نسبت P/S چیست؟ رابطه میان قیمت سهم و میزان فروش آن
موقعی که به تابلوی نمادهای سهام مختلف سر می‌زنید، اطلاعات زیادی را می‌بینید که هر کدام تفاسیر مختلفی دارند. می‌شود از هرکدام‌شان نتایج مختلفی را به دست آورد و به شکلی متفاوت آن‌ها را تفسیر کرد. یکی از این شاخصه‌ها نسبت قیمت به فروش یا همان P/S سهام است که شاید افراد زیادی دقیقا ندانند که چیست. توان تحلیل سعی دارد با توضیح محاسبه نسبت P/S سهام در بورس و بیان مفهوم آن به درک بهتر این عامل مهم کمک کند. در پایان خودتان خواهید فهمید که چرا این نسبت در بررسی وضعیت سهام اهمیت دارد.
فهرست مطالب
نسبت P/S چیست؟
نسبت P/S سهام یا همان Price to Sell نشان‌گر قیمت بازار سهام به فروش آن است. زمانی که میزان فروش شرکت‌ها رشد پیدا می‌کند یا مهم‌تر از آن شرکت‌ها می‌توانند میزان فروش‌شان را به صورت ثابت در مسیری رو به بالا نگه دارند، می‌توانیم این مسئله را عاملی مثبت برای شرکت تلقی کنیم. زمانی که شرکت‌ها می‌توانند محصولات‌شان را به خوبی بفروشند و به عبارت دیگر تقاضا برای محصولات آن‌ها وجود دارد، این امر در قالب نسبت P/S قابل بررسی است.
درآمد عملیاتی شرکت تقسیم بر تعداد کل سهام برابر است با نسبت قیمت بازار به فروش هر سهم.
در برخی از موارد پیش می‌آید که شرکتی زیان‌ده بوده است؛ یا شرکتی جریان نقدی منفی دارد و یا برخی دیگر از شرکت‌ها نیز وجود دارند که به صورت مقطعی رشد کرده‌اند و اکنون سودی نزدیک به صفر دارند. بررسی نسبت P/S به ویژه در خصوص چنین شرکت‌هایی می‌تواند وضعیت آن‌ها را برای تحلیل‌گران بازگو کند. می‌توان P/S را جفت همراه نسبت P/E دانست که در کنار هم دو فاکتور مهم برای تحلیل بنیادی را تشکیل می‌دهند.
محاسبه نسبت قیمت به فروش چه اهمیتی دارد؟
در بیان اهمیت محاسبه بهتر است دوباره نگاهی به تعریف آن بیندازیم. نسبت قیمت به فروش کمک می‌کند تا قیمت سهام شرکت‌ها را با درآمد آن‌ها مقایسه کنیم. همین مسئله نشان می‌دهد که هر یک واحد (ریال) فروش یا درآمد شرکت چقدر ارزندگی دارد.
رشد فروشی که به صورت ثابت رو به بالا باشد رشد شرکت‌ها را نشان می‌دهد.
این نسبت یکی از روش‌های ارزش گذاری سهام است که می‌تواند برای تحلیل‌گران معانی مختلفی داشته باشد. معمولا در رشدهای اولیه‌ی شرکت، همه برای خرید سهام آن صف می‌بندند و این مسئله منجر به ارزش گذاری بیش از حد می‌شود. اما زمانی که این رشد متوقف می‌شود، ارزش سهام هم پایین می‌آید. در نتیجه احتمال عرضه‌ی بیشتر در آن سهم هم بالا می‌رود. اما با نگاهی به نسبت P/S می‌توان متوجه این ارزش گذاری بیش از حد شد و بهتر به ماهیت آن سهام پی برد.
روش های محاسبه نسبت P/S سهام در بورس
درست است که نسبت قیمت به فروش سهام در بورس توسط سازمان محاسبه می‌شود و نیازی نیست که ما این کار را انجام بدهیم. ولی اگر بدانیم روش محاسبه نسبت P/S چیست در تفسیر آن بهتر عمل می‌کنیم. در محاسبه این نسبت دو فاکتور برای ما اهمیت دارد. یکی قیمت است که می‌توان از قیمت پایانی یا قیمت آخرین معامله در آن استفاده کرد. دیگری هم فروش شرکت است که برای محاسبه‌ی آن باید میزان فروش شرکت را بر تعداد سهام آن تقسیم کنیم.
نسبت قیمت به فروش یا P/S سهام از طریق تقسیم ارزش بازار آن شرکت بر میزان کل فروش آن در یک دوره‌ی مشخص به دست می‌آید.
لازم به ذکر است که از تاریخ ۷ تیر ۱۴۰۰، اداره نظارت بر ناشران گروه مالی و خدماتی سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرده است که نسبت P/S در سایت TSETMC در صفحه هر نماد درج می‌شود و نیازی به محاسبه دستی برای تحلیل نیست. با این وجود برای آشنایی دقیق‌تر، در ادامه نحوه محاسبه نسبت P/S را به صورت تصویری بررسی خواهیم کرد. در صورتی که برای دریافت نسبت p/s در سایت TSETMC و در صفحه هر نماد به مشکل خوردید، می‌توانید از افزونه‌‌های وسهام برای مرورگر خود استفاده کنید:
حالا برویم سراغ دو روشی که برای محاسبه‌ی این نسبت می‌توان به کار بست. این دو روش عبارت‌اند از:
- روش پنج مرحله‌ای
- بر اساس ارزش بازار
روش پنج‌مرحله‌ای
در روش اول در طی پنج مرحله می‌توانیم این محاسبات را انجام بدهیم. این پنج گام را با هم مرور می‌کنیم.
گام اول
در گام اول به مهارت تابلوخوانی نیاز داریم. ابتدا با مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس tsetmc.com، سهم مورد نظر را جستجو می‌کنیم. سپس قیمت آن را از روی تابلو می‌خوانیم.
گام دوم
در بخش میانی تابلو، می‌توانید تعداد سهام شرکت را هم پیدا کنید.
گام سوم
در گام بعدی باید به سامانه کدال به آدرس codal.ir مراجعه کنیم. لازم است ابتدا نماد موردنظر را جستجو و سپس اطلاعات و صورت های مالی میان‌دوره‌ای را انتخاب کنیم. خلاصه اطلاعات گزارش تفسیری برای ما حائز اهمیت است. مقدار فروش ریالی و برآورد مالی سال جاری از این طریق قابل دستیابی است.
پس از فشردن کلید جستجو، نتایج جستجو در جدولی در سمت چپ صفحه نمایش داده می‌شود. گزارش موردنظر را انتخاب کنید. سپس وارد صفحه‌ای می‌شوید که در بالای آن یک منوی کشویی وجود دارد. خلاصه گزارش تفسیری را می‌توانید از این منو انتخاب کنید.
در این صفحه میزان فروش سهم را لازم داریم.
گام چهارم
حالا وقت محاسبه است. اکنون به تعداد سهام نیاز داریم که مجددا روی تابلوی نماد درج می‌شود.
در این مثال تعداد سهام برابر است با ۱۲۰B که باید آن را به صورت میلیون ریال در نظر بگیریم تا با میزان فروشی که در گام قبلی به دست آوردیم هم‌خوانی داشته باشد. پس باید رقم فروش سال مالی ۱۴۰۰/۰۹/۳۰ را بر ۱۲۰,۰۰۰ تقسیم کنیم:
- ارزش فروش به ازای هر سهم در سال ۱۴۰۰: ۲,۷۵۴ ریال
گام پنجم
در نهایت قیمت سهم را بر عدد به دست‌آمده تقسیم می‌کنیم:
- نسبت قیمت به فروش = ۲.۲
البته این عدد با عددی که روی تابلوی نماد به عنوان نسبت P/S درج شده است فرق دارد. چرا که اطلاعاتی که ما از آن استفاده کردیم مربوط به میزان فروش در پاییز ۱۴۰۰ است و عدد روی تابلو بر اساس داده‌های جدیدتر به دست آمده است. هدف از این مثال تنها شرح چگونگی محاسبه نسبت P/S سهام در بورس بود.
روش دوم
این روش ساده‌تر از روش قبلی است و در آن به ارزش بازار سهام نیاز داریم که مطابق تصویر زیر از طریق تابلوی نماد قابل دسترسی است.
حالا باید این عدد را بر میزان فروش شرکت تقسیم کنیم. عدد به دست‌آمده با عدد قبلی مشابهت دارد:
- نسبت قیمت به فروش = ۲.۲
این عدد نشان می‌دهد که ارزش شرکت مذکور، چند برابر فروش آن است. یعنی قیمت هر سهم ۲.۲ برابر فروش به ازای هر سهم شرکت است.
صورت سود و زیان و مبلغ فروش
یکی از مهم‌ترین مسائلی که یک تحلیل‌گر باید با آن آشنا باشد، قدرت درک و دریافت اطلاعات از صورت‌های مالی است. صورت سود و زیان یکی از این موارد است که اطلاعات بسیاری از آن قابل استخراج است. در بعضی از موارد شاهد آن هستیم که برای برخی از شرکت‌ها گزارش تفسیری در دسترس نیست. به علاوه در شرکت‌های سرمایه‌گذاری و واسطه‌گری مالی هم میزان فروش مسئله‌ای متفاوت است. چرا که این شرکت‌ها تولیدانی ندارند که بتوان میزان فروش آن تولیدات یا کالاها را در نظر گرفت. باید دید در چنین شرایطی راهکار صحیح برای محاسبه نسبت P/S سهام در بورس چیست.
نسبت قیمت به فروش در مقایسه با نسبت P/E مهم‌تر است. چرا که فروش و سهام در بازار سرمایه مستقیما با سودسازی ارتباط دارد. معمولا سهام‌داران عمده یا سهام‌داران نهادی از این نسبت در تحلیل‌های خودشان بیشتر استفاده می‌کنند.
صورت سود و زیان در این شرایط همان چیزی است که دنبالش هستیم. برای استخراج اطلاعات از این صورت، به روش محاسبه نسبت قیمت به فروش سهام مراجعه می‌کنیم که چند خط بالاتر آن را توضیح دادیم. گام سوم را باید تکرار کنیم. منتهی این بار از منوی کشویی، باید گزینه صورت سود و زیان را انتخاب کنیم. در صورت سود و زیان بخشی داریم که درآمدهای عملیاتی آنجا درج شده است. در این بخش می‌توانید مبلغ فروش را به دست آورید.
عددی که در این بخش درج می‌شود با عدد فروش یکسان است. فقط به این نکته توجه داشته باشید که این عدد نمی‌تواند به تنهایی به عنوان ملاکی برای خرید یا فروش سهم در نظر گرفته شود. بلکه به سایر فاکتورهای بنیادی هم نیاز داریم.
تحلیل سهام به کمک نسبت P/S
اما فایده‌ی محاسبه و اطلاع از نسبت P/S سهام چیست؟ ما این فاکتور را بررسی می‌کنیم تا به کمک آن شناخت بهتری از سهم داشته باشیم. اما چگونه؟ بهتر است توضیحات را با یک مثال دنبال کنیم.
نسبت P/S را با نام Price to Sales Ratio یا PSR هم می‌شناسند.
این‌طور در نظر بگیرید که به تازگی کسب و کاری راه انداخته‌اید. برای این کار یک میلیارد تومان خرج کرده‌اید. میزان فروش سالانه‌تان هم به همین اندازه بوده است. ممکن است فکر کنید که این کسب و کار سودی چندصد میلیونی را برای شما به همراه داشته است. اما توجه کنید که باید فروشی به اندازه‌ی حداقل ارزش کل کسب‌وکارتان یعنی همان یک میلیارد تومان داشته باشید تا بشود گفت شرکت‌تان در مسیر رشد است.
برای اینکه بهتر بتوانیم از نسبت قیمت به فروش یک سهم استفاده کنیم، باید آن را با P/S سهام مختلف در صنعت موردنظرمان مقایسه کنیم. مثلا اگر صنعت خودروسازی مدنظرمان است و نماد خساپا را در نظر داریم، باید P/S این سهم را با سایر سهام فعال در صنعت خودروسازی مقایسه کنیم. سپس با مقایسه‌ی میانگین P/S صنعت با نسبت قیمت به فروش سهم موردنظرمان می‌توانیم اطلاعاتی را به دست بیاوریم. معمولا نمادها تمایل دارند تا به سمت P/S صنعت‌شان میل کنند.
نسبت قیمت به فروش ارزش روز سهام را در نظر می‌گیرد و آن را با میزان فروش سالیانه مقایسه می‌کند. یعنی رشد فروش نشان‌گر رشد شرکت است.
به غیر از این اگر EPS سهامی منفی باشد و P/S نزولی داشته باشد، احتمالش هست که سهم در مرحله‌ی گذر از زیان‌دهی به سودآوری است.
P/S بالا خوب است یا پایین؟
پایین بودن این نسبت معمولا نشانه‌ی خوبی است. باید به این مسئله توجه کرد که نسبت قیمت به فروش برای صنایع مختلف متفاوت است. با این‌همه شاید این سوال برای‌تان پیش آمده باشد که مناسب‌ترین بازه‌ای که برای نسبت P/S وجود دارد چیست. در حالت کلی عددی میان یک و دو مطلوب‌ترین عدد است.
این نسبت بر اساس اطلاعات ۱۲ ماه گذشته محاسبه می‌شود. یعنی گذشته‌نگر است و برای قیاس‌های سریع بسیار مناسب است. زمانی که فروش شرکت به میزان ارزش بازاری‌اش باشد نسبت قیمت به فروش برابر با یک و نزدیک به آن خواهد بود. این عدد نشان می‌دهد که سهم ارزان است. اما آیا این ارزان بودن ملاکی است برای خرید؟ نباید یادمان برود که حاشیه سود پایین می‌تواند موجب پایین بودن این نسبت شود.
P/S برابر با یک بیان می‌کند که فروش شرکت دقیقا به اندازه ارزش بازار آن است. دقت کنید که این فروش با سود برابر نیست و در محاسبات باید سود بهای تمام‌شده را از میزان فروش کسر کنیم.
در سمت مقابل P/S بالا هم نشان از گران بودن سهام دارد. ولی این امر به احتمال فراوان ناشی از حاشیه سود بالای شرکت است. به طور کلی اگر این نسبت کمتر از یک باشد عالی به نظر می‌رسد. اما تحلیل‌گر بدون جستجو نباید این اعداد را تفسیر کند. بلکه باید منشا کاهش یا افزایش این نسبت را پیدا کند و بر اساس آن در کنار سایر فاکتورها تصمیم‌گیری کند.
مزایای استفاده از نسبت P/S سهام چیست؟
نسبت قیمت به فروش می‌تواند به منزله‌ی میزان پیشرفت یک شرکت باشد. چرا که با نگاهی به این عدد می‌توانیم از حاشیه سود شرکت مطلع شویم. هرچه حاشیه سود بیشتر باشد، نسبت P/S هم بزرگ‌تر است. همین امر تفاوت این نسبت را در صنایع مختلف نشان می‌دهد. به عنوان نمونه وقتی در صنایع خدماتی مشغول بررسی این نسبت هستیم با مقادیر بزرگ‌تری سر و کار داریم تا زمانی که می‌خواهیم این نسبت را در صنایع تولیدی تحلیل کنیم. دلیلش هم این است که حاشیه سود در صنایع خدماتی بیشتر است. این مسئله خود ناشی از کم بودن هزینه‌های سربار در این صنایع است.
از جمله دیگر مزایایی که می‌شود در خصوص نسبت P/S سهام به آن اشاره کرد، امکان دستکاری کمتر آن است. چرا که در این نسبت آنچه مهم است میزان فروش است ولی اگر بخواهیم میزان سود را بررسی کنیم باید چندین پارامتر را در محاسبات دخیل کنیم. همین امر می‌تواند راه را برای دستکاری بیشتر باز کند. پس محاسبه نسبت قیمت به فروش می‌تواند دقت تحلیل و بررسی شرکت‌ها را بالا ببرد.
جمع بندی
اطلاع از ارزش واقعی شرکت برای سرمایه‌گذاری در سهام آن شرکت امری ضروری است. این مسئله به کمک نسبت‌های مالی نظیر نسبت قیمت به فروش یا همان P/S سهام قابل دسترسی است. در تعریف نسبت قیمت به فروش باید گفت این نسبت با تقسیم قیمت بازار به فروش هر سهم است. عدد حاصل نشان می‌دهد که هر سهم چند برابر میزان فروش شرکت به ازای هر سهم معامله می‌شود. هر چه عدد به سمت یک و کمتر از آن نزدیک‌تر باشد نشان از آن دارد که سهم کم‌ارزش‌گذاری شده است و از این رو برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر است. در سمت مقابل مقادیر بالاتر نشان از بیش‌ارزش‌گذاری سهم است. اما این را بدانید که صرفا این فاکتور نمی‌تواند به منزله‌ی سیگنالی قطعی برای خرید یا عدم خرید یک سهم در نظر گرفته شود.
سوالات متداول با پاسخ های کوتاه
نسبت P/S سهام، نسبت قیمت بازار هر سهم را به فروش آن نشان می‌دهد. با افزایش فروش این نسبت کمتر می‌شود.
به کمک این نسبت می‌توان از رشد و پیشرفت یک شرکت در طی گذر زمان مطلع شد و برای انتخاب درستِ سهام تصمیم‌گیری کرد. برای این کار بهتر است این نسبت را در بازه‌های زمانی مختلف مقایسه کنید.
معمولا هرچه این نسبت کمتر باشد نشان از آن دارد که سهم کم‌ارزش‌گذاری شده است و از این رو برای سرمایه‌گذار جذاب‌تر است. به طور معکوس اعداد بزرگ‌تر از بیش‌ارزش‌گذاری سهم خبر می‌دهند.
این نسبت در تابلوی هر نماد قابل مشاهده است و نیازی به محاسبه‌ی دستی ندارد.
اگر در محاسبات از میزان فروش پیش‌بینی‌شده استفاده کنیم، نتیجه به این بستگی دارد که پیش‌بینی‌ها چقدر واقع‌گرایانه هستند.
معمولا عددی بین یک و دو مطلوب است و اعداد کمتر از یک بهتر هستند.
