آیین رونمایی از گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی | گواهی سپرده نفت خام از ۲۲ اسفند قابل معامله است
آیین رونمایی از گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی با حضور وزیر نفت و وزیر اقتصاد راه‌اندازی و از ۲۲ اسفند ۱۴۰۱ در بورس انرژی ایران قابل معامله می‌شود.
به گزارش توان تحلیل، به نقل از خبرگزاری ایسنا، صبح امروز در مراسمی با حضور سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، جواد اوجی، وزیر نفت و محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی، آیین رونمایی از گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی برگزار و اعلام شد معاملات آن از فردا، دوشنبه، ۲۲ اسفند ۱۴۰۱) آغاز می‌شود.
اواسط تابستان بود که محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت به گواهی سپرده نفت خام اشاره و اعلام کرد که قرار است این طرح همسو با اقتصاد مقاومتی و مردمی‌سازی اقتصاد باشد و به تنوع روش‌های فروش در شرکت ملی نفت ایران کمک کند.
نفت جایگزینی برای سرمایه‌گذاری در ارز و طلا
سرمایه‌گذاران به جای توجه به بازار ارز و طلا از این پس میتوانند در نفت نیز سرمایه‌گذاری کنند. بازار ثانویه این گواهی راه‌اندازی شده است و این اوراق در بانک‌ها قابلیت تضمین شدن دارد. در کنار امکان سرمایه‌گذاری دلاری، در صورت درخواست دارنده، امکان تبدیل به ریال برای این اوراق وجود دارد. علاوه بر این، گواهی سپرده نفت‌خام یک ابزار خلاقانه و جدید است و دارندگان این اوراق، مالک فیزیک نفت خام خواهند بود.
خجسته‌مهر: تحقق آرزوی دیرین عرضه نفت در بورس | دارنده گواهی سپرده نفت، مالک فیزیک نفت خام خواهد بود
محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در آیین رونمایی از گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی در بورس انرژی با تاکید بر اینکه امروز یک روز مبارک است، عنوان کرد: سال‌ها در جمهوری اسلامی آرزو می‌کردیم که نفت را در بورس داخل عرضه کنیم و این آرزو امروز تحقق یافت.
خجسته‌مهر اظهار کرد: همه سازمان‌ها بر اساس قوانین بالادستی خود عمل می‌کنند، اما چیزی که فعالیت‌ها را معنادار می‌کند رویکردها و گرایش‌ها است. امروز از پدیده ارزشمندی رونمایی می‌کنیم و برای این رونمایی متوسل شدیم به سرانگشت هدایت مقام معظم رهبری در خصوص سیاست‌های اقتصاد مقاومتی.
مدیرعامل شرکت ملی نفت با تاکید بر اینکه مهم‌ترین گرایش وزارت نفت تحقق بند ۱۳ سیاست‌های اقتصاد مقاوتی است، توضیح داد: بند ۱۳ به این موضوع اشاره دارد که از اینکه درآمد صادراتی کشور دچار اسیب و ضربه شود جلوگیری کنیم. در شرایط تحریم‌ها باید کاری کنیم که ضربه‌پذیر نباشیم.
وی افزود: این ابزار، ابزار خلاقانه و جدید است و دارندگان اوراق گواهی سپرده نفت و گاز مالک فیزیک نفت خام خواهند بود.
عرضه نفت در بورس با طرح دولت قبل فرق دارد | اوراق گواهی سپرده جدید و مبتکرانه است
وی افزود: نباید تکانه‌ای به نام عدم مدیریت ارز در کشور داشته باشیم. با شروع کار دولت سیزدهم وزیر درخواست کرد کار را شروع کنیم. اگر همکاری وزارت اقتصاد نبود ما هم نمیتوانستیم به این هدف برسیم.
خجسته‌مهر با بیان اینکه اوراق گواهی سپرده بسیار جدید و مبتکرانه است، گفت: این گواهی تفاوت قابل توجهی با طرحی که در دولت قبل مطرح شد دارد. افراد با فروش این اوراق میتوانند مالک فیزیک نفت تحت عنوان کالای نفت خام باشند و دارندگان اوراق نفت خام به شرطی که بتوانند یک محموله نفت را از انبارها برداشت کند، امکان صادرات وجود دارد.
وزیر نفت: افزایش میزان صادرات گاز | امروز بالاترین میزان فروش نفت را داریم
جواد اوجی، وزیر نفت نیز در آیین رونمایی از گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی با بیان اینکه از سال ۱۳۹۷ به بعد، امروز بالاترین میزان فروش نفت را داریم، گفت: در ۱۱ ماه سال جاری ۱۴ میلیارد دلار در سامانه‌های نیما و مبادله تزریق شده است.
اوجی با اشاره به اینکه امسال ۱۹۰ میلیون بشکه نفت بیشتر از سال ۱۳۹۹ و ۸۳ میلیون بشکه بیشتر از سال ۱۴۰۰ نفت صادر کردیم، اظهار کرد: همچنین میزان صادرات گاز امسال نسبت به سال قبل ۱۵ درصد افزایش داشته است. صادرات LPG نیز نسبت به سال قبل افزایش یافته است.
وی با اشاره به افتتاح فاز ۱۴ پارس جنوبی عنوان کرد: با افتتاح این فاز سالانه یک میلیون تن دیگر میعانات گازی و ال پی جی و یک میلیون تن اتان به ظرفیت تولید کشور اضافه خواهد شد. میزان ذخایر در کشور امروز کمتر از ۲۰ میلیون بشکه است، درحالی که زمانی که دولت را تحویل گرفتیم هیچ مخزنی خالی نبود.
درآمدهای ارزی کشور بالاتر از نیازهای ارزی است
وزیر نفت با اشاره به اینکه درحال حاضر میزان درآمدهای ارزی کشور بالاتر از نیازهای ارزی است و با اشاره به اینکه طرح گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی بیش از یک سال است که درحال بررسی است، اظهار کرد: همه ایرادها که در طرح‌های قبلی صورت گرفته بود، برطرف شده است.
اوجی با بیان اینکه دولت در ابتدای کار مشکلات سختی داشت، تصریح کرد: مخصوصا در وزارت نفت یکی از دغدغه‌ها صادرات نفت بود. از سال ۹۷ به بعد فروش نفت در برخی از ماه‌ها صفر بود و اولین سوال این بود که وضعیت صادرات چه خواهد شد؟ درحالی که اکنون به درامد ارزی نفت و فرآورده‌ها و پتروشیمی با استفاده از همه ظرفیت‌ها و دیپلماسی قوی رسیده‌ایم.
وزیر اقتصاد: راه‌اندازی گواهی سپرده نفت و گاز و هدایت نقدی به بازار مولد و واقعی
سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز در آیین رونمایی از گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی گفت: صنعت نفت ما تاریخچه دیرین و تلاطمات و پیچیدگی‌های زیادی داشته است، اما یکی از مواردی که سال‌های سال در یک انحصار و قفل شدگی وجود داشت، گام به گام شکست و برطرف شد.
خاندوزی با اشاره به اینکه بخشی از این شکست با ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ و ورود بخش خصوصی به زنجیره نفت خام و میعانات بود، اظهار کرد: بخش دیگر این قفل نیز امروز با همت مشترک وزارت نفت، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و بازار سرمایه شکسته خواهد شد و ابزارهای جدید مالی و اقتصادی به کمک آمده‌اند.
وی افزود: نکته مهم این است که این ابزار در زمانی ایجاد می‌شود که وضعیت فروش نفت در یک نقطه بسیار مطلوب قرار دارد و در زمینه تعاملات خارجی و تبادلات مالی نیز در نقطه بسیار مطلوبی نسبت به گذشته دارد.
این وزیر دولت سیزدهم با اشاره به دغدغه مهم هدایت نقدینگی به بازارهای مولد به واسطه انتشار گواهی سپرده نفت خام، تصریح کرد: رقابتی شدن و شفاف شدن و بازگشایی درها بر روی بخش خصوصی در صنعت نفت مهم‌ترین رخداد در این میان است.
وی خاطرنشان کرد: در رونمایی این گواهی صرفا یک اتفاق کاغذی صورت نمی‌گیرد، یک رخداد واقعی و فیزیکی اتفاق می‌افتد و هدایت نقدینگی به یک بازار مولد و واقعی است. از زحمات دوستانمان در وزارت نفت و سازمان بورس و بورس انرژی در یک سال اخیر صمیمانه قدردانیم و ان شاءالله شاهد عمق بخشی در آینده به این ابزار باشیم.
علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی ایران اظهار کرد: از یک سال گذشته با تغییراتی که در شرکت ملی نفت افتاد، معاملات کاغذی مورد توجه قرار گرفت و سرانجام در شهریورماه امسال در هیئت‌مدیره این شرکت تصویب شد.
نقوی با اشاره به اینکه مدت دوره معاملاتی ۳۶ ماهه است، گفت: سفارش‌گذاری به صورت ارزی، امکان غلطاندن نماد معاملاتی به دوره‌های معاملاتی بعدی، تضمین شرکت ملی نفت ایران مبنی بر اولویت داشتن دارندگان گواهی در تحویل، قبولی وکالت شرکت نفت برای دارندگانی که امکان تحویل ندارند، اجازه اخذ موقعیت در بازار مشتقه توسط شرکت ملی نفت ایران، تخصیص منابع برای بازارگردانی و ایجاد صندوق‌های بازارگردانی، روزهای معاملاتی، ورود اشخاص حقیقی به صورت غیرمستقیم، عدم اخذ هزینه انبارداری تا ۱۸ ماه، اعمال تخفیف حجمی و پذیرش این گواهی به عنوان ابزار توثیق و تضمین نزد شرکت ملی نفت ایران و سایر نکات اعلامی از جمله مواردی بوده با کار جمعی و کارشناسی حاصل شده است
گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
گواهی سپرده نفت خام، یک دارایی جدید در نظام اقتصادی ایران برای فعالان بخش خصوصی است که در بورس انرژی عرضه و معامله می‌شود. هر گواهی معادل یک بشکه نفت خام است و دارنده آن میتواند این گواهی را به شرکت ملی نفت ایران تحویل دهد و در ازای آن، نفت خام دریافت کند و یا آنکه این گواهی را به دیگران بفروشد. همچنین در صورتی که دارنده این گواهی تمایل داشته باشد، میتواند نفت خام را به صورت فیزیکی دریافت کند.
چه میزان از نفت و گاز تولیدی کشور به صورت گواهی سپرده در بورس انرژی عرضه می‌شود؟
۳۶ میلیون بشکه نفت خام و ۳۶ میلیون بشکه میعانات گازی. یعنی کمتر از ۵ درصد از تولید نفت و میعانات گازی کشور در طول یکسال؛ و این مقدار بسیار اندکی از تولید و فروش نفت خام است.
چه کسانی میتوانند گواهی نفت خام و میعانات گازی خرید و فروش کنند؟
در مرحله اول و به دلیل ریسک‌های بازار نفت، افراد حقیقی نمی‌توانند گواهی سپرده نفت خام بخرند؛ به عبارت دیگر در مرحله اول این طرح، مردم نمی‌توانند در این طرح شرکت کنند و فقط فعالان اقتصادی حقوقی (شرکت‌ها، نهادها، و …) دارای کد بورسی میتوانند اقدام به معامله این گواهی در بورس انرژی کنند.
چه زمانی افراد حقیقی و مردم میتوانند گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی خرید و فروش کنند؟
در مرحله دوم این طرح، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌ها میتوانند اقدام به معامله گواهی سپرده نفت خام و میعانات گازی کنند؛ بنابراین مردم نیز به صورت غیرمستقیم میتوانند در این طرح مشارکت کنند؛ اما زمان اجرای مرحله دوم طرح از هم‌اکنون مشخص نیست.
هر فرد حقوقی و حقیقی چه میزان میتواند نفت خام خریداری کند؟
افراد حقیقی در مرحله اول نمی‌توانند در این طرح مشارکت کنند؛ اما افراد حقوقی حداقل باید ۱۰۰۰ بشکه نفت خام (۱۰۰۰ گواهی سپرده نفت خام) خریداری کنند. دوره اجرای این طرح ۳۶ ماه است و هزینه انبارداری آن تا ۱۸ ماه صفر است؛ اما پس از آن باید هزینه انبارداری توسط صاحب گواهی پرداخت شود. همچنین در صورتی که دارنده این گواهی تمایل داشته باشد، میتواند نفت خام را به صورت فیزیکی دریافت کند.
مهترین مزایای گواهی سپرده میعانات گازی چیست؟
- قابل معامله برای صادرات بین‌الملل
- تضمین سرمایه گذار خارجی و تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی
- ابزار تهاتر
- کشف منصفانه قیمت
- امکان تضمین و توثیق
- اولویت در تحویل نسبت به خریداران خارج از بورس
- قابلیت غلطاندن به دوره بعدی یا Roll Over
- شفافیت
- معافیت مالیاتی
- خرید و فروش بر خط
آیا انتشار این اوراق فشاری به بازار سرمایه وارد نمی‌کند؟
در این مرحله چون کف تضمین‌شده قیمتی مشخص نمی‌شود، جذابیت بالایی برای عموم مردم در مرحله اول ندارد و به بازار سرمایه و بازار ارز هم فشاری وارد نمی‌کند. اما برای اینکه ریسک خریداران قابل مدیریت باشد، امکان پوشش ریسک برای این خریداران وجود خواهد داشت.
همچنین در صورت جذابیت زیاد این بازار، می‌توان سازوکارهایی همچون تخفیف قابل توجه در تبدیل این اوراق به سهام ارائه نمود تا مجدد سرمایه خارج شده از بازار سهام به این بازار برگردد.
آیا گواهی سپرده نفت خام ابزاری برای تأمین مالی است؟
هدف اصلی طراحان این اوراق، ارائه طبقه جدید دارایی جهت سرمایه‌گذاری و گسترش بازار فیزیکی نفتی است؛ اما تأمین مالی صرفا یک کارکرد فرعی برای این ابزار است. در واقع گواهی سپرده نفت خام جزو اوراق بهادار محسوب شده و دیگر کارکردهای فرعی آن شامل پرداخت بدهی‌ها، ارائه ضمانت نامه‌ها و توثیق است.
آیا گواهی سپرده نفت خام دارای سود تضمینی و هزینه تأمین مالی است؟
خیر، چون گواهی سپرده نفت خام اوراق بدهی نیست و از نوع اوراق بهادار است پس دارای سود تضمینی و هزینه تامین مالی نیست.
گواهی سپرده نفت خام چقدر کارمزد دارد؟
مثل همه انواع گواهی‌های سپرده کالایی، گواهی سپرده نفت خام نیز دارای کارمزد قانونی و متعارفی است که به تصویب هیئت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسیده و دارای سقف مشخصی است.
فرق گواهی سپرده نفت خام با اوراق سلف نفتی چیست؟
برخلاف اوراق سلف نفتی، گواهی سپرده نفت خام اوراق تامین مالی نیست. گواهی سپرده نفت خام روشی برای فروش نفت است. یعنی در این روش فرایند تحویل کالا اتفاق می‌افتد. این در حالی است که آن دسته از ابزارهای مالی همچون سلف که از نوع اوراق بدهی هستند، لزوما به تحویل کالا نمی‌انجامند. به عنوان مثال هیچ‌کدام از قراردادهای سلف موازی استاندارد تا امروز منجر به تحویل نشده‌اند و تماما با پرداخت حداکثر سود، منجر به تسویه نقدی شده‌اند.
اوراق سلف هم‌زمان دارای اختیار معامله هستند و دارندگان اوراق در صورت متضرر شدن بابت افت قیمت نفت میتوانند با سود فروش از معامله خارج شوند. قابلیت راه‌اندازی بازار قراردادهای آتی نفت خام به پشتوانه گواهی سپرده نفت وجود دارد. خریداران گواهی سپرده نفت خام همه اشخاص حقوقی میتوانند باشند. گواهی سپرده نفت خام فاقد سود ثابت تضمینی است.
درآمد حاصل از فروش این گواهی‌ها چگونه و کجا هزینه خواهد شد؟
تمامی وجوه حاصل از فروش گواهی سپرده نفت خام به حساب شرکت ملی نفت واریز می‌شود و مطابق عملیات رایج واحد مالی شرکت ملی نفت ایران تسهیم خواهد شد. سفارش‌گیری و قیمت‌گذاری این گواهی به‌صورت ارزی بوده و تسویه وجه آن به‌صورت ریالی خواهد بود.
تسویه حساب به چه صورت است؟
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، عملیات پایاپای گواهی سپرده حامل‌های انرژی و تسویه وجوه ناشی از معاملات و انتقال مالکیت گواهی سپرده حامل‌های انرژی را بر عهده دارد. روز تسویه برای معاملات گواهی سپرده حامل‌های انرژی دو روز کاری پس از انجام معامله (۲+T) خواهد بود.
هزینه‌های انبارداری نفتی که پشتوانه گواهی سپرده نفت خام قرار می‌گیرد، برعهده کیست و چقدر است؟
هزینه انبارداری برای طول دوره معاملاتی ۳۶ ماهه برابر با ۲ درصد ارزش روز گواهی است. خرید و فروش گواهی طی بازه زمانی ۱۸ ماهه نخست، معاف از پرداخت هزینه انبارداری است. در صورت خرید گواهی در بازه زمانی ۱۸ ماهه نخست (و یا در بازه زمانی ۱۸ ماهه دوم) و فروش در بازه زمانی ۱۸ ماهه دوم، مشمول هزینه انبارداری به میزان مدت زمان مالکیت بر گواهی تقسیم بر طول دوره ۳۶ ماهه(معادل ۱۰۹۵ روز)، ضرب در ۲% ارزش روز اوراق خواهد شد.
- X= خرید در بازه زمانی ۱۸ ماهه نخست ( یا بازه زمانی ۱۸ ماهه دوم) و فروش در بازه زمانی ۱۸ ماهه دوم
- Z= طول دوره معاملاتی برابر با ۳۶ ماه(معادل ۱۰۹۵ روز).
- N= ۲% ارزش اوراق
- هزینه انبارداری= [X / Z]*N
آیا برای کاهش ریسکی که از نوسانات قیمت جهانی نفت متوجه معامله‌گران می‌شود، تدبیری صورت گرفته است؟
بله، برای قیمت‌ها از بازارگردان استفاده خواهد شد. همچنین قرار است در مراحل بعدی صندوق‌های کالایی حامل‌های انرژی برای گواهی سپرده نفت خام راه‌اندازی شود. این صندوق‌ها واسطه‌ای هستند برای کاهش ریسک معاملات خواهند شد.
در موعد سررسید تحویل، تکلیف گواهی‌های سپرده نفت خام باقی‌مانده در دست اشخاص چه می‌شود؟
آن میزان از گواهی‌های سپرده نفت خام باقی‌مانده در دست اشخاص که تعدادشان به حد نصاب تحویل نرسیده است، پس از پایان اعتبارشان با کسر هزینه‌های مربوط‌به غلطاندن (Roll Over) آن‌ها به یک نماد جدید تمدید خواهند شد.
دوره معاملاتی گواهی سپرده نفت خام چقدر است؟
دوره معاملاتی این اوراق ۳۶ ماه پس از اولین روز عرضه در بورس انرژی خواهد بود.
معاملات گواهی سپرده نفت خام ریالی است یا دلاری؟
محاسبه قیمت گواهی سپرده نفت خام سبک به‌صورت ارزی و تسویه آن به‌صورت ریالی انجام می‌شود.
آیا گواهی سپرده نفت خام تعهدی برای دولت‌های بعدی ایجاد می‌کند؟
خیر، با توجه به‌اینکه گواهی سپرده نفت خام منجر به تحویل ۱۰۰ درصدی نفت خام می‌شود، هزینه جدیدی برای دولت ایجاد نمی‌کند و تعهدی برای دولت بعدی نیز به وجود نمی‌آورد.
سرمایه‌گذار خارجی چگونه میتواند از گواهی سپرده نفت خام استفاده کند؟
خرید گواهی برای اشخاص داخلی و خارجی دارای کد معاملاتی مجاز است.
