیر رخ داده هنوز مشخص نیست؛ این درحالی‌ست که شرکت دیجی‌کالا گزارش های مالی مربوط به نیمه نخست سال ۹۹ را نیز به مراجع قانونی تحویل داده است.
مدیر روابط عمومی دیجی‌کالا با بیان این که دیجی‌کالا به مرحله سوددهی رسیده است، گفت: این شرکت شرایط لازم را برای حضور در بازار سرمایه دارد؛ موضوع اصلی اکنون تصمیم هیئت پذیرش است.
با در نظر گرفتن تمام موارد مذکور، دیگر جای تردید و ابهامی نیست که اشتیاق اولیه دولت برای ورود شرکتهای استارتاپی به بورس وجود ندارد. بورسی نشدن شرکتهای استارتاپی در حالی است که در نیمه نخست سال ۹۹، مقامات دولتی و شخص رئیس جمهور حامی این موضوع بودند. زمانی که خبر ورود استارتاپها به بورس اعلام شد، برخی از کارشناسان نگران بودند که نکند این اشتیاق سبب شتابزدگی در ورود استارتاپها به بورس شود.
زمزمه‌هایی که در ماه‌های گذشته از سوی برخی مقامات دولتی و بورسی اعلام شده، مبنی بر این است که شفافیت، متکی بودن برخی از این تیم‌ها به شخص و در راس همه، چالش ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشهود بیش از دیگر دلایل، باعث تاخیر در ورود استارتاپها به بورس شده است.
حضور شرکتهای فن‌آور می‌تواند بورس را مدرن‌تر کند
پیمان مولوی، دبیر کل انجمن اقتصاددانان ایران با بیان اینکه اکنون بهترین زمان برای ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه است، بیان کرد: هم اکنون نقدینگی بسیار زیادی وارد بورس شده است و حضور شرکتهای آینده‌دار و رشدمحور در بازار بورس، به نفع آن‌ها و مردم خواهد بود.
مولوی با اشاره به اینکه حضور شرکتهای فن‌آور می‌تواند بورس را نیز مدرن‌تر کند، اضافه کرد: اگر روزی تحریم‌ها برطرف شوند و شرکتهای بزرگ بین‌المللی قصد سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور را داشته باشند، می‌توانند سهام شرکتهای دیجیتال‌محور را خریداری کنند و با روشی استاندارد، به مدیریت این شرکت‌ها وارد شوند.
ماهیت مالی نسبتا متفاوت استارتاپها، ورود سخت‌تری را برای آن‌ها دارد
به گفته آرمان صفایی، فعال استارتاپی، به دلیل ماهیت مالی نسبتا متفاوت این کسب‌وکارها، احتمالا آن‌ها ورود سخت‌تری را به بازار سرمایه تجربه می‌کنند؛ چرا که وجود زیان انباشته در اینگونه شرکت‌ها تا حدی طبیعی است. بنابراین ورود استارتاپها به بورس نیاز به همراهی و انعطاف بیشتری از سمت نهادها و رگولاتوری دارد.
نیما نامداری، کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه افزایش تعداد شرکتهای بورسی، هم به رشد بازار سرمایه کمک می‌کند و هم باعث بالا رفتن شفافیت شرکت‌ها و بهبود راهبری شرکتی آن‌ها می‌شود، گفت: ورود استارتاپها به بورس نباید با شتاب همراه باشد.
ورود استارتاپها به بورس با رشد قیمت جدی آن‌ها همراه خواهد بود
نامداری تاکید کرد: اگر شرکتهای استارتاپی وارد بورس شوند، بدون شک با رشد قیمت جدی مواجه می‌شوند، اما این رفتار هیجانی تا ابد ادامه نمی‌یابد و به هر حال، بازار به سمت ثبات می‌رود؛ در نتیجه با افت مقطعی مواجه می‌شود.
به اعتقاد این کارشناس اقتصادی، بهتر است استارتاپها با هدف کشف قیمت در بازارهای فرابورس عرضه شوند و اگر موضوع در این سطح باشد، معقول است؛ اما بسیاری از آن‌ها برای عرضه سهام خود به عنوان شرکت سهامی عام در بورس، آماده نیستند.
ساختار مالی استارتاپها در ایران بسیار شکننده است
ابراهیم گلشنی، کارشناس بازار سرمایه نیز که یکی از منتقدان ورود استارتاپها به بورس است، بیان کرد: برای ارزش‌گذاری شرکتهای دارایی‌محور، شاخص‌ها و روش‌های مختلفی در حوزه‌های حسابرسی، حقوقی و مالی وجود دارد. در مورد دارایی‌های نامشهود نیز در دنیا مدل‌ها و شاخص‌هایی شکل گرفته‌اند، ولی در ایران هنوز چندان شناخته شده نیستند.
وی در ادامه نیز بیان کرد: ساختار مالی استارتاپها در ایران بسیار شکننده است و برخی از آن‌ها با وجودی که بزرگ شده‌اند به احتمال زیاد به سوددهی چندانی نرسیده‌اند و شاید زیان‌ده هم باشند. ورود به بورس و حتی فرابورس شرایطی دارد، در حالی که تیم‌های استارتاپی در ایران جوانند و بعید است به ثبات مالی رسیده باشند.
