مقالات

بورس انرژی چطور بر بخش‌های دیگر تاثیر می‌گذارد؟

در سال ۹۱ بورس انرژی با هدف ایجاد بازاری برای کشف قیمت منصفانه و قانونمند حامل­‌های انرژی و محصولات استراتژیک، همانند نفت و میعانات و به منظور ایجاد مرجعی برای قیمت‌گذاری های انرژی در سطح منطقه فعالیت خود را آغاز کرد.از دیگر اهداف تشکیل بورس انرژی می­‌توان به تامین مالی بخش انرژی کشور اشاره کرد. در این مقاله قصد داریم به بورس انرژی و شرایط این بازار و تاثیر آن بر بورس­‌های دیگر بپردازیم.

هدف تشکیل بورس انرژی

یکی از زیر مجوعه‌­های بورس انرژی، بازار فیزیکی است. در بورس کالا محصولات استراتژیک منطقه همانند فرآوره­‌های نفتی و محصولات پالایشگاهی عرضه می‌­شوند و این بازار به طور مداوم در حال توسعه است.

محصولات پالایشگاهی در بازار فیزیکی بورس انرژی در دو رینگ داخلی و بین‌­المللی عرضه می‌­شوند. برخی از محصولاتی که در رینگ داخل عرضه می‌­شوند، خوراک صنایع بزرگی چون پتروشیمی­‌ها هستند که به منظور تامین مواد اولیه برای تولیدکنندگان عرضه می‌شوند.

عرضه در رینگ داخلی موجب حذف دلالان و کنترل قیمت مواد اولیه صنعت شده و از این طریق سبب شفافیت قیمت محصولات مورد نیاز صنایع پایین دستی می­‌شود. آگاهی از این چرخه به تحلیل قیمتی کمک شایانی می­‌کند.

محصولات پالایشگاهی خوراک پتروشیمی‌ها

در رینگ بین‌­الملل نیز همانند رینگ داخلی، محصولات استراتژیک منطقه عرضه می‌­گردند. با وجود تحریم‌­های شدید علیه ایران، در رینگ بین­الملل ارزش معاملات بورس انرژی نسبت به سال گذشته پنج برابر شده و حجم معاملات نیز نسبت به سال پیش سه برابر شده است.

با عرضه محصولات استراتژیک در رینگ بین‌­الملل و صادرات انواع فرآورده­‌های نفتی، بیش از دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار ارز به کشور وارد شد. هدف رینگ بین­‌الملل افزایش سهم بازار ایران در بازارهای صادراتی منطقه است.

از دیگر اهداف بورس انرژی ایران، بررسی امکان راه‌اندازی بازارهای جدید از جمله بازار کربن و بازار آب است. معاملات در بورس انرژی ایران مبنایی برای مرجع شدن قیمت­‌های معاملاتی میعانات گازی و قیمت‌­گذاری در وزارت نفت هستند. از همین روی، بورس انرژی بر گردش مالی و تخصیص نقدیگی وزارت نیرو، بین شرکت­‌های تولید نیروی برق تاثیرگذار است.

کشورهایی از جمله امارات، ترکمنستان و ترکیه با توجه به موقعیت و شرایط سیاسی مناسب‌تری که نسبت به ایران دارند، توانسته‌­اند در زمینه بورس انرژی و پیشبرد اهداف­شان در این حوزه موفق‌­تر عمل کنند و به عنوان رقیب بورسی ایران در سطح منطقه شناخته شده‌­اند.

مزیت بورس انرژی ایران نسبت به رقبا

مزیت بورس انرژی ایران نسبت به سایر بورس­‌های منطقه، به ویژه بورس‌­های رقیب، موقعیت ویژه و خاص آن در زمینه حامل‌­های انرژی است. به همین خاطر است که بورس ایران پتانسیل تبدیل شدن به بزرگ‌­ترین بورس در سطح منطقه را دارد.

چه محصولاتی در بورس انرژی عرضه می‌شوند؟

حوزه معاملات بورس انرژی در زمینه برق، میعانات گازی، فرآورده‌های اصلی نفتی شامل نفت کوره، نفت گاز (گازوئیل)، گاز مایع، نفت سفید، بنزین اکتان ۹۰، سوخت هوایی، رافینت، نیتروژن مایع، قطران و بنزول، انواع حلال‌ها، نفتای سبک و سنگین، آیزوریسایکل، آیزوفید و محصولات پتروشیمی مانند متانول، برش سنگین و انواع گازها است که برای تسهیل جریان تامین مالی حوزه انرژی کشور تعداد ۳۹ نیروگاه تولید نیروی برق و همچنین قراردادهای سلف موازی استاندارد از جمله وزارت نفت، پالایشگاه ستاره نفت خلیج فارس، مپنا و سایر نیروگاه‌های خصوصی تولید‌کننده برق در آن پذیرش شده‌­اند.

حجم معاملات و سهام پالایشگاه‌­ها در بورس

سهام پتروپالایشی همیشه مورد توجه بازار بوده‌­اند و در سال ۹۸ نیز جزء سهام سودآور بودند و نماد آن‌ها سود خوبی را نصیب سهامدارانشان کرد.

از علل سودآور بودن سهام شرکت­‌های پالایشگاهی می­‌توان قیمت جهانی نفت خام و نرخ ارز را موثر دانست. این دو عامل به طور مستقیم بر سودآوری شرکت‌­های پالایشگاهی موثر هستند.

در واقع می­‌توان این­گونه بیان کرد که قیمت نفت خام و نرخ ارز دو عامل اصلی و تاثیر گذار بر شرکت‌­های صنعت پالایشگاهی در نظر گرفته می­‌شوند.

نحوه تاثیرگذاری نرخ ارز و قیمت نفت بر صنعت پالایشی

با افزایش نرخ ارز نیمایی، هزینه‌­های شرکت­‌های پالایشگاهی افزایش می­‌یابد و به دلیل افزایش بهای تمام شده محصولات، قیمت محصول نیز افزایش می­‌یابد. بنابراین افزایش یا کاهش نرخ ارز را می­‌توان عاملی دانست که بر رشد درآمدی شرکت­‌های پالایشی اثرگذار است و تاثیر مثبت و با اهمیتی بر قیمت سهم نیز دارد. روند قیمت نفت نیز بر هزینه مواد اولیه تاثیر مستقیم دارد. سامانه کدال مرجع معتبری برای اطلاع از نرخ ارز و وضعیت صورت مالی شرکت­های پالایشگاهی ایران است.

ماهیت صنایع پالایشگاهی

تنها ۹ درصد از ارزش بازار بورس مختص صنایع پالایشی است. وظیفه شرکت­‌های پالایشی تبدیل نفت خام به فرآورده‌­های نفتی همانند گازوئیل، بنزین، آسفالت، قیر، نفت سفید و گاز مایع است. به این صورت که این شرکت­‌ها نفت خام خریداری شده را به فرآورده­‌های نفتی تبدیل می­‌کنند و آن‌ها را به فروش می­‌رسانند.

چه شرکت‌هایی در صنعت پالایشی بورس اوراق بهادار فعال هستند؟

نماد و نام شرکت­های پالایشی بورس اوراق بهادار تهران شامل موارد زیر هستند:

پالايش نفت لاوان با نماد شاوان

پالايش نفت تبريز با نماد شبريز

پالايش نفت بندرعباس با نماد شبندر

پالايش نفت اصفهان با نماد شپنا

پالايش نفت تهران با نماد شتران

پالايش نفت شيراز با نماد شراز

شرکت­‌های پالایشگاهی در بورس انرژی ایران چه سهمی دارند؟

شرکت‌­های پالایشی نفت را با تخفیف پنج درصدی خریداری می­‌کنند، به این صورت که نفت را از وزارت نفت با ۹۵ درصد قیمت جهانی خریداری می­‌کنند. البته هرچه قیمت نفت افزایش می‌­یابد، میزان تخفیف نیز به طبع افزایش می­‌یابد. به این صورت با افزایش قیمت نفت سود شرکت­‌های پالایشی نیز رشد می‌­کند.

تاثیر قیمت محصولات بورس انرژی بر صنعت و شاخص بورس

افرادی که دنبال­ کننده بورس انرژی و معاملات آن هستند، می‌­توانند از اوضاع کلی انرژی در جهان و قیمت نفت نیز مطلع شوند. برای تحلیل سهام و صنعت پالایشگاهی و پیش‌­بینی آینده آن‌­ها نیز می­‌توان معاملات بورس انرژی را بررسی کرد و با در نظر داشتن معاملات سهام در بورس انرژی و بررسی افزایش حجم معاملات و میزان افزایش درآمد پالایشگاه‌­ها، وضعیت سهام آن‌­ها را پیش­‌بینی کرد.

برای مثال با توجه به نوع فعالیت صنعت مورد نظر، روند قیمتی محصولاتی همانند نفت خام می‌­تواند بر سودآوری و عملکرد صنایع مرتبط با فرآوره‌­های نفتی تاثیرگذار باشد. تاثیر قیمت نفت بر صنعت، بر ارزش سهام صنایع نیز تاثیر گذار است و در نهایت قیمت سهام صنایع بر شاخص بورس اثر می‌گذارد.

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا