رئیس سازمان بورس: استفاده از الگوریتم‌های اجماع مانند بلاکچین در فرآیندهای بازار سرمایه باید مورد نظر قرار گیرد
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد که استفاده از الگوریتم‌های اجماع مانند بلاکچین در فرآیندهای بازار سرمایه باید مورد نظر قرار گیرد.
به گزارش توان تحلیل، به نقل از پایگاه خبری سنا، مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در هفتمین همایش مالی اسلامی با اشاره به اینکه اکنون کل جمعیت کشور به صورت مستقیم و غیرمستقیم در بازار سرمایه و بورس حضور دارند، گفت: استفاده از الگوریتم‌های اجماع مانند الگوریتم بلاکچین یا سایر الگوریتم‌هایی که در حال توسعه هستند، در فرآیندهای بازار سرمایه باید مورد نظر قرار گیرد.
وی بیان کرد: در آینده نه چندان دور یعنی دو سال آینده مجبور هستیم از این فناوری‌ها استفاده کنیم؛ بنابراین ضروری است که در این خصوص، تصمیم‌های درست، هرچه زودتر گرفته شود.
عشقی رمزارزها را از دو دیدگاه ارز و دارایی مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: اگر رمزارز را به عنوان یک نوع ارز در نظر بگیریم، سیاست‌گذاری و نحوه استفاده و توسعه آن با بانک مرکزی بوده و طبق قانون، سازمان بورس در این حوزه وارد نمی‌شود.
استفاده بازار سرمایه از رمزارزها و الگوهای بلاکچین
وی با بیان اینکه تحولات بازار رمزارزها سرعت بالایی دارد، تصریح کرد: در اتحادیه اروپا و سایر مراجعی که در خصوص ابزارهای مالی اظهار نظر می‌کنند، بحث دارایی بودن رمزارزها مطرح است و از نظر اینکه این پدیده به عنوان یک دارایی شناخته شود، در حوزه ناظر بازار سرمایه هم قرار می‌گیرد؛ بنابراین از این زاویه، بازار سرمایه نیز می‌تواند وارد حوزه رمزارزها شده و از آن استفاده کند.
این مقام مسئول بیان کرد: البته همچنان بحث‌های جدی و جمع‌بندی نشده‌ای در این خصوص وجود دارد؛ لازم است کمیته فقهی سازمان بورس و شورای فقهی بانک مرکزی در این زمینه بحث کنند تا بتوان با توجه به تحولات این حوزه متناسب با دستورالعمل‌ها و ابزارهایی که می‌توان بر روی این پدیده تعریف کرد، تصمیم‌گیری لازم انجام شود.
عشقی همچنین در رابطه با استفاده از بلاکچین در بازار سرمایه و بورس عنوان کرد: اکنون حوزه رمزارز باید در چند بعد مانند استخراج، معاملات، پلت‌فرم‌ها، انتشار رمزارز در بازار داخلی و فناوری بلاکچین توسط یک نهاد رسمی تصمیم‌گیری شود و تکلیف خود را در این خصوص مشخص کنیم.
لزوم سیاست‌گذاری برای فعالیت در بازار استخراج رمزارزها
وی با بیان اینکه در حال حاضر تنها در خصوص استخراج رمزارزها (صدور مجوز) قوانین مختصری وجود دارد که بر عهده وزارت صمت گذاشته شده است، اضافه کرد: اما در خصوص سایر موارد هنوز به یک حوزه مشخص از طرف قانون‌گذار و سیاست‌گذار نرسیده‌ایم. بر اساس بحث‌های شرعی و عرفی پیشنهاداتی مطرح شده است که باید در مورد آن تصمیم‌گیری شود.
رئیس سازمان بورس با اشاره به وجود معضلات جدی در برگزاری مجامع شرکت‌ها، گفت: مجامعی که با سرمایه‌گذاری مستقیم چندین میلیون نفر سرمایه‌گذار تشکیل می‌شود، در عمل هیچ وقت نمی‌تواند به حد نصاب لازم (اکثریت آرا) برای تشکیل مجمع برسد. تجربه‌ای که در برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت وجود داشت از این جنس بود که در سال‌های گذشته با کمتر از یک درصد برگزار شد.
وی با بیان اینکه استفاده از این فناوری‌ها در چنین حوزه‌هایی یکی از راه‌حل‌های جدی است، اضافه کرد: در خصوص اهراز هویت‌ها نیز صدق و امکان مشارکت گسترده طیف وسیعی از مردم را در یک رویداد فراهم می‌کند.
ساده‌سازی معاملات بازار سرمایه و بورس با استفاده از فناوری بلاکچین
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: همانطور که اشاره شد، موضوع جدی دیگر به کاربردهای الگوریتم‌های اجماع در بحث ثبت معاملات باز می‌گردد. یکی از رویه‌هایی که بازارهای مالی به سمت آن در حال حرکت است، ساده‌سازی معاملات است.
عشقی تصریح کرد: هرچند که در زنجیره انجام معاملات، تسویه و پایاپای معاملات نهادهای مختلفی درگیر هستند، اما ما به این سمت رفتیم که این معاملات در تسویه و پایاپای را به نحوی ساده‌سازی کنیم که برای سرمایه‌گذار وجود این نهادها احساس نشود و همه بتوانند به راحتی در کمترین زمان ممکن معامله کنند. در این راستا، شاید یکی از ابزارهای مطلوب برای رسیدن به این هدف استفاده از این فناوری باشد.
این مقام مسئول گفت: در بحث تسویه معاملات، با وجود تعداد بالای بازیگر و لزوم تسویه همزمان معاملات، می‌توان گفت که یکی از فناوری‌هایی که می‌تواند یاری‌رسان باشد، استفاده از فناوری بلاکچین و اجماع است.
تبدیل دارایی فیزیکی به توکن
وی با بیان اینکه این موضوع در بحث کاربرد انتقال دارایی‌ها هم صادق است، خاطرنشان کرد: احتمالا در چند سال آینده مجبور خواهیم بود، چه دارایی‌های فیزیکی و چه اوراق بهادار را به شکل توکن‌هایی در بیاوریم که نقل و انتقال آن را در بستری با بازیگران متعدد انجام دهیم؛ در نظر داشته باشید هرچقدر بازار سرمایه وسعت بیشتری پیدا می‌کند، به ابزارهای جدیدی برای ارائه خدمات و مدیریت بهتر نیاز دارد؛ البته این موضوع تنها به نهادهای مالی برنمی‌گردد.
پژوهشگران و فین‌تک‌ها یاری کنند
عشقی عنوان کرد: از همه پژهشگران و دانشگاهیان و نیز فین‌تک‌ها درخواست می‌کنم که در حوزه‌هایی که مربوط به بازار سرمایه است کار کرده و پیشنهادهای خود را در این خصوص به سازمان بورس ارائه کنند. نهاد ناظر آمادگی دارد تا این موضوعات را بررسی کند.
وی بیان کرد: از کمیته فقهی درخواست داریم که در سازمان بورس و در بانک مرکزی، مباحث فقهی مربوط به دارایی بودن این ابزار و نحوه تبدیل دارایی‌های فعلی (دارایی‌های فیزیکی و اوراق بهادار) به توکن و استفاده از این توکن‌ها در یک فضای فناورانه را مورد توجه قرار دهند تا از آن در تسهیل معاملات و تسویه و پایاپای بتوانیم استفاده کنیم.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان تاکید کرد: با این وجود در خصوص کارایی بازارهای کریپتوها و موضوع دارایی بودن آن‌ها در کل دنیا از نظر نهادهای ناظر بر بازار پول و بازار سرمایه دغدغه‌های جدی وجود دارد؛ این موضوع با توجه به گستردگی و تنوع «کریپتو» در بلندمدت می‌تواند آسیب جدی در خصوص نقدشوندگی آن‌ها وارد کند؛ براین اساس پشتوانه آن از موضوعات جدی در این زمینه است که باید با بررسی‌های لازم، موانع پیش‌رو برداشته شود.
رئیس کمیته فقهی سازمان بورس: رمزارزها، فناوری نوپا هستند
غلام‌رضا مصباحی‌مقدم، رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در هفتمین همایش مالی اسلامی با تاکید بر رمزارزها و دنیای بلاکچین، گفت: رمزارزها پدیده‌ای نوظهور هستند که برخی آن را ارز مجازی و دیجیتالی نامگذاری می‌کنند.
مصباحی‌مقدم با بیان اینکه انجام چنین نامگذاری جای تامل دارد و رمزارزها از نظر ماهیت به عنوان یکی از فناوری‌های نوپا تلقی می‌شوند، اظهار کرد: بنیان‌گذار آن مشخص نیست و هیچ‌گونه پشتوانه قانونی و حقوقی ندارد. همچنین دولت‌ها آن را به رسمیت نشناخته‌اند.
ابهامات رمزارزها باید برطرف شود
وی با اشاره به اینکه نوسان شدید قیمتی از جمله مسائلی است که رمزارزها با آن روبه‌رو هستند، تاکید کرد: ۱۸۰ بانک مرکزی در جهان داریم؛ این در حالی است که بیش از ۵۰۰ هزار رمزارز در دنیا وجود دارد؛ این رمزارزها با ترکیبی از شفافیت در کمیت و تعداد ذی‌نفعان روبه‌رو هستند. اما از نظر مالیت با برخی از ابهامات همراه است که باید برطرف شود.
شرایط تلقی شدن رمزارز به عنوان مال
این مقام مسئول با تاکید بر اینکه رمزارزها هیچ‌گونه منفعت مصرفی ندارند، گفت: اگر رمزارزها بتوانند تبدیل به پول رایج شوند، آن پول دارای منفعت خواهد شد و امکان واسطه برای مبادلات فراهم می‌شود؛ در غیر این صورت نمی‌توان اعلام کرد که رمزارزها مال هستند.
رئیس کمیته فقهی سازمان بورس عنوان کرد: در صورتی که یک بانک مرکزی در جهان از جمله بانک مرکزی ایران اقدام به انتشار رمزارز کند یا براساس توافق منطقه‌ای، چند کشور با یکدیکر پشتوانه یک رمزارز شوند و قانونی تصویب شود که به رمزارز اعتبار دهند، آن رمزارز دارای ارزش و مال می‌شود.
مصباحی‌مقدم با بیان اینکه تا زمانی که قانون ملی و قاعده بین‌المللی پشتوانه رمزارزها نباشد، مالیت آن جای تامل دارد، گفت: اینکه بخشی از مردم به آن اقبال پیدا کردند و اقدام به تولید یا خرید و فروش آن می‌کنند از کفایت لازم برای رسیدن به مالیت برخوردار نیست.
آینده رمزارزها مشخص نیست
وی ادامه داد: آینده رمزارزها مشخص نیست، نوسان این رمزارزها از نظر ارزش یکی از مسائل مهم است و صعود و نزول شدید آن جای ابهام دارد.
مصباحی‌مقدم با بیان اینکه پول آن چیزی است که مقیاس سنجش ارزش و دارای مالیت باشد، اظهار کرد: رمزارزها به شدت دارای نوسان هستند، به همین دلیل جایگاهی را به عنوان مقیاس نمی‌توانند احراز کنند.
وی خاطرنشان کرد: اگر قانون پشت رمزارزها آمد و مجلس آن را تصویب کرد، در این صورت پشتوانه قانونی پیدا می‌کند و می توان آن را به عنوان مال شناخت.
رئیس کمیته فقهی سازمان بورس گفت: اگر جمهوری اسلامی قانون گذاشت که مثلا از این رمزارزها برای واردات استفاده شود -که ظاهرا تصویب هم شده است- مانعی ندارد؛ چرا که اختصاص به تولیدکننده دارد و جای دیگری آن را مال می‌دانند و در ازای آن ارز می‌دهند.
استفاده از رمزارز در واردات منع شرعی ندارد
وی ادامه داد: بنابراین هرچند رمزارزها مال نیست اما موضوع حق اختصاص است و به همین خاطر می‌توان این حق را با چیزی مبادله کرد و بهره گرفت.
این مقام مسئول اضافه کرد: بنابراین واردات کالا و خدامات با استفاده از رمزارزهایی که ایرانی‌ها تولید کرده یا در بازارهای جهانی خریداری می‌کنند، می‌تواند منشا واردات باشد و منع شرعی ندارد.
نگاه جدی صالح‌آبادی به آینده مسائل اسلامی و بانکی
مصباحی‌مقدم با بیان اینکه سال ۷۸ برای نخستین بار مساله مالی اسلامی در دانشگاه امام صادق (ع) از سوی دو جوان مطرح شد، اما تا آن زمان دستاوردی را در این زمینه نداشتیم، یادآور شد: زمانی که «علی صالح‌آبادی» ریاست سازمان بورس را به عهده گرفت، کمیته فقهی سازمان بورس را راه‌اندازی کرد و اکنون این کمیته به درختی پربار تبدیل شده است.
وی ادامه داد: در آن زمان صالح‌آبادی اعلام کرد که باید انجمن مالی اسلامی راه‌اندازی شود و به دنبال آن، انجمن مالی اسلامی در هفت سال گذشته راه‌اندازی شد.
رئیس کمیته فقهی سازمان بورس تصریح کرد: اکنون که صالح‌آبادی، سکانداری بانک مرکزی را به عهده گرفته است، به محض ورود وی در این بانک و تشکیل نخستین شورای فقهی بانک مرکزی، ایده‌هایی را مطرح کرد که نشان‌دهنده نگاه جدی وی به آینده و تحول جدی در زمینه به‌کارگیری مسائل اسلامی و بانکی است.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: ارتقای جایگاه دبیرخانه شورای فقهی و فراهم کردن امکان نظارت بر اجرایی شدن مصوبات شورا در بدنه بانک‌ها از جمله مسائلی است که صالح‌آبادی آن‌ها را مطرح و بستر لازم را برای پیاده کردن آن فراهم کرده است.
مصباحی‌مقدم با اشاره به اینکه بیش از ۱۰۰ ابزار و بازار به عنوان مساله مالی و اسلامی در این کمیته بحث و خروجی آن مورد استفاده و بهره‌برداری قرار گرفته است، گفت: دولت بارها از ابزارهای مختلف مالی بهره‌مند شده است، اکنون توسعه اندیشه و تفکر برنامه بانکداری اسلامی را در شورای فقهی بانک مرکزی شاهد هستیم.
هفتمین همایش مالی اسلامی با محور رمز ارزها، تجربه جهانی، رویکرد اسلامی با حضور مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، علی صالح‌آبادی، رئیس بانک مرکزی، غلام‌رضا مصباحی‌مقدم، رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار به صورت حضوری و آنلاین در محل بانک مرکزی برگزار شد.
