اندیکاتور کانال کلتنر و کاربردهای آن؛ حرکت قیمت در مسیری دو بانده

برخی از ابزارهای تحلیل تکنیکال پایه و مبنایی مشابه دارند. یا دست کم ممکن است با دیدن آن‌ها یاد یکی دیگر از ابزارها بیفتید. مثلا دو اندیکاتور کانال کلتنر (Keltner Channel) و باندهای بولینگر را با هم مقایسه کنید. در نگاه اول احتمال دارد تشابهی حداقل به لحاظ ظاهری در این دو اندیکاتور مشاهده کنید. بله چنین تشابهی وجود دارد اما با این همه تفاوت‌هایی نیز در این بین وجود دارد که پس از آموزش اندیکاتور کانال کلتنر یا KC می‌توان آن‌ها را دریافت. لازمه‌ی این کار آشنایی ابتدایی با ماهیت و چیستی این اندیکاتور است. هم‌چنین در ادامه این آموزش از توان تحلیل، سیگنال‌گیری و مزایا و معایب این ابزار را نیز بیان خواهیم کرد و در پایان به کمک یک مثال استفاده از اندیکاتور کانال کلتنر را به صورت عملی بررسی خواهیم کرد.

اندیکاتور کانال کلتنر یا KC (Keltner Channel) چیست؟

آموزش اندیکاتور کانال کلتنر (KC) را با اشاره‌ای به نام مبدع آن و بررسی تاریخچه‌ای کوتاه آغاز می‌کنیم. می‌توان حدس زد که این اندیکاتور نام خود را از خالقش وام گرفته است؛ یعنی شخصی به نام چستر کلتنر (Chester Keltner). او ابتدا این اندیکاتور را در کتاب خود با نام چگونه از کامودیتی کسب درآمد کنیم با نام قانون معاملاتی میانگین متحرک ده‌روزه نام برد. اما بعدها یعنی در سال ۱۹۸۰ لیندا راشکه (Linda Bradford Raschke) این اندیکاتور را اصلاح کرد که در جریان این اصلاح، اندیکاتور KC بسیار به اندیکاتور بولینگر شباهت پیدا کرد. در بیان این شباهت همین بس که این اندیکاتور نیز از سه خط تشکیل شده است. تفاوت‌ها را در بخش‌های بعدی خواهیم گفت.

این ابزار در دسته‌ی اندیکاتورهای پیشرو قرار می‌گیرد. یعنی می‌تواند آینده را تا حدودی پیش‌بینی کند و به معامله‌گران کمک کند تا نقاط ورود و خروج را شناسایی کنند. این ابزار یکی از اندیکاتورهای دنبال‌کننده‌ی روند به شمار می‌رود. هم‌چنین شناسایی نواحی برگشت و شروع روندهای جدید نیز از دیگر کارکردهای این ابزار به شمار می‌رود. ساختار اندیکاتور Keltner Channel بر اساس تغییرات و نوسانات قیمتی تشکیل شده است.

زمانی که بحث کانال در تحلیل تکنیکال به میان می‌آید، می‌توان دریافت که دو محدوده‌ی سقف و کف داریم. محدوده‌ای که قیمت می‌تواند در بین آن‌ها نوسان داشته باشد. زمانی که خودمان می‌خواهیم به صورت دستی کانالی را ترسیم کنیم، باید با توجه به نقاط معتبر این کار را انجام دهیم. هم‌چنین لازم است کانال را با پیشروی حرکت اصلاح کنیم. اما در اندیکاتور KC این سقف و کف که همان حمایت و مقاومت هستند، با توجه به نوسانات قیمتی تغییر می‌کنند و چیزی مشابه شکل زیر را به ما تحویل می‌دهند.

تشریح ساختار اندیکاتور کلتنر و روش محاسبه آن

برای این که بتوانیم اندیکاتور کلتنر را بهتر بشناسیم باید با ساختار‌ آن آشنا شویم تا درک درستی از ماهیت آن داشته باشیم. دو خط این اندیکاتور محدوده‌ی اصلی کانال را مشخص می‌کنند که در واقع دو میانگین واقعی یا ATR هستند. هم‌چنین یک خط میانگین متحرک نمایی یا همان EMA نیز در محدوده‌ی میانی این کانال وجود دارد.

حال باید دید کاربرد این میانگین‌ها چیست. ATR خود به دنبال نوسانات است و با توجه به این مسئله محدوده‌ یا همان عرض کانال را تنظیم می‌کند. میانگین متحرک نمایی نیز در شناسایی جهت روند کار مهمی را پیش رو دارد. این میانگین هم‌چنین به دلیل نقشی که در میانه‌ی کانال دارد، می‌تواند مانند سطح پولبک عمل کند که هر واکنشی نسبت به آن خود موجب دریافت سیگنال خواهد شد.

در بیان ساختار Keltner Channel این بس که زمانی که کانال به سمت بالا حرکت می‌کند، روند صعودی است و حرکت کانال به سمت پایین روند نزولی را نشان می‌دهد. هم‌چنین حرکت به طرفین از نبودن روند یا روند مسطح خبر می‌دهد.

فرمول

در این بخش از آموزش می‌خواهیم فرمول و نحوه محاسبه اندیکاتور کانال کلتنر را بررسی کنیم. برای انجام این کار باید سه خط بالایی، میانی و پایینی را محاسبه کنیم. در این راستا، به فرمول‌های زیر نیاز داریم:

خط میانی کانال = EMA

خط بالایی کانال = (EMA + (2 * ATR

خط پایینی کانال = (EMA – (2* ATR

در این محاسبات EMA معمولا ۲۰دوره‌ای و ATR نیز ۱۰ الی ۲۰ دوره‌ای در نظر گرفته می‌شود. اما برای انجام محاسبات باید چند گام زیر را طی کنیم. توجه کنید اعدادی که در این قسمت بیان می‌کنیم، اعداد رایجی هستند که معمولا در تنظیمات Keltner Channel مورداستفاده قرار می‌گیرند.

• در مرحله‌ی نخست باید EMA را برای دارایی مورد نظر پیدا کنیم. در این محاسبات مبنای ما ۲۰ دوره‌ی آخر یا هر تعداد دوره‌ای است که مدنظر است.
• حال باید ATR را نیز محاسبه کنیم که یا بر اساس ۲۰ دوره‌ی پایانی است یا تعداد دوره‌های موردنظر.
• سپس باید ATR را در عدد ۲ ضرب کنیم. البته می‌توان این عدد را به دلخواه تغییر داد. ما در این‌جا تنها به اعدادی اشاره می‌کنیم که در محاسبات رایج هستند. پس از ضرب کردن عدد به دست آمده را با مقدار EMA جمع می‌کنیم تا باند بالایی را به دست آوریم.
• همین کار را برای پیدا کردن باند پایینی هم انجام می‌دهیم. منتهی به جای جمع کردن به EMA باید عمل تفریق را انجام دهیم. یعنی ATR در عدد ۲ ضرب می‌شود و حاصل از EMA کسر می‌شود. نتیجه باند پایین را حاصل می‌کند.
• تمام مراحل فوق را باید تا پایان هر دوره محاسبه و تکرار کرد.

سیگنال گرفتن از کانال کلتنر و استراتژی های معاملاتی مربوط به آن

اما مهم‌ترین بخش آموزش اندیکاتور کانال کلتنر KC مربوط به استراتژی معاملاتی و سیگنال‌ گرفتن از آن است. در ادامه چند مورد را با هم بررسی می‌کنیم.

تشخیص جهت و قدرت روند و مومنتوم و تغییر روند

• روند صعودی: زمانی که قیمت در باند بالایی در حرکت است، نشان از قدرت روند صعودی دارد. اما اگر در روند صعودی قیمت در باند پایینی حرکت کند، نشانه‌ای از صعف روند است. این یک قانون کلی است و ممکن است در مواقعی نقض هم شود. اگر قیمت در باند بالایی باشد و مدام در لبه‌ی بالایی حرکت کند ولی پس از مدتی به باند پایینی برگردد نشان از ضعف روند دارد.
• روند نزولی: در روند نزولی معمولا قیمت در باند پایینی در حرکت است و این مسئله قدرت روند را نشان می‌دهد. هم‌چنین اگر قیمت به طور مداوم در باند پایینی حرکت کرد و پس از آن به لبه‌ی باند برخورد کرد، در صورت حرکت به سمت بالا این مسئله کاهش مومنتوم روند نزولی را به ما اطلاع می‌دهد. این مسئله می‌تواند آغازی باشد برای تغییر روند.

به طور کلی اگر در روند صعودی قیمت در باند بالایی باشد و در روند نزولی قیمت در باند پایینی حرکت کند، نشان از قدرت روندها دارد. به شکل مشابه اگر در روند صعودی قیمت از باند بالایی به پایینی بیاید روند تضعیف می‌شود. در روند نزولی هم با حرکت قیمت از باند پایینی به سمت باند بالایی روند ضعیف خواهد شد.

حمایت و مقاومت

محدوده‌های این اندیکاتور خود در نقش سطوح حمایت و مقاومت ایفای نقش می‌کنند. خط باند بالایی حکم مقاومت یا سقف را دارد و خط باند پایینی به منزله‌ی حمایت یا کف است. هم‌چنین از آن‌جا که این خطوط با تغییر قیمت عوض می‌شوند، پس می‌توان دریافت این مقاومت و حمایت به صورت داینامیک خواهند بود.

• روند صعودی: در روندهای صعودی خط میانی به عنوان حمایت و خط باند بالایی به عنوان مقاومت هستند.
• روند نزولی: در روندهای نزولی خط میانی در نقش مقاومت ظاهر می‌شود و خط باند پایینی حمایت خواهد بود.

سطوح بیش‌خرید و بیش‌فروش

• روند مسطح: زمانی که بازار بدون روند است یا به اصطلاح روندش ثابت است، می‌توان با توجه به میانگین متحرک نمایی و حرکت نمودار قیمت نسبت به‌ آن، از ورود به ناحیه‌ی اشباع خرید یا فروش مطلع شد. البته در سایر مواقع نیز می‌توان این کار را انجام داد ولی در زمان‌های بدون روند بهتر عمل می‌کند. خروج از باند بالایی به منزله‌ی اشباع خرید و خروج از باند پایینی نشان‌گر اشباع فروش دارد.

شکست قیمت

یکی از مهم‌ترین سیگنال‌هایی که می‌توان به کمک اندیکاتور کانال کلتنر به آن دست یافت، شکست قیمت است. شکست زمانی رخ می‌دهد که قیمت از باند بالایی یا پایینی خارج شود.

• روند صعودی: در این روند شکست قیمت از سمت بالا باعث می‌شود حرکت صعودی ادامه پیدا کند. در این شرایط باید خرید را در دستور کار قرار داد.
• روند نزولی: در چین مواقعی شکست قیمت از سمت پایین نیز معمولا منجر به ادامه‌ی حرکت نزولی خواهد شد و باید به فکر فروش دارایی بود.

استراتژی Trend Pullback

به سادگی می‌توان به کمک اندیکاتور کانال کلتنر یک استراتژی معاملاتی را پیاده کرد. در این استراتژی خط میانی نقش پولبک را بازی می‌کند.

• روند صعودی: در روندهای صعودی وقتی قیمت به سمت خط میانی برمی‌گردد می‌توان خرید را انجام داد.
• روند نزولی: به همین ترتیب در روند نزولی نیز زمانی که قیمت به خط میانی برمی‌گردد، می‌توان پوزیشن شورت یا همان فروش را در دستور کار قرار داد. البته در سایر موارد که روند بازار مشخص نیست، بهتر است از استفاده از این استراتژی پرهیز کنید. چرا که مبنای این استراتژی بر وجود روند استوار است.

مثال

نکات مهم در استفاده از اندیکاتور Keltner Channel

• در محاسبه اندیکاتور Keltner Channel هر چه ضریب بزرگ‌تر باشد، عرض کانال بیشتر می‌شود و هر چه کوچک‌تر باشد کانال نیز کوچک‌تر خواهد شد.
• تعداد دوره‌هایی که برای محاسبه‌ی میانگین متحرک نمایی در نظر گرفته می‌شود در گروی عوامل مختلفی هم‌چون نوع معامله و استراتژی معامله‌گر است.
• استفاده از دوره‌های بزرگ‌تر موجب تاخیر در اندیکاتور می‌شود. در سمت مقابل استفاده از دوره‌های کوتاه‌تر موجب تسریع فرایند می‌شود اما از طرفی تشخیص روندها چندان آسان نخواهد بود.
• در صورتی که با افزایش قیمت در بازار بورس، قیمت در اندیکاتور به نوار پایینی برخورد کند، مشخص است که مشکلی در این میان وجود دارد. این مسئله نشان می‌دهد شما باید ضریب را عدد بزرگ‌تری در نظر بگیرید و هم‌چنین در انتخاب دوره نیز تجدیدنظر کنید. به طور معکوس اگر قیمت دارایی روی تابلوی معاملاتی بالا رود ولی نمودار قیمت در اندیکاتور به نوار بالایی نرسد، نشان می‌دهد که عرض کانال بیش از حد زیاد است. پس باید ضریبی را که پیش‌تر در محاسبات لحاظ کرده‌ بودید کوچک‌تر کنید تا عرض کانال منطقی‌تر شود.
• زاویه کانال عاملی است برای شناسایی جهت روند که حرکت صعودی یا نزولی را مشخص می‌کند.
• میانگین متحرک تاخیر دارد. هرچه دوره‌های آن طولانی‌تر باشد تاخیر آن نیز بیشتر خواهد بود و بالعکس.
• در معاملات روزانه معمولا دوره‌ی EMA عددی بین ۱۵ الی ۴۰ است.
• ATR کوتاه‌ فرارتر است و محدوده‌ی وسیع‌تری دارد.

مزایا و معایب اندیکاتور KC

در این بخش از آموزش بهتر است سری هم به مزایا و معایب اندیکاتور کانال کلتنر بزنیم و با آن‌ها آشنا شویم. در بیان مزایا می‌توان به مواردی اشاره کرد که موجب صدور سیگنال می‌شوند. تمامی موارد مربوط به تشخیص قدرت و جهت روند، تشخیص محدوده‌های اشباع، شناسایی نقاط برگشت روند و هم‌چنین نقش این اندیکاتور در قالب حمایت و مقاومت نیز از دیگر مزایای اندیکاتور Keltner Channel به شمار می‌روند.

در سمت مقابل، یکی از بزرگ‌ترین محدودیت‌ها یا عیوبی که می‌توان از آن نام برد مربوط به تنظیم صحیح اندیکاتور است. یعنی ممکن است به دلیل عدم انجام تنظیمات صحیح نتوانید سیگنال مناسبی از اندیکاتور دریافت کنید. این مسئله در مواقعی که عرض کانال به دلیل انتخاب نادرست ضریب بزرگ یا کوچک است بسیار اتفاق می‌افتد و تحلیل شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

هم‌چنین ممکن است گاهی سیگنال‌هایی که در بالا از آن‌ها یاد کردیم نیز به درستی صادر نشوند. مثلا همیشه شکست قیمت از باند بالایی به ادامه‌ی روند صعودی نمی‌انجامد. چه بسا در مدتی بسیار کوتاه مجددا قیمت به کانال برگردد. یا ممکن است محدوده‌ها نقش حمایت و مقاومت را همیشه ایفا نکنند. البته این محدودیت فقط مختص Keltner Channel نیست. بلکه تمام اندیکاتورها ماهیتی دارند که امکان خطا در آن‌ها وجود دارد و هیچ مسئله‌ای در آن‌ها مطلق نیست.

قدرت پیش‌بینی این اندیکاتور نیز چندان بالا نیست و بهتر است از آن در کنار سایر ابزار هم‌چون اندیکاتور RSI استفاده شود. به این ترتیب سیگنال‌هایی معتبرتر دریافت خواهید کرد.

مقایسه اندیکاتور کانال کلتنر و باندهای بولینگر

در همان ابتدای آموزش گفتیم که اندیکاتور کانال کلتنر با باند بولینگر شباهت دارد. این شباهت در واقع همان فرم ظاهری و ساختار کلی است. یعنی هر دو اندیکاتور از سه خط تشکیل شده‌اند و دو باند بالایی و پایینی دارند. این باندها در نقش محدوده‌های حمایت و مقاومت ظاهر می‌شوند که با نوسان قیمت تغییر می‌کنند.

اما تفاوت این دو اندیکاتور در این است که در باند بولینگر برای تشکیل باندهای بالایی و پایینی از انحراف معیار استفاده می‌شود ولی در اندیکاتور KC از میانگین محدوده واقعی. هم‌چنین در باند بولینگر خط میانی، یک میانگین متحرک ساده است ولی در کانال کلتنر این میانگین متحرک به صورت نمایی است.

میانگین محدوده‌ی واقعی در کانال کلتنر موجب می‌شود که نمودارها به شکل هموارشده و صاف‌تری نمایش داده شوند. پس تحرکات قیمتی چندان در این اندیکاتور مشخص نخواهند بود. فشردگی قیمت یا پرش‌ها نیز در این اندیکاتور قابل شناسایی نیست ولی در باندهای بولینگر به خوبی قابل تشخیص است. به علاوه میانگین متحرک نمایی هم موجب می‌شود که این اندیکاتور نسبت به تغییرات حساسیت بیشتری داشته باشد.

دو اندیکاتور کلنتر و باندهای بولینگر در عین این که شباهت‌هایی دارند، به دلیل تفاوت در شیوه‌ی محاسباتی، سیگنال‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهند.

جمع بندی

اندیکاتور کانال کلتنر یا KC یکی از اندیکاتورهای پیشروست که با توجه به نوسان سهام واکنش نشان می‌دهد. این اندیکاتور از دو میانگین محدوده‌ی واقعی یا ATR و یک میانگین نمایی تشکیل شده است که این سه خط در مجموع یک کانال را تشکیل می‌دهند. خطوط بالایی و پایینی این کانال در واقع محدوده‌های حمایتی و مقاومتی هستند که با تغییر قیمت دارایی تغییر می‌کنند. به بیان دیگر این قیمت است که مشخص می‌کند باندهای بالایی و پایینی کجا باید قرار گیرند. این اندیکاتور از برخی لحاظ شبیه باندهای بولینگر است. تفاوت در این است که در باند بولینگر به جای ATR انحراف معیار داریم و به جای میانگین نمایی میانگین متحرک ساده. به کمک این اندیکاتور می‌توان سیگنا‌ل‌های خوبی را چه در روندهای صعودی و چه در روندهای نزولی دریافت کرد. البته این اندیکاتور نیز مانند هر اندیکاتوری، کاملا قابل اعتماد نیست و باید با توجه به متغیرهای کلان اقتصادی و اخبار بنیادی سهام و همچنین استفاده از سایر اندیکاتورها، سیگنال‌های آن را اعتبارسنجی کرد.

سوالات متداول با پاسخ‌های کوتاه