ممنوعیت صادرات مواد غذایی در سراسر جهان | رنگ‌وبوی تازه‌ی بحران
جنگ روسیه و اوکراین به عنوان دو صادرکننده بزرگ مواد غذایی و کامودیتی در دنیا مسئله‌ای جدی است. به گونه‌ای که اکنون بحران گریبان تمام کشورها را گرفته است. ترس از قحطی و افزایش بیشتر قیمت‌ها مانع از آن می‌شود که کشورها به صادرات مواد غذایی خود ادامه بدهند و از این رو ممنوعیت آن‌ها را در دستور کار قرار داده‌اند. هر روز به تعداد کشورهایی که صادرات‌شان را محدود یا ممنوع می‌کنند، اضافه می‌شود. توان تحلیل در مطلب پیش رو که بر اساس داده‌های موسسه بین‌المللی تحقیقات سیاست‌گذاری غذا تهیه شده است، فهرستی از کشورهایی را منتشر کرده است که ممنوعیت صادرات مواد غذایی را در دستور کار قرار داده‌اند.
این مقاله با عنوان India isn’t the only one banning food exports. These countries are doing the same نوشته‌ی Weizhen Tan است که در تاریخ ۱۷ می ۲۰۲۲ (۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱) در cnbc منتشر شده است.
هندوستان صادرات گندم را ممنوع کرده است. این آخرین کشوری است که این کار را کرده؛ چرا که قیمت غلات در سال جاری در پی جنگ روسیه و اوکراین افزایش پیدا کرده است.
این جنگ افزایش شدید قیمت گندم را به همراه داشته است؛ چرا که روسیه و اوکراین از بزرگ‌ترین صادرکنندگان این کامودیتی هستند. گزارش بانک جهانی حاکی از آن است که هر دو کشور صادرات ۲۹٪ از گندم جهان را به عهده دارند.
قیمت گندم در روز دوشنبه پس از اعلام پایان هفته‌ی کشور هند، حدود ۶٪ افزایش داشت. موسسه بین‌المللی تحقیقات سیاست‌گذاری غذا (IFPRI) طی یادداشتی در ماه آوریل می‌گوید: « قیمت مواد غذایی همین حالا هم به دلیل اختلالات زنجیره تامین ناشی از کووید ۱۹ و کاهش بازدهی به دلیل خشک‌سالی سال گذشته بالاست. تهاجم روسیه هم در زمان بدی بر بازارهای جهانی مواد غذایی اثر گذاشت.»
اندیشکده‌ی «موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون» (Peterson Institute for International Economics) مستقر در واشنگتن دی سی اخیرا در یادداشتی اظهار کرده است که جنگ روسیه در اوکراین «تلفات هولناکی برای منطقه داشته است. این مسئله همچنین به بحران جهانی غذا دامن زده است. چرا که روسیه مانع از صادرات کودهای حیاتی موردنیاز کشاورزان به سایر نقاط دنیا شده است. نقش اوکراین هم به عنوان تولیدکننده‌ی غلات برای آفریقا و خاورمیانه تخریب شده است.»
مطابق گزارش موسسه بین‌المللی تحقیقات سیاست‌گذاری غذا، نام روسیه و اوکراین در میان پنج صادرکننده‌ی جهانی بسیاری از غلات و دانه‌های روغنی مهم مثل جو، آفتاب‌گردان، روغن آفتاب‌گردان و ذرت به چشم می‌خورد.
در این میان هند تنها کشوری نیست که صادرات گندم را ممنوع کرده است. علاوه بر روسیه و اوکراین، مصر، قزاقستان، کوزوو و صربستان هم همین کار را کرده‌اند.
ترس تورم و تامین مواد غذایی
فقط گندم نیست که صادراتش ممنوع شده است. بسیاری از کشورها همچنین صادرات مواد غذایی دیگر را هم ممنوع اعلام کرده‌اند. چرا که تورم در پی بحران اوکراین افزایش پیدا کرده است.
افزایش قیمت، طیف گسترده‌ای از محصولات غذایی دیگر را در بر می‌گیرد که موجب افزایش تورم در سراسر جهان شده است. محصولاتی مانند روغن آفتاب‌گردان، روغن نخل، کود و غلات. علاه بر افزایش قیمت مواد غذایی، عرضه‌ی بسیاری از محصولات غذایی نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
اوکراین قادر به صادرات غلات، کود و روغن نباتی نبوده است. این در حالی است که درگیری موجب از بین رفتن مزارع زراعی و مانع شروع فصل کشت مرسوم شده است. دولت همچنین روسیه را به سرقت چندصدهزار تن از غلات و فروش مجدد آن‌ها متهم کرده است. وزارت خارجه روسیه به درخواست CNBC برای اظهار نظر در این رابطه بلافاصله پاسخ نداد.
جوزف گلوبر (Joseph Glauber)، دیوید لابورد (David Laborde) و عبدالله مامون (Abdullah Mamun) –تحلیل‌گران IFPRI توضیح داده‌اند: «با ادامه پیدا کردن جنگ، این احتمال بالاتر می‌رود که کمبود مواد غذایی مخصوصا غلات و روغن‌های گیاهی بحرانی شود و کشورهای بیشتری محدودیت‌های مبادلاتی را در دستور کار قرار بدهند.»
فایننشال تایمز هم گزارش داده است که آخر هفته، گروه هفت کشور صنعتی در خصوص بحران گرسنگی در جهان هشدار داد. مگر این‌که روسیه دست از انسداد غلات کشور اوکراین بردارد. غلاتی که هم‌اکنون در بنادر اوکراین گیر کرده‌اند.
کشورهایی که صادرات مواد غذایی را ممنوع کرده‌اند
در ادامه فهرستی از کشورهایی را خواهید دید که در ماه‌های پس از شروع جنگ به ممنوعیت صادرات مواد غذایی روی آورده‌اند. این فهرست بر اساس ردیاب زنده موسسه بین‌المللی تحقیقات سیاست‌گذاری غذا تهیه شده است.
بنا بر گزارش رسانه‌های محلی، هندوستان اعلام کرده است که صادرات گندم را «به دلیل مدیریت تامین غذایی کلی کشور» ممنوع کرده است.
از جمله سایر کشورهایی که اخیرا ممنوعیت صادرات مواد غذایی را به اجرا درآورده‌اند می‌توان به اندونزی اشاره کرد که صادرات روغن نخل را محدود کرده است. روغن نخل یکی از ترکیبات اصلی مورداستفاده در بسیاری از مواد غذایی و همچنین محصولات غیرغذایی است.
اندونزی هم مثل هند به دنبال اطمینان از این مسئله است که مواد غذایی پس از افزایش قیمت جهانی به بالاترین حد که به دلیل جنگ رخ داده است، در داخل کشور در دسترس باشند. بیش از نیمی از عرضه روغن نخل در دنیا به عهده‌ی اندونزی است.
